Zbigniew Pęzioł (ur. 1945, Lipa k. Kraśnika) w 1964 roku ukończył technikum ekonomiczne w Rozwadowie, a w 1967 – warszawską Szkołę Oficerów Pożarnictwa (późniejsza Wyższa Oficerska Szkoła Pożarnicza, obecnie Szkoła Główna Służby Pożarniczej). Od 1967 pełnił służbę na stanowisku oficera ds. operacyjno-szkoleniowych w miejskiej Straży Pożarnej w Bielsku-Białej. W czerwcu 1971 brał udział w akcji gaszenia pożaru rafinerii w Czechowicach-Dziedzicach, gdzie wskutek wyrzutu płonącej ropy zginęło 37 osób. W 1975 awansował na stopień kapitana i został zastępcą komendanta miejskiej Straży Pożarnej. W 1979 został przeniesiony do komendy wojewódzkiej, a potem z powrotem do jednostki miejskiej, gdzie objął stanowisko komendanta rejonowego Straży Pożarnej oraz komendanta straży zawodowej. W 1998 roku przeszedł w stan spoczynku. Obecnie w stopniu pułkownika pożarnictwa w stanie spoczynku. Żonaty, dwie córki. Mieszka w Bielsku-Białej.
[00:00:10] Autoprezentacja boh. urodzonego w 1945 w Lipie k/Kraśnika.
[00:00:27] Podczas okupacji w okolicach Lipy działali partyzanci. Ojciec boh. (Aleksander Pęzioł) został aresztowany przez Niemców za pomoc partyzantom i trafił do obozu koncentracyjnego na Majdanku. Nastoletni boh. towarzyszył mu podczas powojennej uroczystości w obozie z udziałem premiera Cyrankiewicza. Ojciec był więźniem bloku nr 11 – jego zachowanie na terenie obozu. Podczas transportu do Oświęcimia ojciec z kilkoma kolegami uciekł z pociągu i wrócił do domu.
[00:03:38] Koło Lipy znajdował się poligon wojskowy, boh. jako dziecko bawił się znalezioną bronią – uszkodzenie sąsiedzkiej stodoły. Wspomnienie smaku kakao z UNRR-y.
[00:08:15] Po skończeniu podstawówki boh. nie dostał się do Liceum Pedagogicznego w Lublinie i wybrał Technikum Ekonomiczne w Rozwadowie – nauka w szkole z przewagą dziewcząt. Boh. tańczył w filii zespołu folklorystycznego „Lasowiacy”.
[00:13:12] Boh. złożył dokumenty do Studium Nauczycielskiego w Krośnie, ale wyszło zarządzenie ministra, że nie mogą się tam kształcić absolwenci techników. Podczas komisji wojskowej usłyszał, że trafi do wojsk rakietowych do Orzysza. W tym czasie rodzina przeniosła się do Zbydniowa, gdzie ojciec został zawiadowcą stacji – okoliczności, w których boh. dowiedział się o naborze do Szkoły Oficerów Pożarnictwa w Warszawie – wyjazd do Warszawy i dostanie się do szkoły.
[00:18:20] Wyjazd do szkoły we wrześniu 1964 – boh. spotkał w pociągu kolegę Antoniego Frydla. Umundurowanie uczniów, nauka w szkole, przedwojenna kadra – wykłady płk Rudnickiego. Atmosfera w szkole, której komendantem był płk Krzysztof Smolarkiewicz – jego troska o uczniów, odwiedziny w szpitalu u chorego boh. Wpływ komendanta na zachowanie boh. względem podkomendnych w późniejszej pracy zawodowej.
[00:27:18] Po wyjściu ze szpitala boh. brał udział w akcji ratunkowej podczas powodzi pod Wyszogrodem – zator lodowy koło drewnianego mostu. W tym samym dniu miała się odbyć szkolna zabawa z udziałem uczennic szkoły pielęgniarskiej.
[00:29:30] Po ukończeniu dwuletniej szkoły boh. wyjechał na praktykę do Zabrza. Komendantem wojewódzkim w Katowicach był wymagający płk Stanisław Komorowski. Stan powietrza na Śląsku na przykładzie koszuli boh.
[00:33:17] Okoliczności kontynuowania praktyki w Bielsku-Białej – zakwaterowane w budynku straży, który wybudowano w latach 20., rozwiązania techniczne. Komendantem był płk Tadeusz Żytowiecki, a komendantem powiatowym kpt. Eugeniusz Zabłocki – jego dbałość o park maszynowy.
[00:40:35] Sąsiadem w mieszkaniu służbowym był Ryszard Ćwikła, z którym boh. chodził do klubu PSS-u. Boh. został poproszony do poprowadzenie pokazu ubiorów szytych przez uczennice Technikum Włókienniczego – poznanie przyszłej żony.
[00:45:08] W 1967 r. boh. obronił pracę dyplomową – promocja w Warszawie. Okoliczności pozostania w Bielsku, praca na stanowisku oficera ds. operacyjno-szkoleniowych.
[00:48:20] Podczas praktyki w komendzie powiatowej boh. współpracował ze strażami ochotniczymi oraz strażami zawodowymi w zakładach pracy, w tym w rafinerii w Czechowicach – dwutygodniowa praktyka w rafinerii. Nawyki wyrobione podczas pracy zawodowej.
[00:51:40] Zadania w straży i organizacja pracy. Udział w akcjach powodziowych.
[00:54:00] W 1968 r. boh. wziął ślub i otrzymał mieszkanie. Życie rodzinne – jedna z córek mieszka w Krakowie, druga w Bielsku-Białej.
[00:57:35] Specyfika pracy w straży pożarnej – zakres działań. Zawalenia budynków w Bielsku – rola podziemnego zbiornika. Pożar w bardowni Zakładów Przemysłu Wełnianego w dniu wyborów.
[01:03:45] Pożary w zakładach pracy – realne możliwości gaśnicze w latach 70. Pierwszy pożar w rafinerii w styczniu 1971 r., zachowanie pracowników. Drugi pożar wybuchł na początku czerwca – akcja gaszenia cystern. Związek braków sprzętowych z brawurą strażaków. [+]
[01:11:54] W 1971 r. komendantem miejskiej straży pożarnej w Bielsku-Białej był kapitan Franciszek Kamiński. 26 czerwca boh. był najstarszy stopniem w jednostce. System alarmowy na terenie budynku straży – wiadomość o pożarze w rafinerii. Boh. pojechał do zakładu z komendantem powiatowym Zabłockim – dym nad rafinerią. Stanowiska zajęte przez strażaków – teren akcji gaśniczej i jej specyfika, brak odzieży ochronnej i odpowiedniego sprzętu. Rozmowa z majorem Zabłockim – symulacje robione w sztabie. Sekundy przed wybuchem – ucieczka z miejsca eksplozji, brak kontaktu ze strażakami, którzy byli w azbestowych kombinezonach żaroodpornych. Ucieczka z terenu zakładu – widok żołnierza, który poszedł w kierunku pożaru. Dalsza akcja gaśnicza, powrót na miejsce pożaru – ugaszenie rozlewisk. [+]
[01:33:50] Wejście do akcji gaśniczej jednostek odwodowych. Boh. wrócił do rafinerii następnego dnia po pożarze. Pomoc z Czech. Straty sprzętowe. Na drabinie pracował ogniomistrz Dominik Kuś – życie uratował mu zjazd na dół. [+]
[01:37:00] Boh. zajmował się opracowaniem dokumentacji pracy jednostki podczas pożaru. Pożar z perspektywy akcji na pierwszej linii.
[01:39:24] Działalność po pożarze, zmiany w przepisach, inwestycje w sprzęt – nowa drabina dla bielskiej jednostki. W roku 1975 boh. awansował na stopień kapitana i został zastępcą komendanta jednostki miejskiej. Zmiany po reformie administracyjnej, trudności lokalowe. W 1979 r. boh. został przeniesiony z komendy miejskiej do wojewódzkiej, potem z powrotem do jednostki miejskiej, gdzie objął stanowisko komendanta rejonowego Straży Pożarnej oraz komendanta straży zawodowej.
[01:47:45] Powstawanie Solidarności. Droga służbowa przekazywania meldunków – brak łączności 12 grudnia 1981 r., incydent w centrali telefonicznej. Rozkaz rozpoczęcia akcji „Drabina” – mobilizacja strażaków. [+]
[01:53:43] Podczas manifestacji Solidarności złapano jednego z podkomendnych boh. –zwolnienie z pracy w trybie dyscyplinarnym. Rola samochodu z działkiem wodnym. [+]
[01:55:40] Postawa boh. podczas protestu związków zawodowych. Wypowiedź podczas spotkania z wojewodą Mirosławem Styczniem. Konsekwencje udzielonego wywiadu – reprymenda na „dywaniku” u wojewody. Zachowanie podkomendnych boh.
[02:03:15] I Komunia córek – atmosfera w pracy po powrocie z urlopu. Boh. został wezwany do Komitetu Wojewódzkiego PZPR, gdzie pokazano mu zdjęcia z uroczystości robione przez SB – konsekwencje zdarzenia. [+]
[02:06:25] Boh. został wezwany do komitetu partii, gdzie „sądzono” dyrektora szpitala Stalownik – opinia straży pożarnej na temat obiektu zaadaptowanego z domu wczasowego. Kłopoty zdrowotne boh., sytuacja w pracy do przejścia na emeryturę w 1998 r. Zmiany w 1990 r., gdy powstała Państwowa Straż Pożarna.
[02:11:38] Boh. spotkał pracownika komitetu, który zajmował się analizą donosów [telefon]
[02:13:08] Problemy ze wzrokiem, pobyty w szpitalu, przyznanie grupy inwalidzkiej i odejście na emeryturę – praca w Wydziale Zarządzania Kryzysowego Urzędu Miasta. Boh. przepracował 51 lat.
[02:19:40] Boh. był przewodniczącym sekcji piłki siatkowej kobiet w klubie BKS – trzykrotne zdobycie mistrzostwa Polski, wspomnienie zawodniczek.
[02:22:00] Zajęcia społeczne i praca na działce.
more...
less
The library of the Pilecki Institute
ul. Stawki 2, 00-193 Warszawa
Monday to Friday, 9:00 - 15:00
(+48) 22 182 24 75
The library of the Berlin branch of the Pilecki Institute
Pariser Platz 4a, 00-123 Berlin
Pon. - Pt. 10:30 - 17:30
(+49) 30 275 78 955
This page uses 'cookies'. More information
Ever since it was established, the Witold Pilecki Institute of Solidarity and Valor has been collecting and sharing documents that present the multiple historical facets of the last century. Many of them were previously split up, lost, or forgotten. Some were held in archives on other continents. To facilitate research, we have created an innovative digital archive that enables easy access to the source material. We are striving to gather as many archives as possible in one place. As a result, it takes little more than a few clicks to learn about the history of Poland and its citizens in the 20th century.
The Institute’s website contains a description of the collections available in the reading room as well as the necessary information to plan a visit. The documents themselves are only available in the Institute’s reading room, a public space where material is available free of charge to researchers and anyone interested in the topics collected there. The reading room also offers a friendly environment for quiet work.
The materials are obtained from institutions, public archives, both domestic and international social organizations, as well as from private individuals. The collections are constantly being expanded. A full-text search engine that searches both the content of the documents and their metadata allows the user to reach the desired source with ease. Another way to navigate the accumulated resources is to search according to the archival institutions from which they originate and which contain hierarchically arranged fonds and files.
Most of the archival materials are in open access on computers in the reading room. Some of our collections, e.g. from the Bundesarchiv, are subject to the restrictions on availability resulting from agreements between the Institute and the institutions which transfer them. An appropriate declaration must be signed upon arrival at the reading room in order to gain immediate access to these documents.
Before your visit, we recommend familiarizing yourself with the scope and structure of our archival, library and audio-visual resources, as well as with the regulations for visiting and using the collections.
All those wishing to access our collections are invited to the Pilecki Institute at ul. Stawki 2 in Warsaw. The reading room is open from 9–15, Monday to Friday. An appointment must be made in advance by emailing czytelnia@instytutpileckiego.pl or calling (+48) 22 182 24 75.
Please read the privacy policy. Using the website is a declaration of an acceptance of its terms.