Kazimierz Zdanowicz (ur. 1943, Mońki) opowiada o losach swojej rodziny podczas okupacji oraz aresztowaniu ojca w 1949 r. Po powrocie ojca z więzienia w 1955 r. Kazimierz Zdanowicz zamieszkał w Ognisku Wychowawczym w Świdrze, którym zarządzała Maria Pilecka.
[00:00:07] Autoprezentacja boh. urodzonego w 1943 r. w Mońkach. Praca zawodowa.
[00:00:46] Pierwszy mąż matki zginął we wrześniu 1939 r. pod Tomaszowem Mazowieckim. Ojciec mieszkał w Białymstoku, ale wybuch wojny zastał go w Warszawie – jego rodzina została wywieziona na Syberię – niektórzy członkowie rodziny przez Afrykę wrócili do Polski. Losy stryjenki, która miała niemieckie korzenie i została w Białymstoku, po wojnie wyjechała do Kanady.
[00:03:50] NKWD szukało ojca w Białymstoku. Po napaści Niemiec na Związek Radziecki ojciec pojechał do Białegostoku, gdzie ciotka powiedziała mu o losach rodziny. Ojciec podjął pracę w mleczarni w Mońkach, gdzie mama prowadziła sklep.
[00:05:50] Po wyzwoleniu Białostocczyzny w połowie 1944 r. rodzice przenieśli się do Białegostoku, gdzie ojciec przed wojną był kierownikiem biura Orbisu. Ojciec został wcielony do wojska i wysłano go na Podkarpacie do walki z UPA – był kwatermistrzem jednostki, która stacjonowała w Łańcucie, zarządcą majątku był Stanisław Ciechomski – uratowanie pałacu w Łańcucie. [+]
[00:10:05] Po powrocie z wojska ojciec był dyrektorem Bacutilu – mieszkanie służbowe. Powrót dziadków z Nairobi, stan zdrowia dziadka. Przyczyny aresztowania ojca w 1949 r. – pobyt w więzieniu do 1955 r. Mama kupiła zniszczone mieszkanie w Warszawie przy ul. Siennej i odbudowała je. Boh. był w piątej klasie, gdy ojciec wrócił z więzienia – zabawy w gruzach. Zmiana sytuacji w domu po powrocie ojca – metody wychowawcze. [+]
[00:14:53] Dzięki radzie Andrzeja Pileckiego, który bywał w kamienicy przy Siennej, boh. znalazł się pod opieką Kazimierza Lisieckiego „Dziadka”. Warunki mieszkaniowe w kamienicy, sytuacja w rodzinie po powrocie ojca.
[00:19:38] Pierwsza wizyta w Ognisku na Pradze, przyjęcie przez kolegę Jana Szewczyka. Rozmowa z Kazimierzem Lisieckim – boh. zamieszkał w hoteliku przy Ognisku, motywacja do poprawy wyników w nauce. [+]
[00:25:17] Jednym z wychowawców był Marian Gędłek – wciągnięcie boh. do prac Ogniska, współpraca z Jerzym Chrzanowskim i Waldemarem Walisiakiem. Przeprowadzka do Ogniska w Świdrze.
[00:30:14] Relacje z ojcem – rozważania na temat dojrzałości. Opieka nad chłopcami w Ognisku, gdzie pracowała Maria Pilecka. Pomoc w nagłych przypadkach. Do chłopca, który zachorował podczas pobytu na obozie w Sopotni Wielkiej, przyjechał z Warszawy prof. Barański. [+]
[00:34:45] Pobyt w ośrodku, tęsknota za domem – rozmowy z Marią Pilecką. Pierwsze spotkanie z „ciocią” Pilecką podczas obozu w Świdrze. Zajęcia na obozie – dyżury w kuchni i nocne warty. Stosunek władz do rodziny Pileckich przed 1956 r. Praca Marii Pileckiej w Ognisku. [+]
[00:41:51] Wizyty ojca w ośrodku. Boh. zdał do szkoły średniej i „Dziadek” zlecił mu opiekę nad dwoma młodszymi chłopcami, m.in. późniejszym kompozytorem Henrykiem Alberem. Matka braci Serafinowiczów dawał boh. korepetycje z łaciny. Boh. chodził do liceum w Falenicy – powody rozwiązania klasy.
[00:44:25] Kontakty z Marią Pilecką – jej stosunek do wychowanków. Jeden z kolegów, Bogusław Osiński, podjął później pracę w Ognisku. Maria Pilecka została kierowniczką Ogniska na Pradze. Stosunek boh. do wychowawcy Mariana Gędłka.
[00:48:18] Wspomnienie Marii Pileckiej – jej praca w Ognisku w Świdrze, zarządzenie ośmiohektarowym gospodarstwem, wspólne posiłki – wpływ na wychowanków. Boh. przebywał w Ognisku do 1963 r.
[00:56:15] Różnica między wychowaniem w ośrodku a wychowaniem na ulicy. Boh. mieszkając w Warszawie wdawał się w bójki – inne metody porozumiewania się w Ognisku. Przed willą „Dziadka” było pole do krokieta – kara za zostawienie drewnianego sprzętu na deszczu. [+]
[01:04:08] Maria Pilecka dbała o wygląd i kondycję wychowanków – garnitur na studniówkę i maturę. Boh. zdał egzamin maturalny i dostał się na prawo.
[01:06:36] Po maturze można było palić papierosy – pozwolenie „Dziadka”. Przedstawianie Kazimierzowi Lisieckiemu dziewczyn, z którymi chodzili wychowankowie. Boh. zaprosił na bal dziewczynę, która mu się podobała. Powody przeniesienia się do Ogniska na Muranowie. Zasady wpajane młodym ludziom. Boh. dzięki „Dziadkowi” mógł z żoną zamieszkać w mieszkaniu przy Siennej, z którego wyprowadzili się jego rodzice.
[01:11:54] Boh. nie znał historii rodziny Marii Pileckiej. Pierwszy mąż matki boh. zginął w bitwie pod Tomaszowem, w której brał także udział rotmistrz Pilecki. Ojciec boh. na początku okupacji przebywał w Warszawie, w tym czasie w Białymstoku deportowano jego rodzinę, w tym 3-letnią córkę i ciotkę, która się nią opiekowała. Aresztowanie ojca w 1949 r.
[01:16:36] Zajęcia na pierwszym roku prawa z prof. Janiną Zaborowską – rozważania na temat Konstytucji.
more...
less
The library of the Pilecki Institute
ul. Stawki 2, 00-193 Warszawa
Monday to Friday, 9:00 - 15:00
(+48) 22 182 24 75
The library of the Berlin branch of the Pilecki Institute
Pariser Platz 4a, 00-123 Berlin
Pon. - Pt. 10:30 - 17:30
(+49) 30 275 78 955
This page uses 'cookies'. More information
Ever since it was established, the Witold Pilecki Institute of Solidarity and Valor has been collecting and sharing documents that present the multiple historical facets of the last century. Many of them were previously split up, lost, or forgotten. Some were held in archives on other continents. To facilitate research, we have created an innovative digital archive that enables easy access to the source material. We are striving to gather as many archives as possible in one place. As a result, it takes little more than a few clicks to learn about the history of Poland and its citizens in the 20th century.
The Institute’s website contains a description of the collections available in the reading room as well as the necessary information to plan a visit. The documents themselves are only available in the Institute’s reading room, a public space where material is available free of charge to researchers and anyone interested in the topics collected there. The reading room also offers a friendly environment for quiet work.
The materials are obtained from institutions, public archives, both domestic and international social organizations, as well as from private individuals. The collections are constantly being expanded. A full-text search engine that searches both the content of the documents and their metadata allows the user to reach the desired source with ease. Another way to navigate the accumulated resources is to search according to the archival institutions from which they originate and which contain hierarchically arranged fonds and files.
Most of the archival materials are in open access on computers in the reading room. Some of our collections, e.g. from the Bundesarchiv, are subject to the restrictions on availability resulting from agreements between the Institute and the institutions which transfer them. An appropriate declaration must be signed upon arrival at the reading room in order to gain immediate access to these documents.
Before your visit, we recommend familiarizing yourself with the scope and structure of our archival, library and audio-visual resources, as well as with the regulations for visiting and using the collections.
All those wishing to access our collections are invited to the Pilecki Institute at ul. Stawki 2 in Warsaw. The reading room is open from 9–15, Monday to Friday. An appointment must be made in advance by emailing czytelnia@instytutpileckiego.pl or calling (+48) 22 182 24 75.
Please read the privacy policy. Using the website is a declaration of an acceptance of its terms.