Andrzej Augustynowicz (ur. 1931, Niwiska), syn leśnika, wraz z całą rodziną został w lipcu 1944 aresztowany i osadzony w obozie w Pustkowie. Następnie pan Andrzej wraz z bratem, siostrą i matką trafili do Ravensbrück, skąd w kwietniu 1945 dostali się do Szwecji. Ojciec przeżył „marsz śmierci” z Sachsenhausen, wyzwolony przez Amerykanów również trafił do Szwecji. Rodzina wróciła do Polski w 1946 roku. Pan Andrzej w 1957 roku ukończył Wydział Lekarski Akademii Medycznej w Krakowie. Następnie spędził 2 lata w wojsku jako lekarz, stacjonował pod Kołobrzegiem i w Braniewie. Po przyjeździe do Rzeszowa zatrudniony został w szpitalu wojewódzkim, pracował w pogotowiu ratunkowym. Był specjalistą-radiologiem, założył zakład rentgenowski w zakładach WSK w Rzeszowie.
[00:00:07] Autoprezentacja boh. urodzonego w 1931 r. w Niwiskach. Przedstawienie rodziców: Henryka i Janiny z d. Leśniak.
[00:00:40] Przed wojną w Niwiskach mieszkali tylko Polacy. Podczas okupacji mieszkańców wsi wysiedlono, ponieważ w pobliskiej Bliźnie Niemcy budowali poligon rakietowy. Ojciec był leśniczym i nie został wysiedlony.
[00:03:20] Początek wojny – odgłosy bombardowania Mielca. Tumy uciekinierów na drodze. Jednym z nich był Władysław Letkiewicz, muzyk, który został organistą w niwiskim kościele.
[00:05:02] Wybuchy pocisków V-2 na poligonie – boh. widział startujące rakiety. Ojciec należał do AK, razem z innymi robotnikami leśnymi zbierał części po wybuchach rakiet. Ksiądz Jan Kurek wywoził je do Kolbuszowej, części V-2 trafiały do Armii Krajowej. [+]
[00:08:31] Do Kolbuszowej przeprowadziła się ze Lwowa ciotka z dziećmi, jej mąż Józef Frączek przebywał w Oświęcimiu, potem, dzięki staraniom ojca boh., przeniesiono go do obozu w Pustkowie, gdzie pracował jako lekarz. Odgłosy zbliżającego się frontu. Podczas ewakuacji obozu Józef Frączek uciekł. Konsekwencje poniosła rodzina boh. – wywiezienie do obozu w Pustkowie, potem Oświęcimia i Sachsenhausen – tu zostawiono mężczyzn. Boh. z matką i rodzeństwem trafił do Ravensbrück – przemarsz do obozu. [+]
[00:16:20] Kąpiel z grupą kobiet po wejściu do obozu – boh. dostał z powrotem swoje rzeczy. Dwutygodniowa kwarantanna. Po pewnym czasie boh. został przeniesiony z obozu kobiecego do męskiego – spotkanie z ojcem, który pracował w grupie rozbudowującej obóz. Wątpliwości boh., czy szczegółowa narracja ma sens. [+]
[00:22:00] Ewakuacja obozu po interwencji Czerwonego Krzyża. Więźniowie z męskiego obozu zostali wyprowadzeni w kierunku Hamburga – do zwolnionych baraków przeniesiono Polki, które miały być pod opieką Czerwonego Krzyża. Boh. trafił do obozu dla niemieckiej młodzieży – okoliczności dołączenia go do matki i rodzeństwa. [+]
[00:27:25] Podczas ewakuacji obozu w szpitalu zostali najciężej chorzy – wanny ze zwłokami. Wyjazd z obozu.
[00:30:08] Powody i okoliczności aresztowania rodziny i wywiezienia do obozu w Pustkowie. Emocje towarzyszące zdarzeniu. Rodzina nie wiedziała, że Józef Frączek uciekł z obozu.
[00:37:50] Po przejeździe do Pustkowa ojca chciano rozstrzelać. Boh. spotkał się z ojcem, który siedział w trupiarni. Odgłosy strzałów z frontu, egzekucje podczas ewakuacji obozu. Spowszednienie widoku zwłok.
[00:42:20] Wczesną wiosną boh. widział przywiezienie słowackich partyzantów do obozu w Ravensbrück. Powrót komanda z pracy – bicie więźniów przechodzących przez bramę. Kary w obozie. [+]
[00:45:02] Boh. został wysłany do zakładów Siemensa, po drodze widział Niemców ćwiczących strzelanie z Panzerfausta – jeden z nich pozwolił mu strzelić.
[00:49:00] Boh. pracował w obozowej kancelarii jako goniec. Istotna rola książeczki do nabożeństwa. Obozowe apele zaczynały się o 4 rano liczeniem więźniów. Selekcji dokonywano na rampie kolejowej po przyjeździe transportu. Chorzy trafiali do szpitala – dr. Mączka zrobiła prześwietlenie choremu boh. Procedury podczas choroby. Większość chorych umierała w szpitalu.
[00:57:17] Podczas pobytu w obozie dla mężczyzn boh. pisał grypsy do matki i dostawał od niej informacje. Komando, w którym pracował ojciec wykonywało prace w obozie, w którym przebywała matka – rodzice wiedzieli się, ale nie mogli ze sobą rozmawiać. Wygląd matki po 9 miesiącach w obozie. Matka była pomocnicą sztubowej w baraku. Boh. spał na pryczy z Mają Berezowską.
[01:01:20] Boh. został uderzony w twarz za nierówno pościelone łóżko i stracił ząb. Zachowanie strażników wobec więźniów. Boh. nie widział rozstrzeliwania więźniów w obozie, ale słyszał strzały, widział natomiast powieszenie człowieka.
[01:05:55] Przez półtora miesiąca boh. przebywał w kobiecym obozie. Warunki w namiocie, w którym zgromadzono ludzi przywiezionych z Warszawy po upadku powstania. Matka bała się, że córka Ewa zostanie wywieziona do domu publicznego.
[01:11:00] Więźniarki wyrzucały swoje rzeczy. Boh. znalazł na obozowej ulicy pierścionek, na którym było wygrawerowane podziękowanie dla Izy Bogdan.
[01:14:34] Podczas pobytu w obozie boh. dwa razy chorował. Opiekował się nim Czech, szef izby chorych. Trudności z opowiadaniem obozowych scen bez odpowiedniego kontekstu, którego boh. nie potrafi nakreślić.
[01:17:30] Z Panzerfaustów strzelali żołnierze w mundurach. Na terenie obozu było wydzielone osiedle, w którym, jak mówiono, przebywali oficerowie odbywający karę.
[01:18:27] Wyżywienie w obozie – współczesny stosunek do buraków. Polki pracujące w kuchni dawały matce jedzenie. Traktowanie boh. przez kucharki wydające porcje – dodatkowe ziemniaki.
[01:22:38] Lekcje polskiego i geografii w obozie – brak atmosfery do nauki. Przebieg lekcji. Obecny stan zdrowia boh.
[01:25:32] Ojciec był w komando, które zajmowało się robieniem pomiarów i kreśleniem planów. Boh. miał kolegę Tomka, z którym spał na pryczy. Wszawica w obozie.
[01:28:35] Przez jakiś czas boh. był w obozie razem z grupą dzieci niemieckich Cyganów. Przywódca grupy pięknie grał na skrzypcach. Boh. zachorował na grypę i trafił na rewir, a w tym czasie Cyganie zginęli w komorze gazowej. Cyganie mówili po niemiecku – trudności w porozumiewaniu się. [+]
[01:34:00] Wiosna 1945. Droga do Szwecji – rejs z Kopenhagi do Malmö, gdzie boh. dotarł 1 maja.
[01:35:05] Prace porządkowe w obozie, obowiązki gońca, panująca atmosfera. Głód, ojciec widział więźniów, którzy jedli wątroby wycinane ze zwłok. Ojciec przeżył „marsz śmierci” z Sachsenhausen do Hamburga.
[01:41:21] Droga rodziny z Pustkowa – ojciec został w Sachsenhausen, a boh. został przydzielony do matki i pojechał do Ravensbrück. Okoliczności pozostania z matką.
[01:44:10] Boh. nie rozmawiał z obozowymi strażnikami. Ojciec będąc w Szwecji opisał „marsz śmierci”, pozostali członkowie rodziny, w tym boh., także opisywali pobyt w obozie – relacje są w muzeum w Lund. Ojciec był chory i prowadzili go koledzy. W Schwerinie ojca, leżącego w rowie, znaleźli amerykańscy sanitariusze – półroczny pobyt w szpitalu.
[01:50:21] W Ravensbrück boh. widział przyjazd transportów kobiet z Powstania Warszawskiego – znalezienie pierścionka. Powody wyrzucania kosztowności przez kobiety – spekulacje boh. Wśród warszawianek były młode dziewczyny, boh. nie pamięta dzieci. Młodszy brat nie pamięta pobytu w obozie.
[01:55:15] Matka nawiązała w obozie znajomości, które kontynuowała po wojnie. Jej praca na oddziale położniczym, gdzie rodziły kobiety przywiezione z Warszawy – duża śmiertelność wśród noworodków. Przeżycia matki w obozie.
więcej...
mniej
Biblioteka Instytutu Pileckiego w Warszawie
ul. Stawki 2, 00-193 Warszawa
Pon. - Pt. 9:00 - 15:00
(+48) 22 182 24 75
Biblioteka Instytutu Pileckiego w Berlinie
Pariser Platz 4a, 00-123 Berlin
Wt. - Pt. 10:30 - 17:30
(+49) 30 275 78 955
Ta strona wykorzystuje pliki 'cookies'. Więcej informacji
W Archiwum Instytutu Pileckiego gromadzimy i udostępniamy dokumenty w wersji cyfrowej. Zapisane są w nich losy obywateli polskich, którzy w XX wieku doświadczyli dwóch totalitaryzmów: niemieckiego i sowieckiego. Pozyskujemy kopie cyfrowe dokumentów, których oryginały znajdują się w zbiorach wielu instytucji polskich i zagranicznych, m.in.: Bundesarchiv, United Nations Archives, brytyjskich National Archives i polskich archiwów państwowych. Budujemy w ten sposób centrum wiedzy i ośrodek kompleksowych badań nad II wojną światową i podwójną okupacją w Polsce. Dla naukowców, dziennikarzy, ludzi kultury, rodzin ofiar i świadków zbrodni oraz wszystkich innych zainteresowanych historią.
Portal internetowy archiwum.instytutpileckiego.pl prezentuje pełny katalog naszych zbiorów. Pozwala się po nich poruszać z wykorzystaniem funkcji pełnotekstowego przeszukiwania dokumentów. Zawiera także opisy poszczególnych obiektów. Z treścią dokumentów zapoznać się można tylko w czytelniach Biblioteki Instytutu Pileckiego w Warszawie i w Berlinie, w których nasi pracownicy służą pomocą w przypadku pytań dotyczących zbiorów, pomagają użytkownikom w korzystaniu z naszych katalogów internetowych, umożliwiają wgląd do materiałów objętych ograniczeniami dostępności.
Niektóre dokumenty, np. te pochodzące z kolekcji Bundesarchiv czy Ośrodka Karta, są jednak objęte ograniczeniami dostępności, które wynikają z umów między Instytutem a tymi instytucjami. Po przybyciu do Biblioteki należy wówczas dopełnić formalności, podpisując stosowne oświadczenia, aby uzyskać dostęp do treści dokumentów na miejscu. Informacje dotyczące ograniczeń dostępu są zawarte w regulaminie Biblioteki. Przed wizytą zachęcamy do zapoznania się z zakresem i strukturą naszych zasobów archiwalnych, bibliotecznych i audiowizualnych, a także z regulaminem[hiperłącze] pobytu i korzystania ze zbiorów.
Wszystkich zainteresowanych skorzystaniem z naszych zbiorów zapraszamy do siedziby Instytutu Pileckiego przy ul. Stawki 2 w Warszawie. Biblioteka jest otwarta od poniedziałku do piątku w godzinach 9.00–15.00. Przed wizytą należy się umówić. Można to zrobić, wysyłając e-mail na adres czytelnia@instytutpileckiego.pl lub dzwoniąc pod numer (+48) 22 182 24 75.
Biblioteka Instytutu Pileckiego w Berlinie znajduje się przy Pariser Platz 4a. Jest otwarta od wtorku do piątku w godzinach 10.30–17.30. Wizytę można odbyć po wcześniejszym umówieniu się, wysyłając e-mail na adres bibliothek@pileckiinstitut.de lub dzwoniąc pod numer (+49) 30 275 78 955.
Prosimy zapoznać się z polityką prywatności. Korzystanie z serwisu internetowego oznacza akceptację jego warunków.