Czesław Pierzchała (ur. 1940, Nowy Sącz) w dzieciństwie stracił ojca, który pomagał Żydom w getcie i został wysłany do obozu w Auschwitz. W latach 50. rozpoczął karierę sportową – najpierw jako bokser, w następnie piłkarz. Należał do najbardziej znanych piłkarzy „Sandecji” Nowy Sącz, gdzie uzyskał przydomek „Pele”, grał też m.in. w Górniku Jaworzno. W 1971 roku zakończył karierę zawodniczą, a rozpoczął działalność trenerską, jednocześnie pracując na kolei. Był współzałożycielem Chrześcijańskiego Stowarzyszenia Rodzin Oświęcimskich, z którym organizował liczne uroczystości upamiętniające więźniów. Mieszka W Nowym Sączu.
[00:00:10] Autoprezentacja boh. urodzonego w 1940 r. w Nowym Sączu.
[00:00:22] Matka pochodziła z wielodzietnej rodziny. Dziadek, Piotr Zieliński, miał przed wojną w Nowym Sączu dobrze prosperujący zakład szewski. Ojciec pochodził z Krakowa, po ślubie rodzina zamieszkała w Nowym Sączu.
[00:02:42] Ojciec prowadził piekarnię przy ul. Romanowskiego 1. Podczas okupacji po drugiej stronie ulicy było getto, ojciec przerzucał chleb przez ogrodzenie i został zadenuncjowany przez folksdojcza – aresztowanie ojca, pożegnanie z dziećmi. Matka szukała ojca na gestapo, ale Niemiec zepchnął ją ze schodów. Ojciec był w areszcie w Nowym Sączu, w Tarnowie, potem wywieziono go do Auschwitz.
[00:07:44] Sytuacja rodziny po aresztowaniu ojca. Boh. poszedł do szkoły w 1947 r. i był bardzo dobrym uczniem. Zainteresowanie sportem – pod okiem trenera Dobosza zaczął trenować boks. Po rozmowie z dyrektorem szkoły zamienił boks na piłkę nożną. Boh. zgłosił się ze swoją drużyną na turniej dzikich drużyn zorganizowany przez klub Sandecja. Po wojnie rodzina mieszkała przy ul. Wałowej.
[00:11:08] Podczas okupacji rodzina mieszkała niedaleko zamku, podczas nalotów matka schodziła z dziećmi do piwnicy. Podczas wybuchu na zamku w mieszkaniu wyleciały wszystkie szyby – przeprowadzka na ul. Wałową.
[00:13:08] Podczas turnieju dzikich drużyn boh. strzelił kilka bramek i doszedł ze swoją drużyną do finału – zaproszenie do gry w drużynie trampkarzy Sandecji.
[00:13:55] Po wojnie matka pracowała w Powiatowym Związku Gminnych Spółdzielni „Samopomoc Chłopska” (PZGS), wcześniej w kuchni obozu dla kobiet w Biegonicach – ciężka choroba matki. Sąsiedzi z Wałowej pomagali rodzinie, potem brat pracujący w piekarni pomagał sąsiadom. Rodzina była tak biedna, że boh. boso chodził do szkoły. Kolega Andrzej Semsz, prześladowany przez rówieśników poprosił o ochronę w zamian za kanapki.
[00:19:40] Siostra opiekowała się chorą matką. Kibicem Sandecji był Żyd Nusyn, właściciel przedsiębiorstwa taksówkowego, który pomagał boh. Nusyn zapewniał transport zawodników na mecze.
[00:22:05] Boh. ukończył zawodową szkołę kolejową, podczas nauki pracował w Zakładach Naprawczych Taboru Kolejowego. Po ukończeniu szkoły w 1956 r. dostał nakaz pracy w zakładach zbrojeniowych w Łabędach – wysokie zarobki. Siostra została krawcową – opieka nad matką.
[00:24:55] W 1958 r. wrócił do Nowego Sącza, podjął naukę w technikum i grał w Sandecji. Przerwy w pracy na treningi. W 1960 r. dyrektor kopalni im. Komuny Paryskiej w Jaworznie ściągnął boh. do kopalni i Górnika Jaworzno – z ZUS zniknęły dokumenty z czasu pracy boh. w zbrojeniówce i kopalni. Walka sądowa o godną emeryturę. Po „odrobieniu” wojska w kopalni boh. wrócił do gry w Sandecji i pracował na stanowiskach kierowniczych.
[00:33:50] Boh. załatwił pracę siostrze w nowosądeckiej Spółdzielni „Pokój”, a ciężko chorej matce mieszkanie. Stan matki, której w krakowskim szpitalu porobiły się odleżyny – przyjęcie do szpitala w Nowym Sączu.
[00:38:46] Rozwój Sandecji w 1960 r. – w zespole trenera Nowaka byli m.in. Hływa, Królikowski, Śledź, Pawlik, Żabecki, Małek. Tłumy na trybunach podczas meczy. Sytuacja w klubie współcześnie. Wpływ Sandecji na życie boh.
[00:45:15] Popularność klubu i piłkarzy w czasach PRL. Pseudonim boh. „Pele” jest związany z wyczynami na boisku. Wynik biegu na 400 m, miłość boh. do piłki nożnej – boh. grał w piłkę i jednocześnie pracował.
[00:50:02] Po zakończeniu kariery piłkarskiej boh. był trenerem drużyny wojewódzkiej – zwolnienia z pracy na obozy treningowe i mecze. Drużyna zajęła drugie miejsce w Pucharze Michałowicza.
[00:51:15] Sekcje sportowe w Sandecji. Piłka nożna w czasach młodości boh. i obecnie – opinia na temat pieniędzy i piłki.
[00:53:30] Zachowanie dyrektora zakładu wobec boh. Rywalizacja między klubami w grupie, kontuzje podczas meczy. Szacunek kibiców. Piłka i pieniądze współcześnie i w czasach, gdy boh. był czołowym zawodnikiem Sandecji. Boh. prowadził klub w Grybowie, potem wprowadził Start Nowy Sącz z B klasy do III ligi.
[00:57:30] Impreza na zakończenie sezonu w 1960 r., niedługo potem zmarł Zbigniew Opoka, jeden z czołowych zawodników Sandecji, wcześniej piłkarz Cracovii – powody opuszczenia krakowskiego klubu. Czterej piłkarze, w tym Opoka i boh., mieli jednakowe ubrania i zadawali szyku w Nowym Sączu. Radość płynąca z gry, większość drużyny stanowili zawodnicy z okolic Nowego Sącza. Przyjaźń z Opoką.
[01:03:43] Nusyn Lustig był zagorzałym kibicem i sponsorem Sandecji, miał dwa stoliki zarezerwowane w Imperialu i tu zbierali się kibice. Rodzina Hływów przyjechała do Sącza z Ukrainy w początkach lat 50. Wyrzucenie Żydów z Nowego Sącza w latach 60., uczucie Ruty Reibscheid i bramkarza Michała Królikowskiego. Nusyn kupił drużynie francuskie blezery po wygranym meczu i wspomagał piłkarzy. Losy Nusyna – rewizja w mieszkaniu, aresztowanie, choroba i wyjazd do Izraela. [+]
[01:10:06] Michał Królikowski mieszkał razem z trenerem Nowakiem. Miłość Królikowskiego i Ruty Reibscheid. Nastawienie boh. do gry w piłkę – żal, że mecz się kończy.
[01:16:10] Nusyn ściągnął Zbigniewa Opokę, który zaczynał sportową karierę w nowosądeckim Świcie, z Krakowa do Sandecji. Rywalizacja nowosądeckich klubów. Zbigniew Opoka zmarł po zakończeniu sezonu w 1960 r.
[01:18:48] Wyjazdy Żydów w latach 60. – refleksje boh. Żydzi w Nowym Sączu przed wojną i po wojnie – represje komunistycznej władzy wobec Nusyna. Praca w PRL-u, wspomnienie matki.
[01:24:55] Stara Sandecja – oglądanie meczów przez kibiców bez biletów. Pozycja boh. w drużynie – wpuszczanie młodych zawodników. Praca trenera – awanse drużyny z Grybowa i Startu Nowy Sącz.
[01:30:21] Droga zawodowa – boh. grał w drużynie trampkarzy Sandecji, potem pracował w Łabędach i nie grał w piłkę. Na początku lat 60. grał w Górniku, w 1963 wrócił do Sandecji.
[01:35:04] W ostatnim meczu boh. zagrała stara i nowa Sandecja – wygrali starsi zawodnicy.
[01:36:18] Działalność społeczna – boh. dowiedział się, że powstało Chrześcijańskie Stowarzyszenie Rodzin Oświęcimskich. Na pierwszym zebraniu boh. został wybrany do zarządu, prezesem został Jerzy Bielecki, znany z ucieczki z Auschwitz z Cylą Cybulską. Akcje edukacyjne stowarzyszenia. Uroczystości w dniu 14 czerwca na pamiątkę pierwszego transportu więźniów z Tarnowa do Auschwitz. Pierwsi więźniowie budowali obóz. Ojciec boh. został zamordowany w obozie w 1942 r.
[01:41:17] Udana ucieczka Jerzego Bieleckiego i Cyli Cybulskiej z obozu w Auschwitz. Okoliczności odnalezienia się po kilkudziesięciu latach. Wspomnienie ojca i jego pracy w piekarni.
[01:47:06] Wspomnienie uroczystości w Auschwitz. Kontakty z historykiem Adamem Cyrą.
więcej...
mniej
Biblioteka Instytutu Pileckiego w Warszawie
ul. Stawki 2, 00-193 Warszawa
Pon. - Pt. 9:00 - 15:00
(+48) 22 182 24 75
Biblioteka Instytutu Pileckiego w Berlinie
Pariser Platz 4a, 00-123 Berlin
Wt. - Pt. 10:30 - 17:30
(+49) 30 275 78 955
Ta strona wykorzystuje pliki 'cookies'. Więcej informacji
W Archiwum Instytutu Pileckiego gromadzimy i udostępniamy dokumenty w wersji cyfrowej. Zapisane są w nich losy obywateli polskich, którzy w XX wieku doświadczyli dwóch totalitaryzmów: niemieckiego i sowieckiego. Pozyskujemy kopie cyfrowe dokumentów, których oryginały znajdują się w zbiorach wielu instytucji polskich i zagranicznych, m.in.: Bundesarchiv, United Nations Archives, brytyjskich National Archives i polskich archiwów państwowych. Budujemy w ten sposób centrum wiedzy i ośrodek kompleksowych badań nad II wojną światową i podwójną okupacją w Polsce. Dla naukowców, dziennikarzy, ludzi kultury, rodzin ofiar i świadków zbrodni oraz wszystkich innych zainteresowanych historią.
Portal internetowy archiwum.instytutpileckiego.pl prezentuje pełny katalog naszych zbiorów. Pozwala się po nich poruszać z wykorzystaniem funkcji pełnotekstowego przeszukiwania dokumentów. Zawiera także opisy poszczególnych obiektów. Z treścią dokumentów zapoznać się można tylko w czytelniach Biblioteki Instytutu Pileckiego w Warszawie i w Berlinie, w których nasi pracownicy służą pomocą w przypadku pytań dotyczących zbiorów, pomagają użytkownikom w korzystaniu z naszych katalogów internetowych, umożliwiają wgląd do materiałów objętych ograniczeniami dostępności.
Niektóre dokumenty, np. te pochodzące z kolekcji Bundesarchiv czy Ośrodka Karta, są jednak objęte ograniczeniami dostępności, które wynikają z umów między Instytutem a tymi instytucjami. Po przybyciu do Biblioteki należy wówczas dopełnić formalności, podpisując stosowne oświadczenia, aby uzyskać dostęp do treści dokumentów na miejscu. Informacje dotyczące ograniczeń dostępu są zawarte w regulaminie Biblioteki. Przed wizytą zachęcamy do zapoznania się z zakresem i strukturą naszych zasobów archiwalnych, bibliotecznych i audiowizualnych, a także z regulaminem[hiperłącze] pobytu i korzystania ze zbiorów.
Wszystkich zainteresowanych skorzystaniem z naszych zbiorów zapraszamy do siedziby Instytutu Pileckiego przy ul. Stawki 2 w Warszawie. Biblioteka jest otwarta od poniedziałku do piątku w godzinach 9.00–15.00. Przed wizytą należy się umówić. Można to zrobić, wysyłając e-mail na adres czytelnia@instytutpileckiego.pl lub dzwoniąc pod numer (+48) 22 182 24 75.
Biblioteka Instytutu Pileckiego w Berlinie znajduje się przy Pariser Platz 4a. Jest otwarta od wtorku do piątku w godzinach 10.30–17.30. Wizytę można odbyć po wcześniejszym umówieniu się, wysyłając e-mail na adres bibliothek@pileckiinstitut.de lub dzwoniąc pod numer (+49) 30 275 78 955.
Prosimy zapoznać się z polityką prywatności. Korzystanie z serwisu internetowego oznacza akceptację jego warunków.