Halina Górecka (ur. 1953, Sarnaki) jest emerytowaną nauczycielką historii i jęz. polskiego. W swojej relacji przekazuje znaną ze słyszenia historię przejęcia części rakiety V-2 przez lokalną komórkę ruchu oporu i przekazania jej do Anglii. Wspomina też historię trzech chłopców z Sarnak, którzy ukradli niemiecką broń, za co zostali zabrani na Pawiak i nigdy nie wrócili. Wspomina czasy PRL i porównuje je do czasów wolnej Polski. Opisuje Sarnaki dawniej i dziś.
[00:00:10] Boh. urodziła się i mieszka w Sarnakach. W dzieciństwie mieszkała w małym drewnianym domku, do którego często przychodziła zielarka Marcelina, pilnowała boh. oraz jej brata i opowiadała dzieciom o wojnie.
[00:01:40] Ojciec pracował w Gminnej Spółdzielni, matka zajmowała się domem i szyła, była krawcową. Ojciec zmarł pracował też w stadninie koni w Janowie Podlaskim, np. woził konie do Lubeki. Zmarł dość wcześnie, matka jakiś czas po nim.
[00:02:35] Matka opowiadała boh. o wojnie. Wspominała czas okupacji i stacjonowanie w lokalnej szkole Niemców oraz wybuch rakiety V2. Obok cmentarza żydowskiego były okopy, Niemcy biegli do nich, wkładali do okopów swoje urządzenia, po czym następował wybuch.
[00:03:15] Po wybuchu Niemcy wychodzili z okopu, żeby sprawdzić, gdzie pocisk detonował. Gdy boh. [po wojnie] chodziła do szkoły w Sarnakach, zorganizowano w szkole spotkanie mieszkańców z p. Kordzikiem, bratem dr. Kordzika, który rozszyfrował rakiety V2.
[00:04:20] Dr Kordzik mieszkał w Sarnakach przy ul. Kolejowej. Jego brat opowiadał o rozerwaniu się rakiety nośnej nad Lipowcem i wspominał nazwisko p. Kisiela, który razem z partyzantem pojechali motocyklem do Lipowca i przywieźli główną część rakiety do domu w Sarnakach. Mieli ją dostarczyć do Warszawy.
[00:05:35] Dr Kordzik miał znajomą, która była gospodynią domową niemieckiego oficera i wiedziała, kiedy oficer wyjedzie. Wybrano odpowiedni moment, rakietę rozmontowano i na wozie z ziemniakami zawieziono do Warszawy. [+]
[00:06:20] Do znakowania poszczególnych części rakiety użyto tzw. atramentu sympatycznego. Nauczyciel w liceum boh. pokazał uczniom artykuł z czasopisma angielskiego, opisujący rozszyfrowanie rakiety V2 i pomoc Polaków, która pomogła ocalić Londyn. [++]
[00:07:25] Część osób wysyłanych z Sarnak na roboty przymusowe do Niemiec, dzięki znajomościom zamieniała swoje nakazy i wysyłano na roboty kogoś innego - podczas spotkania w szkole z bratem dr. Kordzika w sprawie V2 doszło w tej sprawie do kłótni wśród mieszkańców.
[00:08:20] Na cmentarzu w Sarnakach została odkryta tablica poświęcona Sybirakom, są na niej nazwiska osób, które zostały zesłane i zginęły.
[00:09:10] Matka boh. opowiadała, że w szkole w Sarnakach stacjonował niemiecki sztab. W stołówce dla Niemców pracował niemiecki kucharz, który ostrzegał lokalną ludność przed łapankami, nalotami i represjami. Przynosił ludziom jedzenie, niektórzy Niemcy dzielili się z mieszkańcami tym, co mieli. [++]
[00:10:00] Na szkole jest tablica pamiątkowa chłopców, którzy wykradli bron z niemieckiego arsenału. Niemcy ich złapali i prawdopodobnie wywieźli na Pawiak.
[00:11:40] Chłopcy mieszkali na ulicy blisko szkoły. Opis domostw i sąsiedztwa w Sarnakach.
[00:13:00] Warunki życia w PRL. Boh. była nauczycielką, uczyła historii, jęz. polskiego i krótko jęz. rosyjskiego.
[00:15:15] W Sarnakach dużo się zmieniło na lepsze. Architektura miasta dawniej i dziś. Na miejscu dawnych budynków pożydowskich powstał nowy biurowiec.
[00:17:10] Szkoła w latach 50. i 60. miała jeden segment, potem się rozbudowała. W klasie było po 30 dzieci. Przyszkolny park i ogród, w ramach zajęć uprawiano kwiaty i warzywa.
[00:19:30] W czasach powojennych trzeba było się dostosowywać. Porównanie okresu „komuny” i czasów współczesnych. Refleksje boh.
mehr...
weniger
Bibliothek des Pilecki-Instituts in Warschau
ul. Stawki 2, 00-193 Warszawa
Mo. - Fr. 9:00 - 15:00 Uhr
(+48) 22 182 24 75
Bibliothek des Pilecki-Instituts in Berlin
Pariser Platz 4a, 00-123 Berlin
Pon. - Pt. 10:30 - 17:30
(+49) 30 275 78 955
Diese Seite verwendet Cookies. Mehr Informationen
Das Archiv des Pilecki-Instituts sammelt digitalisierte Dokumente über die Schicksale polnischer Bürger*innen, die im 20. Jahrhundert unter zwei totalitären Regimes – dem deutschen und sowjetischen – gelitten haben. Es ist uns gelungen, Digitalisate von Originaldokumenten aus den Archivbeständen vieler polnischer und ausländischer Einrichtungen (u. a. des Bundesarchivs, der United Nations Archives, der britischen National Archives, der polnischen Staatsarchive) zu akquirieren. Wir bauen auf diese Art und Weise ein Wissenszentrum und gleichzeitig ein Zentrum zur komplexen Erforschung des Zweiten Weltkrieges und der doppelten Besatzung in Polen auf. Wir richten uns an Wissenschaftler*innen, Journalist*innen, Kulturschaffende, Familien der Opfer und Zeugen von Gräueltaten sowie an alle an Geschichte interessierte Personen.
Das Internetportal archiwum.instytutpileckiego.pl präsentiert unseren Bestandskatalog in vollem Umfang. Sie können darin eine Volltextsuche durchführen. Sie finden ebenfalls vollständige Beschreibungen der Objekte. Die Inhalte der einzelnen Dokumente können Sie jedoch nur in den Lesesälen der Bibliothek des Pilecki-Instituts in Warschau und Berlin einsehen. Sollten Sie Fragen zu unseren Archivbeständen und dem Internetkatalog haben, helfen Ihnen gerne unsere Mitarbeiter*innen weiter. Wenden Sie sich auch an sie, wenn Sie Archivgut mit beschränktem Zugang einsehen möchten.
Teilweise ist die Nutzung unserer Bestände, z. B. der Dokumente aus dem Bundesarchiv oder aus der Stiftung Zentrum KARTA, nur beschränkt möglich – dies hängt mit den Verträgen zwischen unserem Institut und der jeweiligen Institution zusammen. Bevor Sie vor Ort Zugang zum Inhalt der gewünschten Dokumente erhalten, erfüllen Sie bitte die erforderlichen Formalitäten in der Bibliothek und unterzeichnen die entsprechenden Erklärungsformulare. Informationen zur Nutzungsbeschränkung sind in der Benutzungsordnung der Bibliothek zu finden. Vor dem Besuch empfehlen wir Ihnen, dass Sie sich mit dem Umfang und Aufbau unserer Archiv-, Bibliotheks- und audiovisuellen Bestände sowie mit der Besucherordnung und den Nutzungsbedingungen der Sammlung vertraut machen.
Alle Personen, die unsere Bestände nutzen möchten, laden wir in den Hauptsitz des Pilecki-Instituts, ul. Stawki 2 in Warschau ein. Die Bibliothek ist von Montag bis Freitag von 9.00 bis 15.00 Uhr geöffnet. Bitte melden sie sich vor Ihrem Besuch per E-Mail: czytelnia@instytutpileckiego.pl oder telefonisch unter der Nummer (+48) 22 182 24 75 an.
In der Berliner Zweigstelle des Pilecki-Instituts befindet sich die Bibliothek am Pariser Platz 4a. Sie ist von Dienstag bis Freitag von 10.30 bis 17.30 Uhr geöffnet. Ihr Besuch ist nach vorheriger Anmeldung möglich, per E-Mail an bibliothek@pileckiinstitut.de oder telefonisch unter der Nummer (+49) 30 275 78 955.
Bitte lesen Sie unsere Datenschutzerklärung. Mit der Nutzung der Website erklären Sie sich mit ihren Bedingungen einverstanden..