Halina Jahn z d. Kupper (ur. 1934) opowiada o bezpośrednim sąsiedztwie obozu jenieckiego, o dokarmianiu alianckich jeńców, którzy potem odwdzięczali się przekazywaniem słodyczy, które otrzymywali z UNRRA. Relacjonuje, jakie były konsekwencje odmowy podpisania Niemieckiej Listy Narodowościowej (rodzice ukrywali się w lesie, dzieci zostały wysłane do Gdyni – w obawie przed wysiedleniem albo zesłaniem do „lagru”). Opowiada również o tym, jak słyszała egzekucję tzw. „zakładników szymbarskich” i jak była ona komentowana we wsi. Mówi też o latach powojennych, m.in. o aresztowaniu w latach 50-tych przez UB jej brata i jego opowieściach, gdy wrócił po trzech latach spędzonych w więzieniach.
[00:00:10] Autoprezentacja boh. urodzonej w 1934 r. w Kolanie.
[00:00:35] W Kolanie był ośrodek YMCA, z szefową ośrodka przyjaźnili się rodzice boh. Po wybuchu wojny szefowa przyniosła zdjęcia z ośrodka i obraz Matki Boskiej Ostrobramskiej, kobieta wyjeżdżała i namawiała rodziców do ucieczki.
[00:04:17] Radziecka ofensywa.
[00:05:50] Rodzice nie zdecydowali się na wyjazd w 1939 r. [głosy z offu].
[00:07:50] Widok płonącej Gdyni, ojciec ukrywał się przed Niemcami i nie podpisał volkslisty. Sołtys z Ostrzyc, Niemiec, pomagał ojcu. Leśniczy Jan Król podpisał volkslistę i został w leśniczówce. Rodzice wywieźli dzieci do rodziny w Orłowie, która podpisała volkslistę.
[00:12:15] Podczas sowieckiej ofensywy palił się młyn w Ostrzycach. Ojciec nakłonił babkę Łucję, by podpisała volkslistę. Leśniczy przestał się ukrywać, został aresztowany i wywieziony przez Rosjan.
[00:14:36] Podczas okupacji w ośrodku YMCA był obóz jeniecki dla aliantów. Boh. i brat podawali jeńcom chleb przez ogrodzenie. Jeden ze strażników przychodził do rodziców po masło. Pewnego dnia jeden z więźniów wyszedł z obozu i przyszedł po jedzenie – uniknięcie spotkania z Niemcem. Podczas wykopków rodzicom pomagali jeńcy, których znajomy strażnik wypuścił z obozu. Jeńcy dostawali paczki z UNRRA – ciastka dla dzieci. Po zlikwidowaniu obozu w ośrodku stacjonowali niemieccy marynarze. Dowódca ośrodka i jego żona bywali w domu boh. Po wojnie ośrodek przejęła Stocznia im. Komuny Paryskiej. [+]
[00:20:08] Boh. nie miała kontaktu z niemieckimi marynarzami. Partyzanci zastrzelili w Szymbarku sklepikarza Reinholda Wolffa. Poszukiwania Polaków-zakładników – odpowiedź wójta ze Stężycy. W akcji rozstrzelano odwetowej dziesięciu Polaków. Boh. słyszała odgłosy strzałów.
[00:26:54] W domu rozlokował się radziecki sztab – kradzież odzieży, zwierząt hodowlanych, utrącanie przez żołnierzy „złotych” uszek od filiżanek. Obecność oficerów chroniła kobiety przed gwałtami, ale w okolicy gwałty się zdarzały.
[00:30:25] Rodzice nie podpisali volkslisty i ukrywali się w lesie, by nie wywieziono ich do obozu. Dzieci wywieziono do rodziny, która listę podpisała. Wiele osób z okolicy zabrano do obozów.
[00:32:52] Ojciec miał czternaścioro rodzeństwa, podczas „krwawej niedzieli” w Bydgoszczy [w 1939] rozstrzelano żonę wuja Władysława. Losy rodzeństwa: wuj Brunon był nauczycielem, Teofil fryzjerem, który strzygł partyzantów, Wiktor rzeźnikiem. Ojciec został na gospodarstwie. Jedna z sióstr była zakonnicą. Kuzynką babki była błogosławiona Marta Wiecka. Kuzyn Edward wykrył aferę cukrową i zginął w niewyjaśnionych okolicznościach.
[00:44:24] Najmłodszy brat Roman zachorował i w 1950 r. trafił do szpitala w Kartuzach – kuracja penicyliną, która nie przyniosła rezultatów. Konsultacja z homeopatą i modlitwy – poprawa stanu zdrowia. W lipcu UB przyjechało po 18-letniego brata, Grzegorza – rewizja w poszukiwaniu broni, aresztowanie brata. W połowie sierpnia matka zmarła na tyfus, który przyniósł z kartuskiego szpitala Roman. Aresztowany Grzegorz nie wiedział o śmierci matki. [+]
[00:52:56] Boh. była w Gdańsku na rozprawie brata, którego oskarżono o przynależność do podziemnej organizacji i posiadanie broni, skazano na 6 lat więzienia, z czego odsiedział 3. Boh. odwiedzała go w więzieniu w Jaworznie. Stan zdrowia brata Romana.
[00:57:38] Po kilku latach ojciec się drugi raz ożenił. Boh. po ślubie wyjechała do Chylonii, potem wróciła do Kolana.
[01:00:05] W domu mówiło się po polsku, babka pochodziła z Nowego Wieca i przyjaźniła się z Martą Wiecką.
[01:01:16] Józef Król został wywieziony przez Rosjan, boh. nie pamięta innych wywiezionych osób.
[01:03:48] W 1939 r. rodzina rozpoczęła budowę nowego domu. Rozmowy po aresztowaniu brata, który dzięki amnestii wrócił po trzech latach – powrót do domu.
[01:06:20] Ośrodek YMCA powstał na ziemi sprzedanej przez rodziców. Przodkowie boh. przyjechali z Anglii. Siostra dziadka wyszła za Koszałkę i majątek został podzielony. Nazwy części wsi: Niebo i Piekło.
[01:09:56] W dawnym ośrodku YMCA był obóz jeniecki i obóz dla Żydów. Krawiec z obozu uszył ubranie dla brata. Po wojnie był tam ośrodek wypoczynkowy stoczni im. Komuny Paryskiej – budowa kaplicy w czasach PRL-u.
mehr...
weniger
Bibliothek des Pilecki-Instituts in Warschau
ul. Stawki 2, 00-193 Warszawa
Mo. - Fr. 9:00 - 15:00 Uhr
(+48) 22 182 24 75
Bibliothek des Pilecki-Instituts in Berlin
Pariser Platz 4a, 00-123 Berlin
Pon. - Pt. 10:30 - 17:30
(+49) 30 275 78 955
Diese Seite verwendet Cookies. Mehr Informationen
Das Archiv des Pilecki-Instituts sammelt digitalisierte Dokumente über die Schicksale polnischer Bürger*innen, die im 20. Jahrhundert unter zwei totalitären Regimes – dem deutschen und sowjetischen – gelitten haben. Es ist uns gelungen, Digitalisate von Originaldokumenten aus den Archivbeständen vieler polnischer und ausländischer Einrichtungen (u. a. des Bundesarchivs, der United Nations Archives, der britischen National Archives, der polnischen Staatsarchive) zu akquirieren. Wir bauen auf diese Art und Weise ein Wissenszentrum und gleichzeitig ein Zentrum zur komplexen Erforschung des Zweiten Weltkrieges und der doppelten Besatzung in Polen auf. Wir richten uns an Wissenschaftler*innen, Journalist*innen, Kulturschaffende, Familien der Opfer und Zeugen von Gräueltaten sowie an alle an Geschichte interessierte Personen.
Das Internetportal archiwum.instytutpileckiego.pl präsentiert unseren Bestandskatalog in vollem Umfang. Sie können darin eine Volltextsuche durchführen. Sie finden ebenfalls vollständige Beschreibungen der Objekte. Die Inhalte der einzelnen Dokumente können Sie jedoch nur in den Lesesälen der Bibliothek des Pilecki-Instituts in Warschau und Berlin einsehen. Sollten Sie Fragen zu unseren Archivbeständen und dem Internetkatalog haben, helfen Ihnen gerne unsere Mitarbeiter*innen weiter. Wenden Sie sich auch an sie, wenn Sie Archivgut mit beschränktem Zugang einsehen möchten.
Teilweise ist die Nutzung unserer Bestände, z. B. der Dokumente aus dem Bundesarchiv oder aus der Stiftung Zentrum KARTA, nur beschränkt möglich – dies hängt mit den Verträgen zwischen unserem Institut und der jeweiligen Institution zusammen. Bevor Sie vor Ort Zugang zum Inhalt der gewünschten Dokumente erhalten, erfüllen Sie bitte die erforderlichen Formalitäten in der Bibliothek und unterzeichnen die entsprechenden Erklärungsformulare. Informationen zur Nutzungsbeschränkung sind in der Benutzungsordnung der Bibliothek zu finden. Vor dem Besuch empfehlen wir Ihnen, dass Sie sich mit dem Umfang und Aufbau unserer Archiv-, Bibliotheks- und audiovisuellen Bestände sowie mit der Besucherordnung und den Nutzungsbedingungen der Sammlung vertraut machen.
Alle Personen, die unsere Bestände nutzen möchten, laden wir in den Hauptsitz des Pilecki-Instituts, ul. Stawki 2 in Warschau ein. Die Bibliothek ist von Montag bis Freitag von 9.00 bis 15.00 Uhr geöffnet. Bitte melden sie sich vor Ihrem Besuch per E-Mail: czytelnia@instytutpileckiego.pl oder telefonisch unter der Nummer (+48) 22 182 24 75 an.
In der Berliner Zweigstelle des Pilecki-Instituts befindet sich die Bibliothek am Pariser Platz 4a. Sie ist von Dienstag bis Freitag von 10.30 bis 17.30 Uhr geöffnet. Ihr Besuch ist nach vorheriger Anmeldung möglich, per E-Mail an bibliothek@pileckiinstitut.de oder telefonisch unter der Nummer (+49) 30 275 78 955.
Bitte lesen Sie unsere Datenschutzerklärung. Mit der Nutzung der Website erklären Sie sich mit ihren Bedingungen einverstanden..