Ostrowska Aniela

Świadkowie Epoki

IP/DF/SE/0117

12 września 2018

0:31

Aniela Ostrowska z d. Domagała (ur. 1931, Dobra-Kolonia k. Pilicy), córka Piotra i Marii Domagałów, opowiada o pomocy, jakiej podczas okupacji udzielali Żydom jej rodzice. 14 listopada 1942 r. Niemcy zrobili obławę, a potem rozstrzelali grupę Żydów oraz ojca. Matka i sąsiad, Piotr Jastrząb, zdołali uciec podczas egzekucji.

00:00:01 Autoprezentacja boh. urodzonej w 1931 r. w Dobrej-Kolonii.
00:00:17 Prezentacja rodziców: Marii i Piotra Domagałów oraz siedmiorga rodzeństwa. Przed wojną starsze dzieci chodziły na służbę. Przeprowadzka po pożarze domu. Ojciec pracował w fabryce w Wierbce, potem dorywczo. Położenie wsi Dobra-Kolonia.
00:03:32 Żydzi w okolicy przed wojną. Po śmierci ojca rodzinie pomagali Niemcy. Wielu Żydów mieszkało w pobliskiej Pilicy. Wyjazdy do miasta po zakupy – przyjazdy żydowskich handlarzy po owoce, drób.
00:06:36 Boh. pracowała od 7 roku życia, podczas okupacji była na służbie u zamożniejszego gospodarza – ciężka praca podczas kopania okopów. Praca braci Jana i Stefana.
00:08:14 Niemcy przyjechali na obławę i wchodzili do wszystkich domów. Na rodziców, ukrywających w domu Żydów, donieśli konfidenci-folksdojcze. Niemcy zabrali ojca, a mama poszła z nim dobrowolnie. Żydzi zostali wyprowadzeni za dom. Boh. z braćmi pobiegła do rodziców, ale Niemiec zawrócił ich do domu. Mama i sąsiad zdołali uciec, ojca rozstrzelano. Niemcy chcieli pochować ojca razem z Żydami – załatwienie pochówku na cmentarzu. Ubieranie ojca do trumny. [+]
00:15:12 Na drugi dzień sołtys wyznaczył podwodę, która pozbierała zwłoki Żydów – pochówek w lesie. Sąsiad, Piotr Jastrząb, uciekł podczas egzekucji. W jego domu ukrywały się osoby dorosłe i dzieci, dorośli zdołali uciec do lasu, a dzieci rozstrzelano.
00:17:30 Do domu przyszło trzech Niemców, jeden dobrze mówił po polsku. Przed wojną Żydzi kupowali od rodziców produkty spożywcze i owoce. Po śmierci ojca boh. poszła na służbę.
00:20:07 Szczątki zamordowanych Żydów nie zostały ekshumowane i prawdopodobnie wciąż spoczywają w lesie. Opinia na temat pomocy udzielanej Żydom przez Polaków.
00:21:34 Boh. była z ojcem na jarmarku w Pilicy i widziała, jak Niemiec zabił dziecko. Przed wojną jeden ze znajomych Żydów, który nie miał dzieci, chciał zabrać boh. – reakcja ojca. Po wysiedleniu Żydów Polacy zajmowali i otwierali ich sklepy. Jeden z sąsiadów w Dobrej-Kolonii, Nowak, także ukrywał Żydów – nikt na nich nie doniósł Niemcom.
00:27:17 Po śmierci ojca we wsi pojawiali się partyzanci, którym mama pomagała. Boh. pracowała przy kopaniu okopów. Ojciec miał 33 lata, gdy zginął i osierocił ośmioro dzieci.
00:29:15 Boh. była na służbie, gdy usłyszała, że wojna się skończyła. Ofensywa Armii Radzieckiej – za domem stał czołg oraz działko strzelające w kierunku Wierbki, w domu stacjonowali czerwonoarmiści. Mama wyprawiła dzieci do babci mieszkającej w Kidowie, ale tam też trwały walki. Świst kul na drodze do Kidowa. Wspomnienie ojca i jego stosunku do boh. [+]
więcej...
mniej

Rytel-Andrianik Artur

Instytut Pileckiego

Film

Prosimy o zapoznanie się z naszymi zaleceniami dotyczącymi sporządzania opisu bibliograficznego i cytowania dokumentów zgromadzonych w Archiwum Instytutu Solidarności i Męstwa im. Witolda Pileckiego w tym miejscu.