Irena Winiarska z d. Dąbrowska (ur. 1927, Dąbrowa Dolna) była świadkiem pacyfikacji rodzinnej wsi przez Niemców 8 maja 1943. Opowiada o swoim bracie Franciszku, robotniku leśnym, który starał się uniknąć wywiezienia do III Rzeszy na roboty przymusowe. W maju 1943 partyzanci urządzili zasadzkę na Niemców. Zaatakowani Niemcy wezwali posiłki z Kielc i przystąpili do krwawego odwetu. Irena Winiarska z bratem i siostrą uciekła do lasu, skąd obserwowała płonącą wieś i niemieckie zbrodnie.
[00:00:08] Ur. 23 lutego 1927 r. W czerwcu 1939 r. ślub siostry. Na przełomie 1939/40 r. Niemcy wyłapywali chłopów na roboty przymusowe do Rzeszy. Starszy brat Franciszek pracował w lesie, przeznaczony do wywiezienia, uciekł przez lufcik [+]. Mama i młodszy brat Józek pobici kolbami przez Niemców za karę.
[00:04:13] W maju 1943 w sobotę pacyfikacja wsi. Zasadzka partyzantów z Dębna na skraju wsi, ze strony Wojciechowa. Brat Józek zabrany na roboty, Franciszek pomieszkiwał w domu. Przejazd Niemców do Nowej Słupi z Bodzentyna. Na moście zaatakowani granatami przez partyzantów, kilku zabitych, w tym cywil Wawrzyniec Dyk, pracownik gminy.
[00:06:43] Jadący z pomocą Niemcy z Bodzentyna zastrzelili mieszkańców Dąbrowy obserwujących wydarzenie z pagórka. Strzelanina w Dąbrowie, zabicie partyzanta. Niemcy wystrzelali mieszkańców Dąbrowy Dolnej, palili domy i zabudowania gospodarcze przez cały dzień. Ciała zabitych ludzi leżały we wsi. Sołtys Józef Winiarski zdołał powstrzymać podpalenia.
[00:09:00] Zastrzelenie całej 4-osobowej rodziny Kurtyś uciekającej na wozie. W domu wylepionym gliną, który się nie spalił, przechowywano ciała i pilnowano ich w nocy. W niedzielę Piotr Wrona zastrzelony przez Niemców przy wyprowadzaniu krowy na pastwisko.
[00:11:09] Partyzanci z Dębna. Sołtys Winiarski mówił po niemiecku, powstrzymał Niemców. Poszukiwanie partyzantów po wsi, brat Franciszek (partyzant) chował się przed Niemcami w piwnicy. [+]
[00:12:39] Syn sołtysa Tadeusz Winiarski był w partyzantce pod dowództwem Domoradzkiego z Bodzentyna. Zebranie ludności z Dębna – zabicie 43 osób. Strach przed wojskiem.
[00:13:57] Wsie położone bliżej lasu zostały spacyfikowane, w Bodzentynie zabito w czerwcu [1943] 43 mężczyzn. W Celinach też zebrano mieszkańców („spęd”), pierwszą ofiarą był Celiński. [+]
[00:15:43] Po drodze do Dąbrowy Dolnej Niemcy zastrzelili mieszkańców Dabrowy Górnej na pagórku. W Michniowie pod Suchedniowem blisko lasu (Wykusu) spalenie żywcem mieszkańców w stodole, krzyki płonących ludzi. [++] Zbiorowa mogiła w Michniowie. Zabieranie zwierząt gospodarczych przez Niemców – sąsiad Drapisz schował krowę w pokoju, Niemcy ją znaleźli i zabrali. Chowanie krowy w bunkrze na polu. Młodszy brat opiekował się nią, drapał ją na uspokojenie. Uratowanie krowy. [+]
[00:18:30] Budowanie bunkrów we wsi – wykopywanie dołów nakrytych deskami, zgromadzona żywność, pościel, wejście pod krzakami porzeczek.
[00:19:28] Partyzanci we wsi: Stanisław Rdzanek, brat Franciszek, Stefan Wrona, Zygmunt Dyk
Drabisz Stanisław. Sołtys Józef Winiarski został teściem boh. Potyczka partyzantów z Niemcami. Zastrzelenie Wrony.
[00:21:40] Boh. razem z siostrą i bratem uciekli ze wsi pod Bodzentyn. Obserwowali pożar na grobli, do którego Niemcy wrzucali żywe dzieci z rodziny Cedzyńskich – widział to brat Kazimierz, który został z rodzicami w domu. [+]
[00:23:27] Ślub boh. ze starszym synem sołtysa Winiarskiego Janem Zygmuntem Winiarskim, który ukrywał się we Wzdole. 17 stycznia 1945 r. radzieccy żołnierze byli w Dąbrowie, za uciekającymi Niemcami „kurzyło się”. Ciągły ostrzał wsi przez Rosjan z Krajna z katiuszy budził przerażenie.
mehr...
weniger
Bibliothek des Pilecki-Instituts in Warschau
ul. Stawki 2, 00-193 Warszawa
Mo. - Fr. 9:00 - 15:00 Uhr
(+48) 22 182 24 75
Bibliothek des Pilecki-Instituts in Berlin
Pariser Platz 4a, 00-123 Berlin
Pon. - Pt. 10:30 - 17:30
(+49) 30 275 78 955
Diese Seite verwendet Cookies. Mehr Informationen
Das Archiv des Pilecki-Instituts sammelt digitalisierte Dokumente über die Schicksale polnischer Bürger*innen, die im 20. Jahrhundert unter zwei totalitären Regimes – dem deutschen und sowjetischen – gelitten haben. Es ist uns gelungen, Digitalisate von Originaldokumenten aus den Archivbeständen vieler polnischer und ausländischer Einrichtungen (u. a. des Bundesarchivs, der United Nations Archives, der britischen National Archives, der polnischen Staatsarchive) zu akquirieren. Wir bauen auf diese Art und Weise ein Wissenszentrum und gleichzeitig ein Zentrum zur komplexen Erforschung des Zweiten Weltkrieges und der doppelten Besatzung in Polen auf. Wir richten uns an Wissenschaftler*innen, Journalist*innen, Kulturschaffende, Familien der Opfer und Zeugen von Gräueltaten sowie an alle an Geschichte interessierte Personen.
Das Internetportal archiwum.instytutpileckiego.pl präsentiert unseren Bestandskatalog in vollem Umfang. Sie können darin eine Volltextsuche durchführen. Sie finden ebenfalls vollständige Beschreibungen der Objekte. Die Inhalte der einzelnen Dokumente können Sie jedoch nur in den Lesesälen der Bibliothek des Pilecki-Instituts in Warschau und Berlin einsehen. Sollten Sie Fragen zu unseren Archivbeständen und dem Internetkatalog haben, helfen Ihnen gerne unsere Mitarbeiter*innen weiter. Wenden Sie sich auch an sie, wenn Sie Archivgut mit beschränktem Zugang einsehen möchten.
Teilweise ist die Nutzung unserer Bestände, z. B. der Dokumente aus dem Bundesarchiv oder aus der Stiftung Zentrum KARTA, nur beschränkt möglich – dies hängt mit den Verträgen zwischen unserem Institut und der jeweiligen Institution zusammen. Bevor Sie vor Ort Zugang zum Inhalt der gewünschten Dokumente erhalten, erfüllen Sie bitte die erforderlichen Formalitäten in der Bibliothek und unterzeichnen die entsprechenden Erklärungsformulare. Informationen zur Nutzungsbeschränkung sind in der Benutzungsordnung der Bibliothek zu finden. Vor dem Besuch empfehlen wir Ihnen, dass Sie sich mit dem Umfang und Aufbau unserer Archiv-, Bibliotheks- und audiovisuellen Bestände sowie mit der Besucherordnung und den Nutzungsbedingungen der Sammlung vertraut machen.
Alle Personen, die unsere Bestände nutzen möchten, laden wir in den Hauptsitz des Pilecki-Instituts, ul. Stawki 2 in Warschau ein. Die Bibliothek ist von Montag bis Freitag von 9.00 bis 15.00 Uhr geöffnet. Bitte melden sie sich vor Ihrem Besuch per E-Mail: czytelnia@instytutpileckiego.pl oder telefonisch unter der Nummer (+48) 22 182 24 75 an.
In der Berliner Zweigstelle des Pilecki-Instituts befindet sich die Bibliothek am Pariser Platz 4a. Sie ist von Dienstag bis Freitag von 10.30 bis 17.30 Uhr geöffnet. Ihr Besuch ist nach vorheriger Anmeldung möglich, per E-Mail an bibliothek@pileckiinstitut.de oder telefonisch unter der Nummer (+49) 30 275 78 955.
Bitte lesen Sie unsere Datenschutzerklärung. Mit der Nutzung der Website erklären Sie sich mit ihren Bedingungen einverstanden..