Teresa Nosarzewska z d. Sienkowska (ur. 1934, Miastków k. Łomży) – jej ojciec Stanisław Sienkowski pochodził z Petersburga, gdzie jego przodkowie przenieśli się po powstaniu styczniowym. Po powrocie w latach 20. do Polski poznał Stefanię Białobrzeską, z którą ożenił się i zamieszkał w Łomży. Był oficerem rezerwy, po wybuchu II wojny światowej działał w konspiracji. Został aresztowany przez Sowietów i rozstrzelany w 1941 roku. Teresa Nosarzewska z mamą i czwórką rodzeństwa (starszymi Krystyną, Danutą i Eugeniuszem oraz młodszą Barbarą) została w czerwcu 1941 zesłana na Syberię. Opowiada o trudnych warunkach życia w mieście Barnauł nad rzeką Ob, gdzie zostali umieszczeni. Wspomina absolwentkę Krakowskiej Szkoły Pedagogicznej Emilię Milewicz, która zorganizowała tam polską szkołę, z czasem zlikwidowaną przez tamtejsze władze. Krystyna Sienkowska (starsza siostra p. Teresy) wróciła do Polski z Armią Berlinga, reszta rodziny przyjechała na początku 1946 i osiedliła się w Jeleniej Górze. Teresa Nosarzewska wspomina, jak w 1992 roku dowiedziała się o losie swojego ojca i otrzymała list z jego zdjęciem, wykonanym tuż przed śmiercią w więzieniu.
mehr...
weniger
[00:00:01] Autoprezentacja boh. urodzonej w 1934 r. Miastkowie k/Łomży.
[00:00:20] Matka boh. była łomżynianką, ojciec urodził się i do lat 20. mieszkał w Petersburgu. Historia otrzymania przez dziadka spadku – winiarni w Petersburgu. Ojciec ukończył studia i był geodetą. Po przyjeździe do Polski ojciec ożenił się ze Stefanią Białobrzeską, rodzina mieszkała w Łomży. W latach 30. ojciec odszedł z wojska do rezerwy, pracował na Wileńsz-czyźnie, został rozstrzelany przez sowietów w 1941 r.
[00:04:47] W 1941. matkę i pięcioro dzieci wywieziono na Syberię – moment deportacji, przy-jazd na stację kolejową i załadowanie rodziny do wagonu – warunki w podróży.
[00:07:24] Przyjazd do Barnaułu, zakwaterowanie w barakach do suszenia cegieł, życie na zesłaniu – zmiana miejsca zamieszkania, warunki postawione przez Związek Patriotów Pol-skich. [+]
[00:09:58] Członkowie rodziny przebywający na zesłaniu. Najstarsza siostra Krystyna wstąpiła do Armii Berlinga. Matka pracowała w cegielni, a Krystyna w fabryce tytoniowej. Powody pozostawienia zesłańców w Barnaule. Zajęcia matki, która znała język rosyjski – kontakty z miejscową ludnością.
[00:14:03] Wśród zesłańców były polskie nauczycielki. Emilia Milewicz zorganizowała przedszkole i szkołę i dla polskich dzieci – nauka języka francuskiego i rosyjskiego, uczniowskie przedstawienia. [Boh. pokazuje zdjęcie uczniów i nauczycieli].
[00:18:34] Emilia Milewicz po wojnie mieszkała w Warszawie i pracowała w Pałacu Kultury, na uroczystości odsłonięcia tablicy w kościele Wszystkich Świętych pojawił się jej syn Leszek Milewicz, który oddał boh. dokumenty szkoły w Barnaule – przekazanie ich do Muzeum Niepodległości.
[00:20:20] Warunki życia i wyżywienie na zesłaniu – wygląd chleba. Starszy brat Eugeniusz zbierał węgiel na torach kolejowych. Paczki z UNRR-y – amerykańska odzież i artykuły spożywcze, posiłki dla dzieci w szkole. Opinia boh. na temat Rosjan, siostra została napadnięta i odebrano jej chleb.
[00:29:10] Matka zaprzyjaźniła się z żoną radzieckiego oficera, uciekinierką z Leningradu, która była kierowniczką stołówek. Po wojnie odnaleziono znajomych w Leningradzie.
[00:32:18] Uroczystość w domu zaprzyjaźnionych Rosjan, Bołotnikowów – dziwne „suknie” Rosjanek. Kontakty po wojnie – wizyta Bołotnikowów w Warszawie i pobyt boh. w Leningradzie.
[00:36:43] Rodzina wróciła do Polski wiosną 1946 r. Zakończenie wojny – obchody Dnia Zwycięstwa. Dokumenty potrzebne, by wyjechać do Polski. Boh. uczyła się wiersza o zrujnowanej Warszawie na zakończenie szkoły. Niektórzy Polacy, którzy ruszyli z Armią Berlinga, wrócili po wojnie do rodzin w Barnaule – stąd wiedza o wydarzeniach w Polsce.
[00:41:52] Transport repatriacyjny przyjechał do Krosna Odrzańskiego, rodzina zamieszkała w okolicach Jeleniej Góry, gdzie mieszkała ciotka repatriowana z Wileńszczyzny. Choroba najmłodszej siostry w Barnaule – pobyt w szpitalu i opieka matki. Życie na Ziemiach Odzyskanych, starsze siostry pracowały, boh. ukończyła liceum i szkołę felczerską.
[00:46:30] Matka przyniosła do domu kawior – reakcja dzieci. [+]
[00:48:18] Ojciec pracował w Wilejce i w Głębokim. W 1940 r. został aresztowany przez Rosjan. Działalność konspiracyjna prowadzona przez ojca w Głębokim – mężczyźni przychodzący na spotkania do domu boh. Po aresztowaniu ojca matka odwiedzała go w więzieniu, ojciec został rozstrzelany w maju 1941 r. – rodzina dowiedziała się o tym w latach 90. – przesłanie fotografii wykonanej w więzieniu. [+]
mehr...
weniger
Bibliothek des Pilecki-Instituts in Warschau
ul. Stawki 2, 00-193 Warszawa
Mo. - Fr. 9:00 - 15:00 Uhr
(+48) 22 182 24 75
Bibliothek des Pilecki-Instituts in Berlin
Pariser Platz 4a, 00-123 Berlin
Pon. - Pt. 10:30 - 17:30
(+49) 30 275 78 955
Diese Seite verwendet Cookies. Mehr Informationen
Das Archiv des Pilecki-Instituts sammelt digitalisierte Dokumente über die Schicksale polnischer Bürger*innen, die im 20. Jahrhundert unter zwei totalitären Regimes – dem deutschen und sowjetischen – gelitten haben. Es ist uns gelungen, Digitalisate von Originaldokumenten aus den Archivbeständen vieler polnischer und ausländischer Einrichtungen (u. a. des Bundesarchivs, der United Nations Archives, der britischen National Archives, der polnischen Staatsarchive) zu akquirieren. Wir bauen auf diese Art und Weise ein Wissenszentrum und gleichzeitig ein Zentrum zur komplexen Erforschung des Zweiten Weltkrieges und der doppelten Besatzung in Polen auf. Wir richten uns an Wissenschaftler*innen, Journalist*innen, Kulturschaffende, Familien der Opfer und Zeugen von Gräueltaten sowie an alle an Geschichte interessierte Personen.
Das Internetportal archiwum.instytutpileckiego.pl präsentiert unseren Bestandskatalog in vollem Umfang. Sie können darin eine Volltextsuche durchführen. Sie finden ebenfalls vollständige Beschreibungen der Objekte. Die Inhalte der einzelnen Dokumente können Sie jedoch nur in den Lesesälen der Bibliothek des Pilecki-Instituts in Warschau und Berlin einsehen. Sollten Sie Fragen zu unseren Archivbeständen und dem Internetkatalog haben, helfen Ihnen gerne unsere Mitarbeiter*innen weiter. Wenden Sie sich auch an sie, wenn Sie Archivgut mit beschränktem Zugang einsehen möchten.
Teilweise ist die Nutzung unserer Bestände, z. B. der Dokumente aus dem Bundesarchiv oder aus der Stiftung Zentrum KARTA, nur beschränkt möglich – dies hängt mit den Verträgen zwischen unserem Institut und der jeweiligen Institution zusammen. Bevor Sie vor Ort Zugang zum Inhalt der gewünschten Dokumente erhalten, erfüllen Sie bitte die erforderlichen Formalitäten in der Bibliothek und unterzeichnen die entsprechenden Erklärungsformulare. Informationen zur Nutzungsbeschränkung sind in der Benutzungsordnung der Bibliothek zu finden. Vor dem Besuch empfehlen wir Ihnen, dass Sie sich mit dem Umfang und Aufbau unserer Archiv-, Bibliotheks- und audiovisuellen Bestände sowie mit der Besucherordnung und den Nutzungsbedingungen der Sammlung vertraut machen.
Alle Personen, die unsere Bestände nutzen möchten, laden wir in den Hauptsitz des Pilecki-Instituts, ul. Stawki 2 in Warschau ein. Die Bibliothek ist von Montag bis Freitag von 9.00 bis 15.00 Uhr geöffnet. Bitte melden sie sich vor Ihrem Besuch per E-Mail: czytelnia@instytutpileckiego.pl oder telefonisch unter der Nummer (+48) 22 182 24 75 an.
In der Berliner Zweigstelle des Pilecki-Instituts befindet sich die Bibliothek am Pariser Platz 4a. Sie ist von Dienstag bis Freitag von 10.30 bis 17.30 Uhr geöffnet. Ihr Besuch ist nach vorheriger Anmeldung möglich, per E-Mail an bibliothek@pileckiinstitut.de oder telefonisch unter der Nummer (+49) 30 275 78 955.
Bitte lesen Sie unsere Datenschutzerklärung. Mit der Nutzung der Website erklären Sie sich mit ihren Bedingungen einverstanden..