Franciszek Józef Fliśnik (ur. 1939, Przebieczany) opowiada historię ojca, Józefa Fliśnika, który wywoził Żydów z krakowskiego getta. Aresztowany przez Niemców i wysłany do KL Auschwitz, zbiegł z transportu. Po wojnie był represjonowany przez komunistów.
[00:00:01] Autoprezentacja boh., prezentacja rodziców oraz rodzeństwa, wspomnienie babci Marii Juszczyk. Śmierć trzech sióstr podczas okupacji – wypadek i śmierć najmłodszej siostry, Marii, którą leczyła sanitariuszka, Maria Śmigielska.
[00:04:18] Ojciec należał do Armii Krajowej i działał na terenie Krakowa, rzadko bywał w domu. Ojciec sprzątał getto i wywoził z niego Żydów, okoliczności aresztowania ojca. Jego siostra, zakonnica, pracowała na Wawelu i próbowała interweniować u gubernatora Franka. Ojciec, wraz z kilkunastoma więźniami, uciekł z pociągu jadącego do Oświęcimia.
[00:07:28] Ojciec wywoził Żydów z getta do Krasnego, Wieliczki, Szczygłowa. Wyjeżdżając z domu do Krakowa zabierał chleb do getta. Ojciec widział, jak zabito w getcie Piecha z Przebieczan, który był w niemieckim mundurze.
[00:09:08] W 1956 r. boh. pracował w MPK, po wypowiedzi dotyczącej polskich oficerów zamordowanych przez sowietów został zwolniony z pracy. Praca dorywcza w Wieliczce.
[00:12:09] Przed wojną ojciec pracował w młynie na Zabłociu, rozwoził towary do sklepów, do kurii, z tych czasów datowała się jego znajomość z Karolem Wojtyłą, który jako kardynał odwiedził chorego ojca. Ojciec przenosił z „Zawoją” dokumenty Armii Krajowej. Podczas obławy przeprowadzonej przez UB na ul. Dietla w Krakowie „Zawoja” zginął, a ojcu odstrzelono kawałek palca. Działalność komunistów – parcelacja majątku. W czasie okupacji ojciec wywoził własnym wozem śmieci z getta – trudności z władzami niemieckimi, gdy koń zdechł.
[00:17:30] Ojciec jeździł do krakowskiego getta do 1943 r. i wywiózł z niego kilkanaście osób, które umieszczał u znajomych w okolicach Wieliczki. Jedna grupa była przez dwa tygodnie u dziadka w Szczygłowie. [+]
[00:19:42] Ojciec miał trzech braci, mając 13 lat podjął prace w Krakowie. Wszyscy bracia walczyli podczas I wojny światowej. Jeden z braci, Tomasz Fliśnik, zaginął podczas II wojny, siostra wyszła za Wierzchowskiego – prawdopodobnie do nich dziadek, Stanisław Fliśnik, wywiózł Żydów.
[00:24:00] Kryjówka w wozie, którym ojciec jeździł do getta. Okoliczności aresztowania ojca przez Niemców. Ciotka zobaczyła jego wóz i zawiadomiła drugą siostrę, pracującą na Wawelu. Ciotka służyła u zamożnej żydowskiej rodziny, po wojnie została w mieszkaniu przy ul. Berka. W 1959 r. w pożarze domu spłonęły rodzinne dokumenty.
[00:28:40] Dziadek przechowywał Żydów w piwnicy i na strychu, wywiózł ich prawdopodobnie do szwagra Wierzchowskiego. Matka piekła chleb, który ojciec zabierał do getta. Żydówka Zimorska była w 1947 r. matką chrzestną najmłodszego brata.
[00:31:50] Żydom pomagali rodzice oraz dziadek boh., ojciec widział śmierć Edwarda Piecha w getcie. Ojciec miał pseudonim „Prawda”.
[00:34:08] Rewizje w domu podczas okupacji, dziesięcioletni brat Stanisław jeździł na przesłuchania do Wieliczki. Pod koniec wojny ojciec dał ubranie zestrzelonemu niemieckiemu lotnikowi, w latach 80., gdy boh. był sołtysem, do wsi przyjechali Niemcy, którym ojciec pomógł.
[00:39:38] Niemcy stacjonowali w szkole w Przebieczanach, Gestapo miało siedzibę w Wieliczce. Bójka ojca z czerwonoarmistami, którzy chcieli mu zabrać wóz. Ostrzeliwanie okolicy przez radziecki czołg.
[00:43:13] Boh. i matka zostali ranni pod koniec wojny, leczyła ich sanitariuszka Śmigielska.
[00:45:08] Brat Zygmunt skończył technikum w Katowicach i wstąpił do wojsk desantowych. Po skończeniu służby został w wojsku – kłopoty z odejściem z wojska po 20 latach służby, groźby ze strony Wojciecha Jaruzelskiego. Dwa lata później brat zginął w wypadku – podejrzenia boh., że został zamordowany. Spotkanie z marszałkiem Terleckim, który pomógł napisać pismo do prokuratury, wznowienie śledztwa, relacje świadków i wspomnienie boh. z miejsca wypadku.
[00:57:31] Podejrzana śmierć kolegi brata, Józińskiego. Poszukiwania świadka Eugeniusza Żuka. Warunek wznowienia śledztwa przez prokuraturę. Dokumenty z sekcji zwłok i wypadku zaginęły. Prośba boh., by pan redaktor zwrócił się w tej sprawie do ministra.
[01:04:50] Ojciec boh. urodził się w 1905, matka w 1912 r. Karol Wojtyła podczas wikariatu w Niegowici przygotowywał do Pierwszej Komunii żonę boh. W 1968 r. odwiedził chorego ojca boh. Wspomnienie rodziców. Brat ojca był po wojnie dyrektorem młyna i poniósł konsekwencje nie wstąpienia w szeregi partii.
[01:08:32] Pod koniec wojny w okolicy zastrzelono Niemców wiozących żywność wozem. Przejście frontu w 1944 r. Kilku mieszkańców wsi zginęło podczas II wojny światowej.
[01:11:12] Przed wojną w Przebieczanach mieszkali Żydzi, stosunki polsko-żydowskie. Zachowanie Niemców wobec Żydów podczas okupacji.
[01:13:44] Żydzi przyjechali kilkanaście lat temu do Przebieczan i robili zdjęcia. We wsi były dwie żydowskie karczmy, Żydzi mieli sklepy i pola. W 1948 r. przechrzczona Żydówka Zimorska była chrzestną młodszego brata. Ojciec jeżdżąc do getta widział Niemców wywożących worki z ubraniami. Przed wojną mieszkał w Krakowie „Pod Bogiem Ojcem” na ul. Tarnowskiego. W czasach PRL-u ojciec był szykanowany i odszedł na rentę.
[01:18:48] Traktowanie Żydów w getcie. Opinia boh. na temat fałszowania historii i współczesnej polityki. Zachowanie mieszkańców wsi podczas reformy rolnej. Pochwała obecnego rządu.
mehr...
weniger
Bibliothek des Pilecki-Instituts in Warschau
ul. Stawki 2, 00-193 Warszawa
Mo. - Fr. 9:00 - 15:00 Uhr
(+48) 22 182 24 75
Bibliothek des Pilecki-Instituts in Berlin
Pariser Platz 4a, 00-123 Berlin
Pon. - Pt. 10:30 - 17:30
(+49) 30 275 78 955
Diese Seite verwendet Cookies. Mehr Informationen
Das Archiv des Pilecki-Instituts sammelt digitalisierte Dokumente über die Schicksale polnischer Bürger*innen, die im 20. Jahrhundert unter zwei totalitären Regimes – dem deutschen und sowjetischen – gelitten haben. Es ist uns gelungen, Digitalisate von Originaldokumenten aus den Archivbeständen vieler polnischer und ausländischer Einrichtungen (u. a. des Bundesarchivs, der United Nations Archives, der britischen National Archives, der polnischen Staatsarchive) zu akquirieren. Wir bauen auf diese Art und Weise ein Wissenszentrum und gleichzeitig ein Zentrum zur komplexen Erforschung des Zweiten Weltkrieges und der doppelten Besatzung in Polen auf. Wir richten uns an Wissenschaftler*innen, Journalist*innen, Kulturschaffende, Familien der Opfer und Zeugen von Gräueltaten sowie an alle an Geschichte interessierte Personen.
Das Internetportal archiwum.instytutpileckiego.pl präsentiert unseren Bestandskatalog in vollem Umfang. Sie können darin eine Volltextsuche durchführen. Sie finden ebenfalls vollständige Beschreibungen der Objekte. Die Inhalte der einzelnen Dokumente können Sie jedoch nur in den Lesesälen der Bibliothek des Pilecki-Instituts in Warschau und Berlin einsehen. Sollten Sie Fragen zu unseren Archivbeständen und dem Internetkatalog haben, helfen Ihnen gerne unsere Mitarbeiter*innen weiter. Wenden Sie sich auch an sie, wenn Sie Archivgut mit beschränktem Zugang einsehen möchten.
Teilweise ist die Nutzung unserer Bestände, z. B. der Dokumente aus dem Bundesarchiv oder aus der Stiftung Zentrum KARTA, nur beschränkt möglich – dies hängt mit den Verträgen zwischen unserem Institut und der jeweiligen Institution zusammen. Bevor Sie vor Ort Zugang zum Inhalt der gewünschten Dokumente erhalten, erfüllen Sie bitte die erforderlichen Formalitäten in der Bibliothek und unterzeichnen die entsprechenden Erklärungsformulare. Informationen zur Nutzungsbeschränkung sind in der Benutzungsordnung der Bibliothek zu finden. Vor dem Besuch empfehlen wir Ihnen, dass Sie sich mit dem Umfang und Aufbau unserer Archiv-, Bibliotheks- und audiovisuellen Bestände sowie mit der Besucherordnung und den Nutzungsbedingungen der Sammlung vertraut machen.
Alle Personen, die unsere Bestände nutzen möchten, laden wir in den Hauptsitz des Pilecki-Instituts, ul. Stawki 2 in Warschau ein. Die Bibliothek ist von Montag bis Freitag von 9.00 bis 15.00 Uhr geöffnet. Bitte melden sie sich vor Ihrem Besuch per E-Mail: czytelnia@instytutpileckiego.pl oder telefonisch unter der Nummer (+48) 22 182 24 75 an.
In der Berliner Zweigstelle des Pilecki-Instituts befindet sich die Bibliothek am Pariser Platz 4a. Sie ist von Dienstag bis Freitag von 10.30 bis 17.30 Uhr geöffnet. Ihr Besuch ist nach vorheriger Anmeldung möglich, per E-Mail an bibliothek@pileckiinstitut.de oder telefonisch unter der Nummer (+49) 30 275 78 955.
Bitte lesen Sie unsere Datenschutzerklärung. Mit der Nutzung der Website erklären Sie sich mit ihren Bedingungen einverstanden..