Marek Świnoga (ur. 1957, Dobrzyca) – jego rodzice pochodzili z Kresów Wschodnich, podczas II wojny św. byli robotnikami przymusowymi w III Rzeszy, a po wojnie osiedlili się na Ziemiach Zachodnich. Pan Marek po ukończonej zasadniczej służbie wojskowej podjął pracę w 1979 roku w zakładzie Unitra w Koszalinie. W sierpniu 1980 uczestniczył w strajku, a następnie działał w komisji zakładowej NSZZ „Solidarność”. Od listopada 1982 roku do lutego 1983 roku przetrzymywany w Wojskowym Ośrodku Internowania w Chełmnie. Po wyjściu na wolność organizował struktury podziemnej Solidarności w Gminnej Spółdzielczości w Koszalinie.
[00:00:30] Ur. 1957 w Dobrzycy, najstarszy brat Józef, „rodzina Józefów”. Szkoła podstawowa w Parnowie. „W Koszalinie wtedy dzieci się nie mogły rodzić”. Liceum ogólnokształcące im. Broniewskiego w Koszalinie, wymagający nauczyciel historii, opowiadał m.in. o Katyniu. Skończona szkoła zawodowa frezerska, praktyki w zakładzie Unitra-Unima (dziś Tepro), służba wojskowa w radiolokacji. Służba w bunkrze. Sukcesy w biegach przełajowych. Przeniesienie ze Słupska do Unieścia, szkoła wieczorowa w Koszalinie. Od 1979 praca w Unimie.
[00:03:55] W 1981 r. ślub, w 1982 r. urodziny córki. Po pół roku zabrany do Chełmna. Działalność w „Solidarności” na wydziale pod okiem p. Michalaka. Spotkanie kolegi z wydziału pałującego manifestantów. Stan wojenny: internowanie Michalaka. Roznoszenie ulotek, pomoc internowanym.
[00:06:45] Pobyt w Chełmnie boh. traktuje jako „szkolenie młodego chłopaka” – odniosło przeciwne działanie. „Rok 1989 był obowiązkiem”. Odejście z Unimy, ciężka praca fizyczna przy złomie, założenie „S” w Gminnej Spółdzielni. Zaprzestanie działalności w związku.
[00:09:15] Mama pochodziła spod Lwowa (rodzina Kamysów osiedlona w okolicach Chełmna, duża wieś niemal całkowicie zniszczona). Kamień z domu dziadka na pamiątkę. Ojciec ukrywał się [przed Ukraińcami], mama wywieziona na roboty, okrutna prawda o Wołyniu. Rodzinne opowieści o rzezi wołyńskiej. Mama wysłana na roboty przez macochę pod francuską granicę. Ucieczka rodziny do Parnowa. Ojciec też wysłany na roboty koło Szwajcarii. Obojgu rodzicom udało się zmienić miejsce pracy. Pobicie mamy przez bauerkę. Obóz polskich robotników przymusowych w Szwarzwaldzie – mama przynosiła im masło. W 1977 r. odwiedziny bauerów u matki w Polsce.
[00:15:49] Ojciec pracował u bauera na wsi, przy koniach. Gdy przyszli Amerykanie, „nie patyczkowali się”, obcinali ręce. Ojciec wrócił w 1947 r., mama w 1946 r. Czworo rodzeństwa.
[00:18:09] Zakład Unitra produkował pompy próżniowe, 300 pracowników fizycznych na 900 całej załogi, boh. był frezerem. „Fala” w wojsku – „nikt nie narzeka po latach”. Po szkółce wojskowej w Chorzowie powrót do Słupska. Wojska ochrony powietrznej – radarowa obserwacja granic. Superszybki samolot Mig-29. Zasady obrony powietrznej Polski i sąsiadów. Ciągły ruch zwiadowczy w powietrzu. [+]
[00:23:39] Strajki sierpniowe 1980 r.: spotkania z Michalakiem, tworzenie związku. Udział w zebraniach, większa zaangażowanie po wprowadzeniu stanu wojennego. Zwolennik Lecha Wałęsy. Wielu partyjnych należało do „S”, duże zaufanie do ludzi.
[00:26:36] Wprowadzenie stanu wojennego – „nierealne”. Następnego dnia zaskoczenie brakiem reakcji, zmuszanie do podpisywania lojalek, niemoc. Msze za ojczyznę, tajne spotkania w katedrze, m. in. z Anną Dymną.
[00:29:31] Rewizja w domu, gdy boh. był w Chełmnie. Odmowa przyznania mieszkania za karę. Pomoc z Kościoła i od ludzi.
[00:31:45] Przebieg internowania – wezwanie „na ćwiczenia wojskowe”. Brat naprawiał telewizowy – miał znajomości [ale one nie wystarczyły]. Bardzo trudno było wymigać się od internowania.
[00:34:07] Wigilia w Chełmnie – był opłatek, pomoc od miejscowych ludzi. Boh. dostał przepustkę do domu w Wigilię „na chrzest dziecka”. Widzenie pół godziny pod nadzorem, jak w więzieniu, kontrola, zastraszanie. Krzyż w obozie. Noszenie medalika/krzyżyka. Wspólne modlitwy, śpiewanie „Boże coś Polskę”. [+]
[00:38:47] Bunt podoficerów – głodówka. Śmierć Breżniewa, zwolnienie Lecha Wałęsy z internowania – okrzyki radości. Obowiązkowe oglądanie „Dziennika Telewizyjnego”. Kolega stoczniowiec, który był świadkiem podpisywania porozumień sierpniowych.
[00:41:55] W Chełmnie nie było głodu ani uczucia zagrożenia, nie bał się. Opuszczanie obozu przez niektórych internowanych z powodu złego stanu zdrowia, dolegliwości psychiatrycznych, zdarzały się samobójstwa.
[00:46:05] Wyjście z internowania (7 kompania): rewizja osobista nago – zaglądanie do odbytu. Dojazd do Gdańska. Boh. był ministrantem, niezrozumienie okrucieństwa – złość po śmierci księdza Jerzego Popiełuszki.
[00:49:16] Pomoc internowanym w zakładzie pracy, zbiórki pieniędzy. Dokumenty służby bezpieczeństwa: „tam spotkasz tylko znajomych”. Kolportaż ulotek w zakładzie. Boh. należał do ZMW, ale nie chodził na pochody pierwszomajowe, był tylko raz w 1973 r.
[00:52:12] Mama układała krzyż z kwiatów, była sceptyczna wobec działań władzy. Obowiązkowe chodzenie do kościoła w rodzinnym domu. Donosiciel w Jamnie. Wybory w Gminnej Spółdzielni, boh. był udziałowcem, cieszył się zaufaniem załogi. Przed Okrągłym Stołem próby odciągnięcia boh. od pomysłu założenia „S”.
[00:58:40] Boh. ceni rozsądek w polityce, cenił Geremka i Mazowieckiego, nie mógłby się zaangażować w działalność radykalną proponowaną przez Solidarność Walczącą, dlatego – w jego opinii – Okrągły Stół był najlepszym rozwiązaniem.
więcej...
mniej
Biblioteka Instytutu Pileckiego w Warszawie
ul. Stawki 2, 00-193 Warszawa
Pon. - Pt. 9:00 - 15:00
(+48) 22 182 24 75
Biblioteka Instytutu Pileckiego w Berlinie
Pariser Platz 4a, 00-123 Berlin
Wt. - Pt. 10:30 - 17:30
(+49) 30 275 78 955
Ta strona wykorzystuje pliki 'cookies'. Więcej informacji
W Archiwum Instytutu Pileckiego gromadzimy i udostępniamy dokumenty w wersji cyfrowej. Zapisane są w nich losy obywateli polskich, którzy w XX wieku doświadczyli dwóch totalitaryzmów: niemieckiego i sowieckiego. Pozyskujemy kopie cyfrowe dokumentów, których oryginały znajdują się w zbiorach wielu instytucji polskich i zagranicznych, m.in.: Bundesarchiv, United Nations Archives, brytyjskich National Archives i polskich archiwów państwowych. Budujemy w ten sposób centrum wiedzy i ośrodek kompleksowych badań nad II wojną światową i podwójną okupacją w Polsce. Dla naukowców, dziennikarzy, ludzi kultury, rodzin ofiar i świadków zbrodni oraz wszystkich innych zainteresowanych historią.
Portal internetowy archiwum.instytutpileckiego.pl prezentuje pełny katalog naszych zbiorów. Pozwala się po nich poruszać z wykorzystaniem funkcji pełnotekstowego przeszukiwania dokumentów. Zawiera także opisy poszczególnych obiektów. Z treścią dokumentów zapoznać się można tylko w czytelniach Biblioteki Instytutu Pileckiego w Warszawie i w Berlinie, w których nasi pracownicy służą pomocą w przypadku pytań dotyczących zbiorów, pomagają użytkownikom w korzystaniu z naszych katalogów internetowych, umożliwiają wgląd do materiałów objętych ograniczeniami dostępności.
Niektóre dokumenty, np. te pochodzące z kolekcji Bundesarchiv czy Ośrodka Karta, są jednak objęte ograniczeniami dostępności, które wynikają z umów między Instytutem a tymi instytucjami. Po przybyciu do Biblioteki należy wówczas dopełnić formalności, podpisując stosowne oświadczenia, aby uzyskać dostęp do treści dokumentów na miejscu. Informacje dotyczące ograniczeń dostępu są zawarte w regulaminie Biblioteki. Przed wizytą zachęcamy do zapoznania się z zakresem i strukturą naszych zasobów archiwalnych, bibliotecznych i audiowizualnych, a także z regulaminem[hiperłącze] pobytu i korzystania ze zbiorów.
Wszystkich zainteresowanych skorzystaniem z naszych zbiorów zapraszamy do siedziby Instytutu Pileckiego przy ul. Stawki 2 w Warszawie. Biblioteka jest otwarta od poniedziałku do piątku w godzinach 9.00–15.00. Przed wizytą należy się umówić. Można to zrobić, wysyłając e-mail na adres czytelnia@instytutpileckiego.pl lub dzwoniąc pod numer (+48) 22 182 24 75.
Biblioteka Instytutu Pileckiego w Berlinie znajduje się przy Pariser Platz 4a. Jest otwarta od wtorku do piątku w godzinach 10.30–17.30. Wizytę można odbyć po wcześniejszym umówieniu się, wysyłając e-mail na adres bibliothek@pileckiinstitut.de lub dzwoniąc pod numer (+49) 30 275 78 955.
Prosimy zapoznać się z polityką prywatności. Korzystanie z serwisu internetowego oznacza akceptację jego warunków.