Fliśnik Franciszek Józef cz. 2
Franciszek Józef Fliśnik (ur. 1939, Przebieczany) opowiada historię ojca, Józefa Fliśnika, który wywoził Żydów z krakowskiego getta. Aresztowany przez Niemców i wysłany do KL Auschwitz, zbiegł z transportu. Po wojnie był represjonowany przez komunistów.
[00:00:01] Autoprezentacja boh., prezentacja rodziców oraz rodzeństwa, wspomnienie babci Marii Juszczyk. Śmierć trzech sióstr podczas okupacji – wypadek i śmierć najmłodszej siostry, Marii, którą leczyła sanitariuszka, Maria Śmigielska.
[00:04:18] Ojciec należał do Armii Krajowej i działał na terenie Krakowa, rzadko bywał w domu. Ojciec sprzątał getto i wywoził z niego Żydów, okoliczności aresztowania ojca. Jego siostra, zakonnica, pracowała na Wawelu i próbowała interweniować u gubernatora Franka. Ojciec, wraz z kilkunastoma więźniami, uciekł z pociągu jadącego do Oświęcimia.
[00:07:28] Ojciec wywoził Żydów z getta do Krasnego, Wieliczki, Szczygłowa. Wyjeżdżając z domu do Krakowa zabierał chleb do getta. Ojciec widział, jak zabito w getcie Piecha z Przebieczan, który był w niemieckim mundurze.
[00:09:08] W 1956 r. boh. pracował w MPK, po wypowiedzi dotyczącej polskich oficerów zamordowanych przez sowietów został zwolniony z pracy. Praca dorywcza w Wieliczce.
[00:12:09] Przed wojną ojciec pracował w młynie na Zabłociu, rozwoził towary do sklepów, do kurii, z tych czasów datowała się jego znajomość z Karolem Wojtyłą, który jako kardynał odwiedził chorego ojca. Ojciec przenosił z „Zawoją” dokumenty Armii Krajowej. Podczas obławy przeprowadzonej przez UB na ul. Dietla w Krakowie „Zawoja” zginął, a ojcu odstrzelono kawałek palca. Działalność komunistów – parcelacja majątku. W czasie okupacji ojciec wywoził własnym wozem śmieci z getta – trudności z władzami niemieckimi, gdy koń zdechł.
[00:17:30] Ojciec jeździł do krakowskiego getta do 1943 r. i wywiózł z niego kilkanaście osób, które umieszczał u znajomych w okolicach Wieliczki. Jedna grupa była przez dwa tygodnie u dziadka w Szczygłowie. [+]
[00:19:42] Ojciec miał trzech braci, mając 13 lat podjął prace w Krakowie. Wszyscy bracia walczyli podczas I wojny światowej. Jeden z braci, Tomasz Fliśnik, zaginął podczas II wojny, siostra wyszła za Wierzchowskiego – prawdopodobnie do nich dziadek, Stanisław Fliśnik, wywiózł Żydów.
[00:24:00] Kryjówka w wozie, którym ojciec jeździł do getta. Okoliczności aresztowania ojca przez Niemców. Ciotka zobaczyła jego wóz i zawiadomiła drugą siostrę, pracującą na Wawelu. Ciotka służyła u zamożnej żydowskiej rodziny, po wojnie została w mieszkaniu przy ul. Berka. W 1959 r. w pożarze domu spłonęły rodzinne dokumenty.
[00:28:40] Dziadek przechowywał Żydów w piwnicy i na strychu, wywiózł ich prawdopodobnie do szwagra Wierzchowskiego. Matka piekła chleb, który ojciec zabierał do getta. Żydówka Zimorska była w 1947 r. matką chrzestną najmłodszego brata.
[00:31:50] Żydom pomagali rodzice oraz dziadek boh., ojciec widział śmierć Edwarda Piecha w getcie. Ojciec miał pseudonim „Prawda”.
[00:34:08] Rewizje w domu podczas okupacji, dziesięcioletni brat Stanisław jeździł na przesłuchania do Wieliczki. Pod koniec wojny ojciec dał ubranie zestrzelonemu niemieckiemu lotnikowi, w latach 80., gdy boh. był sołtysem, do wsi przyjechali Niemcy, którym ojciec pomógł.
[00:39:38] Niemcy stacjonowali w szkole w Przebieczanach, Gestapo miało siedzibę w Wieliczce. Bójka ojca z czerwonoarmistami, którzy chcieli mu zabrać wóz. Ostrzeliwanie okolicy przez radziecki czołg.
[00:43:13] Boh. i matka zostali ranni pod koniec wojny, leczyła ich sanitariuszka Śmigielska.
[00:45:08] Brat Zygmunt skończył technikum w Katowicach i wstąpił do wojsk desantowych. Po skończeniu służby został w wojsku – kłopoty z odejściem z wojska po 20 latach służby, groźby ze strony Wojciecha Jaruzelskiego. Dwa lata później brat zginął w wypadku – podejrzenia boh., że został zamordowany. Spotkanie z marszałkiem Terleckim, który pomógł napisać pismo do prokuratury, wznowienie śledztwa, relacje świadków i wspomnienie boh. z miejsca wypadku.
[00:57:31] Podejrzana śmierć kolegi brata, Józińskiego. Poszukiwania świadka Eugeniusza Żuka. Warunek wznowienia śledztwa przez prokuraturę. Dokumenty z sekcji zwłok i wypadku zaginęły. Prośba boh., by pan redaktor zwrócił się w tej sprawie do ministra.
[01:04:50] Ojciec boh. urodził się w 1905, matka w 1912 r. Karol Wojtyła podczas wikariatu w Niegowici przygotowywał do Pierwszej Komunii żonę boh. W 1968 r. odwiedził chorego ojca boh. Wspomnienie rodziców. Brat ojca był po wojnie dyrektorem młyna i poniósł konsekwencje nie wstąpienia w szeregi partii.
[01:08:32] Pod koniec wojny w okolicy zastrzelono Niemców wiozących żywność wozem. Przejście frontu w 1944 r. Kilku mieszkańców wsi zginęło podczas II wojny światowej.
[01:11:12] Przed wojną w Przebieczanach mieszkali Żydzi, stosunki polsko-żydowskie. Zachowanie Niemców wobec Żydów podczas okupacji.
[01:13:44] Żydzi przyjechali kilkanaście lat temu do Przebieczan i robili zdjęcia. We wsi były dwie żydowskie karczmy, Żydzi mieli sklepy i pola. W 1948 r. przechrzczona Żydówka Zimorska była chrzestną młodszego brata. Ojciec jeżdżąc do getta widział Niemców wywożących worki z ubraniami. Przed wojną mieszkał w Krakowie „Pod Bogiem Ojcem” na ul. Tarnowskiego. W czasach PRL-u ojciec był szykanowany i odszedł na rentę.
[01:18:48] Traktowanie Żydów w getcie. Opinia boh. na temat fałszowania historii i współczesnej polityki. Zachowanie mieszkańców wsi podczas reformy rolnej. Pochwała obecnego rządu.
more...
less