Fabian Daniłowicz (ur. 1927, Kierzek k. Suwałk), świadek Obławy Augustowskiej. Od 1941 do 1943 pracował jako robotnik rolny u volksdeutscha Józefa Jaworowskiego we wsi Piertanie. W grudniu 1944 rozpoczął pracę jako gajowy w Nadleśnictwie Suwałki, działając równocześnie w Armii Krajowej, a potem w organizacji podziemnej Wolność i Niezawisłość. Zatrzymany i aresztowany 5 września 1946 przez kierownika Wydziału III (do walki z bandytyzmem) PUBP w Suwałkach chor. Aleksandra Omiljanowicza. Wyrokiem Wojskowego Sądu Rejonowego w Białymstoku skazany 16 listopada 1946 na karę 10 lat pozbawienia wolności z utratą praw publicznych na lat 5. Karę odbywał w więzieniach w Białymstoku, Rawiczu i Potulicach. Zwolniony warunkowo 5 września 1951, prawa obywatelskie przywrócono mu dopiero cztery lata później wyrokiem NSW w Warszawie. Pracował jako gajowy i leśniczy w suwalskich leśnictwach, m.in.: Czerwony Borek, Krzywe, Zaboryszki i Lipniak. Występował jako główny świadek oskarżenia w procesie byłego funkcjonariusza PUBP w Suwałkach Aleksandra Omiljanowicza. W 2008 odznaczony Krzyżem Kawalerskim Orderu Odrodzenia Polski. Jest prezesem Zrzeszenia „Wolność i Niezawisłość” – Inspektorat w Suwałkach.
mehr...
weniger
[00:00:06] Autoprezentacja boh. urodzonego w 1927 r. w Kierzku koło Suwałk.
[00:00:26] Ojciec był gajowym w Nadleśnictwie Suwałki, podczas I wojny wstąpił na ochotnika do wojska i brał udział w rozbrajaniu Niemców w Białymstoku. Potem służył w 9 Pułku Strzelców Konnych w Grajewie, brał udział w wojnie 1920 r., należał do Przysposobienia Wojskowego Leśników.
[00:03:00] Podczas okupacji nadleśniczym był Niemiec, a ojciec był leśniczym. Matka zajmowała się domem i dziećmi, a także szyła dla sąsiadów.
[00:04:50] W 1940 r. zaczęło się organizować podziemie – stracenie członków grupy Bieleckiego. Pojawienie się grupy robotników leśnych – boh. znalazł w budynku gospodarczym nadajnik radiowy – reakcja ojca. Przez jakiś czas boh. był wykorzystywany jako łącznik. W czerwcu 1941 r. ojciec został aresztowany. Boh. widział ojca zabieranego przez gestapo.
[00:10:05] Boh. razem z sąsiadem Stanisławem Wnukowskim zbudował schron i sąsiad tam się ukrywał. Gestapo przyjechało ponownie – aresztowanie brata Stanisława Wnukowskiego. Razem z ojcem w czerwcu 1941 aresztowano wiele osób, po śledztwie wszyscy zostali wywiezieni do Królewca, gdzie po procesie kilkanaście osób ścięto. Ojciec trafił do obozu, do domu wrócił w 1945 r.
[00:14:17] Stanisław Wnukowski ukrywał się razem ze znajomym. Dołączyła do nich nauczycielka Aleksandra Burakowa – boh. nosił im jedzenie i wiadomości. Boh. pracował w Płocicznie w składnicy drewna – przeprowadzka do wsi Tartak koło Wigier. Tworzenie podziemia na terenie Suwalszczyzny, do organizacji należał stryj Marian Daniłowicz.
[00:17:55] W 1943 r. boh. wstąpił do Armii Krajowej i przyjął pseudonim „Huragan”. Rola Mariana Daniłowicza w konspiracji. W Piertaniach pojawił się nowy gospodarz, którego podejrzewano o bycie szpiclem – boh. podjął pracę jako parobek i znalazł dokumenty kompromitujące pracodawcę, który został zlikwidowany – przebieg akcji.
[00:25:30] Boh. pracował w firmie mierniczej. W lesie zrobiono schron, gdzie czasem przebywali partyzanci z oddziału Wysockiego ps. „Szczupak”. W kwietniu 1944 r. boh. i stryj zostali zatrzymani podczas obławy – śmierć stryja Mariana Daniłowicza.
[00:29:55] W firmie mierniczej pracowało kilku Rosjan, geodetów, których wojna zastała na Grodzieńszczyźnie. Gdy zbliżał się front, boh. z jednym z nich ruszył na wschód, by dostać się do oddziału – spotkanie z własowcami, kopanie okopów. Boh. i jego towarzysz uciekli podczas przemarszu przez las, po dotarciu do wsi zostali aresztowani przez sowietów. Boh. wypuszczono, a Rosjanina rozstrzelano. [+]
[00:35:15] Front na Suwalszczyźnie. Niemieckie represje – egzekucja w Gibach. Boh. był podczas ekshumacji zwłok – spotkanie ze znajomymi, którzy wrócili z partyzantki. Sytuacja byłych partyzantów.
[00:39:28] Po przejściu frontu rodzina wróciła do domu – stan gospodarstwa. Boh. zatrudnił się jako gajowy w nadleśnictwie i pracował tam, gdzie wcześniej jego ojciec, który po jakimś czasie wrócił z więzienia w Koronowie. Boh. nawiązał kontakt ze Stanisławem Wnukowskim i przystąpił do konspiracji antykomunistycznej.
[00:43:30] Boh. wracał z Płociczna i spotkał w lesie sowieckich żołnierzy – kontrola dokumentów, zakaz wstępu do lasu. Rewizje w domach, aresztowania. Podczas pogrzebu ciotki sowieci ukradli konia ze stajni.
[00:48:15] Stanisław Wnukowski ps. „Wicher” miał duże gospodarstwo, niedaleko były dwa schrony, w jednym ukrywał się komendant Obwodu Augustowsko-Suwalskiego WiN, któremu boh. dostarczał korespondencję. Aresztowanie boh. przez grupę ubeków, którą dowodził Aleksander Omiljanowicz. Boh. trzymał konspiracyjne materiały w mrowisku i podczas rewizji niczego nie znaleziono. Bicie podczas zatrzymania i przesłuchań przez UB. Boh. został skazany na 10 lat więzienia.
[00:55:15] Po amnestii boh. trafił do więzienia w Rawiczu. Po wyjściu na wolność wrócił do pracy w leśnictwie – w lasach pracowali ludzie „zaufani”. Boh. pracował w Nadleśnictwie Puńsk, na terenach, gdzie przeważała ludność narodowości litewskiej. Potem w Nadleśnictwie Lipniak.
[00:58:22] Uzbrojenie partyzantów. Działalność propagandowa przed pierwszymi po wojnie wyborami. Boh. jeździł do Wydmin, gdzie przebywał Delegat Rządu Londyńskiego na Kraj. [+]
[01:00:55] Aresztowania podczas Obławy Augustowskiej. Malinowski uciekł i wstąpił do oddziału „Bębna”, ale go złapano.
[01:03:08] Stanisław Wnukowski ujawnił się, zginął wyrzucony z pociągu. Przyjazd do więzienia w Rawiczu – przemówienia naczelnika więźniowie musieli wysłuchać na kolanach. Warunki w więzieniu, szykanowanie więźniów. Boh. spotykał na spacerniaku Kazimierza Pużaka i płk Borzobohatego.
[01:06:17] Boh. jednym ze świadków podczas śledztwa w sprawie Omiljanowicza, którego skazano na 4,5 roku więzienia, gdzie zmarł. Spotkanie z Omiljanowiczem. Sny o bezterminowym pobycie w więzieniu.
mehr...
weniger
Bibliothek des Pilecki-Instituts in Warschau
ul. Stawki 2, 00-193 Warszawa
Mo. - Fr. 9:00 - 15:00 Uhr
(+48) 22 182 24 75
Bibliothek des Pilecki-Instituts in Berlin
Pariser Platz 4a, 00-123 Berlin
Pon. - Pt. 10:30 - 17:30
(+49) 30 275 78 955
Diese Seite verwendet Cookies. Mehr Informationen
Das Archiv des Pilecki-Instituts sammelt digitalisierte Dokumente über die Schicksale polnischer Bürger*innen, die im 20. Jahrhundert unter zwei totalitären Regimes – dem deutschen und sowjetischen – gelitten haben. Es ist uns gelungen, Digitalisate von Originaldokumenten aus den Archivbeständen vieler polnischer und ausländischer Einrichtungen (u. a. des Bundesarchivs, der United Nations Archives, der britischen National Archives, der polnischen Staatsarchive) zu akquirieren. Wir bauen auf diese Art und Weise ein Wissenszentrum und gleichzeitig ein Zentrum zur komplexen Erforschung des Zweiten Weltkrieges und der doppelten Besatzung in Polen auf. Wir richten uns an Wissenschaftler*innen, Journalist*innen, Kulturschaffende, Familien der Opfer und Zeugen von Gräueltaten sowie an alle an Geschichte interessierte Personen.
Das Internetportal archiwum.instytutpileckiego.pl präsentiert unseren Bestandskatalog in vollem Umfang. Sie können darin eine Volltextsuche durchführen. Sie finden ebenfalls vollständige Beschreibungen der Objekte. Die Inhalte der einzelnen Dokumente können Sie jedoch nur in den Lesesälen der Bibliothek des Pilecki-Instituts in Warschau und Berlin einsehen. Sollten Sie Fragen zu unseren Archivbeständen und dem Internetkatalog haben, helfen Ihnen gerne unsere Mitarbeiter*innen weiter. Wenden Sie sich auch an sie, wenn Sie Archivgut mit beschränktem Zugang einsehen möchten.
Teilweise ist die Nutzung unserer Bestände, z. B. der Dokumente aus dem Bundesarchiv oder aus der Stiftung Zentrum KARTA, nur beschränkt möglich – dies hängt mit den Verträgen zwischen unserem Institut und der jeweiligen Institution zusammen. Bevor Sie vor Ort Zugang zum Inhalt der gewünschten Dokumente erhalten, erfüllen Sie bitte die erforderlichen Formalitäten in der Bibliothek und unterzeichnen die entsprechenden Erklärungsformulare. Informationen zur Nutzungsbeschränkung sind in der Benutzungsordnung der Bibliothek zu finden. Vor dem Besuch empfehlen wir Ihnen, dass Sie sich mit dem Umfang und Aufbau unserer Archiv-, Bibliotheks- und audiovisuellen Bestände sowie mit der Besucherordnung und den Nutzungsbedingungen der Sammlung vertraut machen.
Alle Personen, die unsere Bestände nutzen möchten, laden wir in den Hauptsitz des Pilecki-Instituts, ul. Stawki 2 in Warschau ein. Die Bibliothek ist von Montag bis Freitag von 9.00 bis 15.00 Uhr geöffnet. Bitte melden sie sich vor Ihrem Besuch per E-Mail: czytelnia@instytutpileckiego.pl oder telefonisch unter der Nummer (+48) 22 182 24 75 an.
In der Berliner Zweigstelle des Pilecki-Instituts befindet sich die Bibliothek am Pariser Platz 4a. Sie ist von Dienstag bis Freitag von 10.30 bis 17.30 Uhr geöffnet. Ihr Besuch ist nach vorheriger Anmeldung möglich, per E-Mail an bibliothek@pileckiinstitut.de oder telefonisch unter der Nummer (+49) 30 275 78 955.
Bitte lesen Sie unsere Datenschutzerklärung. Mit der Nutzung der Website erklären Sie sich mit ihren Bedingungen einverstanden..