Anna Milewska-Zawada (ur. 1931, Warszawa) – aktorka filmowa i teatralna, poetka, żona himalaisty Andrzeja Zawady, wnuczka działaczki społecznej i publicystki Jadwigi Milewskiej. Dzieciństwo spędziła we wsi Bełcząc w majątku hrabiego Karola Raczyńskiego, którym administrował jej ojciec. W czasie okupacji przeniosła się do Czemiernik. Po śmierci matki (1943) zamieszkała w internacie Sióstr Nazaretanek na ulicy Czerniakowskiej w Warszawie. Podczas Powstania Warszawskiego mieszkała u stryja na ulicy Tamka, pomagała budować barykadę i wyposażać prowizoryczny szpital przy ulicy Pierackiego. We wrześniu 1944 trafiła do obozu przejściowego w Pruszkowie, z którego została zwolniona, a następnie dostała się wraz z rodziną w okolice Częstochowy. W 1952 r. ukończyła historię sztuki na Uniwersytecie Warszawskim i podjęła pracę w Muzeum Narodowym w Warszawie. W 1959 r. po ukończeniu studiów w Państwowej Wyższej Szkole Teatralnej w Krakowie została zaangażowana do Teatru im. Stefana Żeromskiego w Kielcach. Występowała na deskach Teatru Powszechnego w Łodzi i w warszawskich teatrach Klasycznym oraz Studio. Ma w dorobku artystycznym wiele ról filmowych oraz kilka tomików wierszy. Mieszka w Warszawie.
mehr...
weniger
[00:00:09] Autoprezentacja boh. urodzonej w 1931 r. w Warszawie.
[00:00:51] Rodzice ukończyli SGGW. Ojciec był plenipotentem w majątku hrabiego Raczyńskiego i w latach 30. rodzina mieszkała w dworku w Bełczącu k/Czemiernik.
[00:03:20] Latem 1939 w majątku stacjonował polski oddział, który przewoził pociski artyleryjskie. Wspomnienie sióstr: starszej Jadwigi zwanej Jagodą i młodszej Teresy. Dziewczynki nosiły żołnierzom jabłka. Ojciec zgłosił się do wojska, do domu przyjechał stryj Lech, który został dowódcą taboru kobiet z dziećmi – ewakuacja na wschód. Przyjazd do płonącej Włodawy. W Lesku uciekinierzy dostali się pod ostrzał sowieckiej artylerii – ukrywanie się w ogrodzie popa. Powrót do Bełcząca z dyniami, które podarowały córki popa. Napotykani polscy żołnierze niszczyli swoją broń. Pomoc żołnierzy podczas przeprawy przez Bug. [+]
[00:12:49] Powrót ojca z wojny. Spotkanie z niemieckim patrolem motocyklowym. Jeden pokój w bełcząckim dworze zajął Niemiec, który bał się myszy. [+]
[00:16:42] W dworze mieszkali studenci, których ojciec ukrywał, rodzina, która przyjechała z Kielc – zajęcia wuja w świniarni. Ucieczki źrebaków z zagrody. [+]
[00:20:22] Mama zachorowała i leczono ją w Warszawie – wyjazdy na naświetlania. Podpalenie przez bandytów stodoły ze zbożem – dwór ocalał z pożaru i stoi do dziś. Po wojnie mieściła się w nim szkoła, obecnie został wyremontowany przez gminę Czemierniki.
[00:24:18] Podczas napadu jeden z bandytów zabrał siostrze zegarek i łańcuszek, drugi podpalił stodołę. Po pożarze rodzina zamieszkała na plebanii w Czemiernikach u księdza Gieysztora. W Czemiernikach wiosną 1943 r. zmarła mama – ojciec z młodszą siostrą zamieszkał w oficynie pałacu, starsza siostra wyjechała do szkoły w Kielcach.
[00:28:15] Boh. wysłano do szkoły sióstr Nazaretanek do Warszawy. Przedwojenne wyjazdy z mamą do stolicy – ogródek japoński zakupiony w domu towarowym braci Jabłkowskich.
[00:30:34] Poznawanie Warszawy ze stryjem Jerzym Milewskim, varsavianistą, który miał pozwolenie na zabieranie bratanicy z internatu Nazaretanek. Wizyty na Placu Teatralnym, Starówce i w kawiarni „U Aktorek”, gdzie pracowała m.in. Janina Romanówna.
[00:33:06] Boh. chodziła do pierwszej klasy gimnazjum – organizacja nauki francuskiego. Jedna z koleżanek w klasie była Żydówką, którą zakonnice ukrywały. Wyżywienie u zakonnic – konsekwencje bitwy na nielubiane kluski. [+]
[00:35:54] Ojciec poznał w Warszawie pannę, która później została jego drugą żoną – cała rodzina zjechała do stolicy 1 sierpnia 1944 r. – nastroje w domu stryja na Tamce. Koncerty chopinowskie w pałacu Ostrogskich, podczas których grywała Barbara Hesse. Atmosfera pierwszych dni powstania. Pomoc boh. w przygotowywaniu polowego szpitala. Zaopatrzenie Śródmieścia w żywność i wodę. Boh. nie zeszła do piwnicy podczas ostrzału pierzei domów po drugiej stronie ulicy. Kuzynka przeszła kanałami ze Starówki do Śródmieścia. [+]
[00:47:12] 6 września własowcy wypędzili ludzi z piwnicy – przejście do ogrodu koło uniwersytetu. Widok płonącego Powiśla. Przejście na Wolę, do kościoła św. Wojciecha. Przejazd do obozu w Pruszkowie – selekcja przez gestapowca. Rodzina znalazła się w grupie, która miała jechać na roboty do Niemiec. Stryj trafił do Dachau, ale udało mu się przeżyć i wrócić na Tamkę. Głód w obozie. Ojciec zdobył opaskę Czerwonego Krzyża – wypisanie przez niemieckiego lekarza zwolnienia z obozu. Okoliczności wyjazdu z pruszkowskiego obozu. Jedna z ciotek została wywieziona na roboty i ślad po niej zaginął, druga nie została wywieziona dzięki interwencji niemieckiego oficera. [+]
[00:59:06] Ojciec z córkami znalazł się w Słomkowej Górze koło Częstochowy, potem zamieszkał w Złotym Potoku – wejście Armii Czerwonej. Spotkanie z czerwonoarmistą, który oddał szynel za butelkę wódki. Z szynela uszyto palto dla boh. Obawy kobiet przed czerwonoarmistami. Narzeczona ojca Anna Krasowska udawała, że jest w ciąży, siostra Jagoda symulowała tyfus. W domu zakwaterowano radzieckie radiotelegrafistki. [+]
[01:04:48] Boh. i starsza siostra Jagoda wyjechały do Częstochowy i podjęły naukę u sióstr Nazaretanek. Traktowanie pomnika radzieckiego żołnierza. Do dziewcząt mieszkających na stancji przychodzili chłopcy z partyzantki.
[01:07:41] Po ślubie ojca rodzina wróciła do Warszawy, macocha pracowała w UNRRa. Boh. podjęła naukę w szkole Goldmanowej – warunki w placówce. Wyjazd do szkoły sióstr Urszulanek we Włocławku. Wyjścia do cukierni – żarty uczennic. Powrót do Warszawy, gdzie rodzina mieszkała przy ul. Kopińskiej. Boh. ukończyła liceum im. Słowackiego – atmosfera w szkole. Wybór kierunku studiów dzięki nauczycielce historii. [+]
[01:15:22] Rozważania na temat wspomnień zawartych w książkach napisanych przez boh. Okupacyjna edukacja – boh. chodziła do wiejskiej szkoły, kłopoty z tabliczką mnożenia – rola koleżanki Irki. Kary stosowane przez nauczycielkę, panią Totową. Boh. wracała z lekcji zawszona i jej naukę przerwano. [+]
[01:22:50] Studenci przebywający w bełcząckim dworze byli znajomymi nauczycielki, która uczyła dzieci w domu.
[01:24:00] Boh. nie pamięta działań związanych z konspiracją – dzieci nie wiedziały, co robią dorośli. Wyprawy na łąki po pieczarki, hodowla królików.
[01:26:20] W Czemiernikach mieszkało wielu Żydów. Przedwojenne kontakty Żydówek i gospodyni księdza – pomoc w szabat. W 1942 r. boh. była w Czemiernikach i widziała otwarte okna i drzwi żydowskich domów, których mieszkańców wywieziono. [+]
[01:30:22] Tematem rozmów w domu nie była wojna, tylko choroba mamy – pisane do niej listy. Konieczność zorganizowania polowania dla Niemców – postawa rodziców.
[01:34:24] We wrześniu 1939 r. rodzina ruszyła w kierunku Zaleszczyk. Tłumy na drodze za Włodawą. Poszukiwania młodszej siostry, która zaginęła na jednym z postojów. Przeprawa przez Bug w drodze powrotnej do domu. Ludność na Lubelszczyźnie.
[01:38:41] Tworzenie szpitala polowego podczas powstania – boh. pomagała ojcu przenosić materace do pałacu Bourbona [pałac Wołowskiego przy ul. Foksal]. Ranny wuj Władysław Siła-Nowicki skontaktował się z ojcem, który zabrał go ze szpitala przy ul. Jasnej – na drugi dzień szpital został zbombardowany.
[01:43:00] Boh. brała udział w budowie barykady – beczki ze składu win.
[01:46:50] Boh. została w pruszkowskim obozie zakwalifikowana do wyjazdu na roboty. Odnalezienie córek przez ojca.
[01:47:55] Podczas powstania ojciec chodził na ul. Nowogrodzką do przyszłej teściowej po żywność. Starsza córka pani Krasowskiej (Zofia) zginęła na początku powstania.
[01:50:04] Andrzej Zawada spędził okupację w Rabce, gdzie pracował w sklepie bławatnym. Do uzdrowisk przywożono z frontu wschodniego rannych i chorych niemieckich żołnierzy. Mama Andrzeja Zawady znała niemiecki – przyszłego męża poznała podczas przygotowań do plebiscytu na Warmii i Mazurach po I wojnie. Po plebiscycie majątek rodziny matki znalazł się na terenie Prus Wschodnich. Okupacyjne zdarzenie z niemieckim żołnierzem i figurką Kościuszki. Ciotka była więziona w Ravensbrück od 1939 r. do wyzwolenia.
[01:55:58] Wpływ zakochania ojca na sytuację rodziny – jego wędrówki w mieście ogarniętym walką, by spotkać się z narzeczoną. Niezbyt jasna sprawa z tabunem źrebaków, rzekomo dla niemieckiego wojska. Wpływ urodzenia w Warszawie na życie boh.
mehr...
weniger
Bibliothek des Pilecki-Instituts in Warschau
ul. Stawki 2, 00-193 Warszawa
Mo. - Fr. 9:00 - 15:00 Uhr
(+48) 22 182 24 75
Bibliothek des Pilecki-Instituts in Berlin
Pariser Platz 4a, 00-123 Berlin
Pon. - Pt. 10:30 - 17:30
(+49) 30 275 78 955
Diese Seite verwendet Cookies. Mehr Informationen
Das Archiv des Pilecki-Instituts sammelt digitalisierte Dokumente über die Schicksale polnischer Bürger*innen, die im 20. Jahrhundert unter zwei totalitären Regimes – dem deutschen und sowjetischen – gelitten haben. Es ist uns gelungen, Digitalisate von Originaldokumenten aus den Archivbeständen vieler polnischer und ausländischer Einrichtungen (u. a. des Bundesarchivs, der United Nations Archives, der britischen National Archives, der polnischen Staatsarchive) zu akquirieren. Wir bauen auf diese Art und Weise ein Wissenszentrum und gleichzeitig ein Zentrum zur komplexen Erforschung des Zweiten Weltkrieges und der doppelten Besatzung in Polen auf. Wir richten uns an Wissenschaftler*innen, Journalist*innen, Kulturschaffende, Familien der Opfer und Zeugen von Gräueltaten sowie an alle an Geschichte interessierte Personen.
Das Internetportal archiwum.instytutpileckiego.pl präsentiert unseren Bestandskatalog in vollem Umfang. Sie können darin eine Volltextsuche durchführen. Sie finden ebenfalls vollständige Beschreibungen der Objekte. Die Inhalte der einzelnen Dokumente können Sie jedoch nur in den Lesesälen der Bibliothek des Pilecki-Instituts in Warschau und Berlin einsehen. Sollten Sie Fragen zu unseren Archivbeständen und dem Internetkatalog haben, helfen Ihnen gerne unsere Mitarbeiter*innen weiter. Wenden Sie sich auch an sie, wenn Sie Archivgut mit beschränktem Zugang einsehen möchten.
Teilweise ist die Nutzung unserer Bestände, z. B. der Dokumente aus dem Bundesarchiv oder aus der Stiftung Zentrum KARTA, nur beschränkt möglich – dies hängt mit den Verträgen zwischen unserem Institut und der jeweiligen Institution zusammen. Bevor Sie vor Ort Zugang zum Inhalt der gewünschten Dokumente erhalten, erfüllen Sie bitte die erforderlichen Formalitäten in der Bibliothek und unterzeichnen die entsprechenden Erklärungsformulare. Informationen zur Nutzungsbeschränkung sind in der Benutzungsordnung der Bibliothek zu finden. Vor dem Besuch empfehlen wir Ihnen, dass Sie sich mit dem Umfang und Aufbau unserer Archiv-, Bibliotheks- und audiovisuellen Bestände sowie mit der Besucherordnung und den Nutzungsbedingungen der Sammlung vertraut machen.
Alle Personen, die unsere Bestände nutzen möchten, laden wir in den Hauptsitz des Pilecki-Instituts, ul. Stawki 2 in Warschau ein. Die Bibliothek ist von Montag bis Freitag von 9.00 bis 15.00 Uhr geöffnet. Bitte melden sie sich vor Ihrem Besuch per E-Mail: czytelnia@instytutpileckiego.pl oder telefonisch unter der Nummer (+48) 22 182 24 75 an.
In der Berliner Zweigstelle des Pilecki-Instituts befindet sich die Bibliothek am Pariser Platz 4a. Sie ist von Dienstag bis Freitag von 10.30 bis 17.30 Uhr geöffnet. Ihr Besuch ist nach vorheriger Anmeldung möglich, per E-Mail an bibliothek@pileckiinstitut.de oder telefonisch unter der Nummer (+49) 30 275 78 955.
Bitte lesen Sie unsere Datenschutzerklärung. Mit der Nutzung der Website erklären Sie sich mit ihren Bedingungen einverstanden..