Świnoga Marek
Marek Świnoga (ur. 1957, Dobrzyca) – jego rodzice pochodzili z Kresów Wschodnich, podczas II wojny św. byli robotnikami przymusowymi w III Rzeszy, a po wojnie osiedlili się na Ziemiach Zachodnich. Pan Marek po ukończonej zasadniczej służbie wojskowej podjął pracę w 1979 roku w zakładzie Unitra w Koszalinie. W sierpniu 1980 uczestniczył w strajku, a następnie działał w komisji zakładowej NSZZ „Solidarność”. Od listopada 1982 roku do lutego 1983 roku przetrzymywany w Wojskowym Ośrodku Internowania w Chełmnie. Po wyjściu na wolność organizował struktury podziemnej Solidarności w Gminnej Spółdzielczości w Koszalinie.
more...
less
[00:00:30] Ur. 1957 w Dobrzycy, najstarszy brat Józef, „rodzina Józefów”. Szkoła podstawowa w Parnowie. „W Koszalinie wtedy dzieci się nie mogły rodzić”. Liceum ogólnokształcące im. Broniewskiego w Koszalinie, wymagający nauczyciel historii, opowiadał m.in. o Katyniu. Skończona szkoła zawodowa frezerska, praktyki w zakładzie Unitra-Unima (dziś Tepro), służba wojskowa w radiolokacji. Służba w bunkrze. Sukcesy w biegach przełajowych. Przeniesienie ze Słupska do Unieścia, szkoła wieczorowa w Koszalinie. Od 1979 praca w Unimie.
[00:03:55] W 1981 r. ślub, w 1982 r. urodziny córki. Po pół roku zabrany do Chełmna. Działalność w „Solidarności” na wydziale pod okiem p. Michalaka. Spotkanie kolegi z wydziału pałującego manifestantów. Stan wojenny: internowanie Michalaka. Roznoszenie ulotek, pomoc internowanym.
[00:06:45] Pobyt w Chełmnie boh. traktuje jako „szkolenie młodego chłopaka” – odniosło przeciwne działanie. „Rok 1989 był obowiązkiem”. Odejście z Unimy, ciężka praca fizyczna przy złomie, założenie „S” w Gminnej Spółdzielni. Zaprzestanie działalności w związku.
[00:09:15] Mama pochodziła spod Lwowa (rodzina Kamysów osiedlona w okolicach Chełmna, duża wieś niemal całkowicie zniszczona). Kamień z domu dziadka na pamiątkę. Ojciec ukrywał się [przed Ukraińcami], mama wywieziona na roboty, okrutna prawda o Wołyniu. Rodzinne opowieści o rzezi wołyńskiej. Mama wysłana na roboty przez macochę pod francuską granicę. Ucieczka rodziny do Parnowa. Ojciec też wysłany na roboty koło Szwajcarii. Obojgu rodzicom udało się zmienić miejsce pracy. Pobicie mamy przez bauerkę. Obóz polskich robotników przymusowych w Szwarzwaldzie – mama przynosiła im masło. W 1977 r. odwiedziny bauerów u matki w Polsce.
[00:15:49] Ojciec pracował u bauera na wsi, przy koniach. Gdy przyszli Amerykanie, „nie patyczkowali się”, obcinali ręce. Ojciec wrócił w 1947 r., mama w 1946 r. Czworo rodzeństwa.
[00:18:09] Zakład Unitra produkował pompy próżniowe, 300 pracowników fizycznych na 900 całej załogi, boh. był frezerem. „Fala” w wojsku – „nikt nie narzeka po latach”. Po szkółce wojskowej w Chorzowie powrót do Słupska. Wojska ochrony powietrznej – radarowa obserwacja granic. Superszybki samolot Mig-29. Zasady obrony powietrznej Polski i sąsiadów. Ciągły ruch zwiadowczy w powietrzu. [+]
[00:23:39] Strajki sierpniowe 1980 r.: spotkania z Michalakiem, tworzenie związku. Udział w zebraniach, większa zaangażowanie po wprowadzeniu stanu wojennego. Zwolennik Lecha Wałęsy. Wielu partyjnych należało do „S”, duże zaufanie do ludzi.
[00:26:36] Wprowadzenie stanu wojennego – „nierealne”. Następnego dnia zaskoczenie brakiem reakcji, zmuszanie do podpisywania lojalek, niemoc. Msze za ojczyznę, tajne spotkania w katedrze, m. in. z Anną Dymną.
[00:29:31] Rewizja w domu, gdy boh. był w Chełmnie. Odmowa przyznania mieszkania za karę. Pomoc z Kościoła i od ludzi.
[00:31:45] Przebieg internowania – wezwanie „na ćwiczenia wojskowe”. Brat naprawiał telewizowy – miał znajomości [ale one nie wystarczyły]. Bardzo trudno było wymigać się od internowania.
[00:34:07] Wigilia w Chełmnie – był opłatek, pomoc od miejscowych ludzi. Boh. dostał przepustkę do domu w Wigilię „na chrzest dziecka”. Widzenie pół godziny pod nadzorem, jak w więzieniu, kontrola, zastraszanie. Krzyż w obozie. Noszenie medalika/krzyżyka. Wspólne modlitwy, śpiewanie „Boże coś Polskę”. [+]
[00:38:47] Bunt podoficerów – głodówka. Śmierć Breżniewa, zwolnienie Lecha Wałęsy z internowania – okrzyki radości. Obowiązkowe oglądanie „Dziennika Telewizyjnego”. Kolega stoczniowiec, który był świadkiem podpisywania porozumień sierpniowych.
[00:41:55] W Chełmnie nie było głodu ani uczucia zagrożenia, nie bał się. Opuszczanie obozu przez niektórych internowanych z powodu złego stanu zdrowia, dolegliwości psychiatrycznych, zdarzały się samobójstwa.
[00:46:05] Wyjście z internowania (7 kompania): rewizja osobista nago – zaglądanie do odbytu. Dojazd do Gdańska. Boh. był ministrantem, niezrozumienie okrucieństwa – złość po śmierci księdza Jerzego Popiełuszki.
[00:49:16] Pomoc internowanym w zakładzie pracy, zbiórki pieniędzy. Dokumenty służby bezpieczeństwa: „tam spotkasz tylko znajomych”. Kolportaż ulotek w zakładzie. Boh. należał do ZMW, ale nie chodził na pochody pierwszomajowe, był tylko raz w 1973 r.
[00:52:12] Mama układała krzyż z kwiatów, była sceptyczna wobec działań władzy. Obowiązkowe chodzenie do kościoła w rodzinnym domu. Donosiciel w Jamnie. Wybory w Gminnej Spółdzielni, boh. był udziałowcem, cieszył się zaufaniem załogi. Przed Okrągłym Stołem próby odciągnięcia boh. od pomysłu założenia „S”.
[00:58:40] Boh. ceni rozsądek w polityce, cenił Geremka i Mazowieckiego, nie mógłby się zaangażować w działalność radykalną proponowaną przez Solidarność Walczącą, dlatego – w jego opinii – Okrągły Stół był najlepszym rozwiązaniem.
more...
less