Klementyna Miąsek (ur. 1927, Żarnówka) – jej rodzice mieli przed wojną dobrze prosperujące gospodarstwo w Żarnówce. Do 1939 r. Klementyna Miąsek ukończyła 5 klas szkoły powszechnej. We wrześniu 1939 podczas walk we wsi wszystkie budynki oprócz domu spłonęły w pożarze, podczas okupacji powoli je odbudowywano. Klementyna Miąsek po wojnie dokończyła edukację na poziomie szkoły powszechnej, nauczyła się krawiectwa i poświęciła mu całe życie zawodowe. Mieszka w Żarnówce.
[00:00:10] Autoprezentacja boh. urodzonej w 1927 r. w Żarnówce.
[00:00:40] Rodzice mieli przed wojną dobrze prosperujące gospodarstwo i pasiekę. W 1939 r. budynki i zebrane plony spłonęły podczas walk we wsi. Niemcy zabrali konie, ale dwa z nich wróciły osiodłane. Sytuacja rodziny podczas okupacji. Po drugiej stronie ulicy było getto. Wielu mieszkańców wsi zmarło na tyfus.
[00:04:42] Boh. chodziła do szkoły w Grębkowie i do wybuchu wojny ukończyła 5 klas. Podczas okupacji w budynku szkoły był szpital. Boh. nauczyła się szyć i była krawcową – uzyskanie świadectwa ukończenia siedmiu klas.
[00:06:44] Przerwa techniczna, wyciemnienie.
[00:07:58] Bombardowanie 1 września – pożar budynków gospodarczych. Ojciec z dziećmi uciekł do lasu, gdzie Niemcy zatrzymywali uciekinierów oddzielając mężczyzn – uratowanie ojca przed wywiezieniem. Dom ocalał z pożaru, ale zwierzęta trafiły do sąsiadów. Po roku odbudowano stodołę. Niemcy uciekając przed Rosjanami zabrali konie – dwie osiodłane kobyły wróciły. [+]
[00:12:17] Okupacja w Żarnówce. Zajęcie wsi przez czerwonoarmistów – zachowanie oficerów – porównanie z żołnierzami niemieckimi. [+]
[00:14:18] Przerwa techniczna, wyciemnienie.
[00:14:51] Wrażenia po operacji zaćmy, gdy boh. po latach zobaczyła kolory.
[00:16:37] We wrześniu 1939 na strychu polscy żołnierze przebierali się w cywilne ubrania. Podczas walk w okolicy zginęło wielu żołnierzy – pogrzeb na miejscowym cmentarzu, niektóre zidentyfikowane ciała zabrały rodziny poległych. [+]
[00:18:27] Stan grobu współcześnie. Ekshumacje w 1940 r.
[00:20:12] Żołnierze przebierali się na strychu po walce w Żarnówce, ci, którzy uciekli do lasu zostali zatrzymani przez Niemców. [+]
[00:22:17] Ciężka zima po spaleniu gospodarstwa, gdy zniszczono zbiory – pomoc sąsiadów.
[00:24:02] We wrześniu 1939 na podwórku u siostry Węgrzy mieli kuchnię polową. Szwagier wrócił z wojny, ale podczas okupacji zmarł na tyfus. Podczas okupacji Niemcy kwaterowali we wsi, getta pilnowali Polacy.
[00:27:32] Żydzi byli we wsi rok, potem wywieziono ich do Treblinki. Przed wojną we wsi było kilka żydowskich rodzin: kowal, szewc, handlarz. Wywieziono ich na początku okupacji. Do utworzonego we wsi getta przywieziono Żydów z innych miejscowości.
[00:30:20] Przerwa techniczna, wyciemnienie.
[00:30:46] Żydzi żarnowieccy: Froim, Jukel, imiona kobiet. Boh. jako dziecko widziała żydowski ślub. Podczas okupacji młodzież łapano i wywożono na roboty do Prus.
[00:33:35] Getto we wsi było w 1942 r., Żydów umieszczono w budynku szkoły. Starsi mówili, że to ludzie z Kałuszyna. Wieczorami Żydzi przychodzili do domów po chleb. Ogniskiem wszawicy i tyfusu we wsi był budynek, w którym trzymano Żydów. Wszy roznosili strażnicy, którzy ich pilnowali – szpital w Grębkowie. [+]
[00:38:12] Rodzina Boruców, mieszkająca na kolonii, ukrywała Żydów z Kałuszyna, którzy wcześniej przyszli do matki boh. i oferowali kożuchy za ukrycie. Ukrywani Żydzi przeżyli wojnę i wyjechali do USA. We wsi nie wiedziano, że Borucowie pomagają Żydom. [+]
[00:43:32] Po wojnie Żydzi dali znać z Ameryki i kuzynka pojechała do nich w odwiedziny. Żydów z Żarnówki wywieziono i ślad po nich zaginął.
[00:46:02] Podczas okupacji we wsi były łapanki, brat schował się w piwnicy przed wywiezieniem na roboty – zabranie dwóch sąsiadów.
[00:48:19] Porównanie żołnierzy niemieckich, węgierskich i rosyjskich. Rosjanie zgwałcili kobietę w Żarnówce.
[00:50:00] Z Niemcami współpracowali granatowi policjanci. Przed wojną szwagier prowadził sklep spożywczy, podczas okupacji boh. pomagała siostrze – rewizja w sklepie. Omijanie zakazu handlu tytoniem. [+]
[00:53:40] Gdy Niemcy się wycofywali, rodzina schowała się w polu. W domu kwaterowało trzech radzieckich oficerów. Przygotowywanie terenu pod lotnisko polowe.
[00:58:23] Boh. słyszała, że przy drodze znaleziono zwłoki Żyda. Przed wojną w okolicy mieszkali Niemcy, którzy potem wyjechali do Niemiec. Boh. była na wycieczce w Berlinie i Dreźnie. Przez kilka miesięcy w Belgii szyła dla hrabiny, odwiedziła Paryż.
[01:02:50] Boh. nie pamięta zakończenia wojny – wiadomości nadawane przez kołchoźniki. Sytuacja na wsi po wojnie, współczesne rolnictwo, wymieranie wsi. Wspomnienie wsi przed wojną – wielodzietne rodziny.
[01:06:52] Niemcy zabili w Żarnówce Tadeusza Pazdykę, partyzanta. Po wojnie pomagano rodzinie mieszkającej w Warszawie.
[01:10:55] Sytuacja na wsi po wyzwoleniu. Dywagacje na temat śmierci Hitlera i Stalina.
[01:13:08] Drugi szwagier był na Syberii, trafił tam na skutek donosu. Oskarżono go o przynależność do partyzantki, aresztowano i wywieziono na Syberię. Po powrocie opowiadał o warunkach bytowych. Razem ze szwagrem wywieziono kilku innych mężczyzn.
[01:18:23] Kuzyn Boruc trafił w 1939 r. do niemieckiej niewoli i rodzina wysyłała mu paczki – suszenie chleba i ciasta.
[01:21:05] Wycofujący się Niemcy zabili kuzynkę z Grębkowa Stefanię Machałowską i jej męża, którego w 1939 Niemcy wysiedlili z Poznania.
[01:24:50] Rozważania na temat pamięci.
[01:26:45] Starszy brat znał partyzantów. Gospodarstwo przed wojną – dziadek pilnował dzieci. Brat dziadka był w Ameryce. Dziadek wychodził pracować w polu w krawacie, sam był wykształcony, dzieci nie posłał do szkoły, tylko zatrudnił nauczyciela. Ojciec nie służył w wojsku, ale służył stryj Kazimierz Miąsek.
[01:30:58] Atmosfera przed wojną, propaganda. W Wielkanoc podczas okupacji rodzinie ukradziono świniaka, którego zabito nad rzeką. Kradzieży dokonali miejscowi „partyzanci”. W 1939 broń znajdowano na polach. Mundury zostawione przez polskich żołnierzy wyrzucono.
more...
less
The library of the Pilecki Institute
ul. Stawki 2, 00-193 Warszawa
Monday to Friday, 9:00 - 15:00
(+48) 22 182 24 75
The library of the Berlin branch of the Pilecki Institute
Pariser Platz 4a, 00-123 Berlin
Pon. - Pt. 10:30 - 17:30
(+49) 30 275 78 955
This page uses 'cookies'. More information
Ever since it was established, the Witold Pilecki Institute of Solidarity and Valor has been collecting and sharing documents that present the multiple historical facets of the last century. Many of them were previously split up, lost, or forgotten. Some were held in archives on other continents. To facilitate research, we have created an innovative digital archive that enables easy access to the source material. We are striving to gather as many archives as possible in one place. As a result, it takes little more than a few clicks to learn about the history of Poland and its citizens in the 20th century.
The Institute’s website contains a description of the collections available in the reading room as well as the necessary information to plan a visit. The documents themselves are only available in the Institute’s reading room, a public space where material is available free of charge to researchers and anyone interested in the topics collected there. The reading room also offers a friendly environment for quiet work.
The materials are obtained from institutions, public archives, both domestic and international social organizations, as well as from private individuals. The collections are constantly being expanded. A full-text search engine that searches both the content of the documents and their metadata allows the user to reach the desired source with ease. Another way to navigate the accumulated resources is to search according to the archival institutions from which they originate and which contain hierarchically arranged fonds and files.
Most of the archival materials are in open access on computers in the reading room. Some of our collections, e.g. from the Bundesarchiv, are subject to the restrictions on availability resulting from agreements between the Institute and the institutions which transfer them. An appropriate declaration must be signed upon arrival at the reading room in order to gain immediate access to these documents.
Before your visit, we recommend familiarizing yourself with the scope and structure of our archival, library and audio-visual resources, as well as with the regulations for visiting and using the collections.
All those wishing to access our collections are invited to the Pilecki Institute at ul. Stawki 2 in Warsaw. The reading room is open from 9–15, Monday to Friday. An appointment must be made in advance by emailing czytelnia@instytutpileckiego.pl or calling (+48) 22 182 24 75.
Please read the privacy policy. Using the website is a declaration of an acceptance of its terms.