Fliśnik Franciszek Józef cz. 1

Świadkowie Epoki

IP/DF/SE/0084

30 sierpnia 2018, Przebieczany

1:04

Franciszek Józef Fliśnik (ur. 1939, Przebieczany) opowiada historię ojca, Józefa Fliśnika, który wywoził Żydów z krakowskiego getta. Aresztowany przez Niemców i wysłany do KL Auschwitz, zbiegł z transportu. Po wojnie był represjonowany przez komunistów.

[00:00:01] Autoprezentacja boh. urodzonego w 1939 r. w Przebieczanach.
[00:00:18] Prezentacja rodziców: Anny i Józefa Fliśników oraz rodzeństwa i dziadków boh.
[00:02:33] Podczas wojny niedaleko wsi spadł samolot, ojciec dał ubranie jednemu z lotników. Przed wojną matka prowadziła gospodarstwo, ojciec pracował w Krakowie. Bracia ojca brali udział w I wojnie światowej. Ślady pożydowskie w okolicy: karczma, sklepy. Sytuacja Żydów podczas niemieckiej okupacji – bicie przez Niemców Żyda, który siedział na koniu. Współcześnie we wsi pojawili się Żydzi z Izraela, którzy robili zdjęcia.
[00:06:43] Stosunki polsko-żydowskie przed wojną, opinia miejscowych o Żydach. Ucieczka Niemców pod koniec wojny. Ojciec należał do Armii Krajowej i podczas okupacji mieszkał w Krakowie. Wielu ludzi z okolic zostało wywiezionych na przymusowe roboty. Pod koniec wojny w Zabielu spadł niemiecki samolot – ojciec pomógł uratowanym lotnikom.
[00:10:52] Boh. mając 16 lat pracował w MPK, za wypowiedź na temat Katynia został zwolniony z pracy.
[00:12:04] Ojciec pracował w młynie w Krakowie Zabłociu – stosunki w pracy w okresie powojennym, oczekiwanie na III wojnę światową. Ojciec odszedł z pracy na rentę, jego stosunek do władzy ludowej.
[00:14:16] Podczas okupacji wywieziono Żydów z Przebieczan. Ojciec zabierał śmieci z getta, wjeżdżał wozem na jego teren i czasem wywoził ludzi pod śmieciami. Powód aresztowania ojca – zawiadomienie rodziny przez ciotkę. Ojciec uciekł podczas transportu do Oświęcimia. [+]
[00:17:23] Ojciec miał podwójne dno w wozie, którym wywoził śmieci z getta. Po ucieczce z transportu już nie pracował w getcie. [+]
[00:19:37] Ociec przywiózł trzech Żydów z krakowskiego getta do domu dziadka w Szczygłowie. Dziadek po jakimś czasie odwiózł ich do Wierzchowskich w Brzeziu. Wywożeni z getta Żydzi trafiali do znajomych ojca. W czasie okupacji nie rozmawiano przy dzieciach o działalności ojca. Ojciec woził chleb do getta.
[00:23:09] Powody, dla których ojciec pomagał Żydom. Edek Piech wszedł do getta przebrany w niemiecki mundur – śmierć podczas ucieczki.
[00:26:31] Ojcu udało się uciec podczas obławy UB na partyzantów podziemia antykomunistycznego zorganizowanej w Krakowie. Kolegą ojca był partyzant ps. „Zawoja”.
[00:27:42] Stefania Fliśnik była zakonnicą, podczas okupacji siostry zakonne zostały zatrudnione do prac porządkowych na Wawelu, gdzie urzędował gubernator Frank. Próba interwencji u gubernatora po aresztowaniu ojca boh.
[00:29:07] Ojciec wychowywał się w Krakowie, pracował w piekarni na Zabłociu, potem rozwoził towary do sklepów. Ojciec znał kardynała Wojtyłę, który odwiedził go w domu podczas choroby.
[00:31:55] Stosunek ojca do Niemców i komunistów. Powody, dla których boh. nie zdał w piątej klasie i został wyrzucony ze szkoły w Wieliczce. Boh. przed dwa lata uczył się w szkole zawodowej i pracował w MPK – wyrzucono go z pracy, gdy zabrał głos podczas zebrania.
[00:34:18] Ucieczka kilkunastu więźniów, w tym ojca, z transportu do Oświęcimia. Okoliczności śmierci najmłodszej siostry pod koniec wojny.
[00:36:22] Rewizje przeprowadzane w domu przez Niemców, którzy bili brata Stanisława, by powiedział, gdzie jest ojciec.
[00:38:02] Boh. i matka zostali ranni podczas strzelaniny. Leczyła ich sanitariuszka Śmigielska.
[00:40:00] Matka robiła przed wojną zakupy na kredyt w żydowskich sklepach. Po wojnie milicjanci Śliwa i Łanoszka prześladowali boh. Dom rodziny został podpalony w 1959 r., chorego i leżącego w łóżku ojca uratowali sąsiedzi. Ojciec znał Cyrankiewicza, Pawła Findera, Lucjana Motykę i Gomułkę. Po aresztowaniu przez Niemców ojciec został pobity – zły stan zdrowia. Po wojnie koledzy ojca poszli na współpracą z komunistami.
[00:46:43] Dom został podpalony w listopadzie 1959 r. Brat Zygmunt nie mógł się uczyć w Wieliczce i wyjechał do szkoły w Katowicach, potem wstąpił do wojsk desantowych – trudności z odejściem do cywila w 1980 r. Brat zginął w wypadku w latach 80. – inna wersja śmierci brata – zaginięcie dokumentów dotyczących wypadku, dociekania boh.
[00:59:24] Daty urodzin rodzeństwa. Boh. pracował w Zakładach Elektronicznych w Krakowie i działał w opozycji i brał udział w strajku, który został spacyfikowany. Stan zdrowie boh.
mehr...
weniger

Rytel-Andrianik Artur

Instytut Pileckiego

Film