Aniela Ostrowska z d. Domagała (ur. 1931, Dobra-Kolonia k. Pilicy), córka Piotra i Marii Domagałów, opowiada o pomocy, jakiej podczas okupacji udzielali Żydom jej rodzice. 14 listopada 1942 r. Niemcy zrobili obławę, a potem rozstrzelali grupę Żydów oraz ojca. Matka i sąsiad, Piotr Jastrząb, zdołali uciec podczas egzekucji.
00:00:01 Autoprezentacja boh. urodzonej w 1931 r. w Dobrej-Kolonii.
00:00:17 Prezentacja rodziców: Marii i Piotra Domagałów oraz siedmiorga rodzeństwa. Przed wojną starsze dzieci chodziły na służbę. Przeprowadzka po pożarze domu. Ojciec pracował w fabryce w Wierbce, potem dorywczo. Położenie wsi Dobra-Kolonia.
00:03:32 Żydzi w okolicy przed wojną. Po śmierci ojca rodzinie pomagali Niemcy. Wielu Żydów mieszkało w pobliskiej Pilicy. Wyjazdy do miasta po zakupy – przyjazdy żydowskich handlarzy po owoce, drób.
00:06:36 Boh. pracowała od 7 roku życia, podczas okupacji była na służbie u zamożniejszego gospodarza – ciężka praca podczas kopania okopów. Praca braci Jana i Stefana.
00:08:14 Niemcy przyjechali na obławę i wchodzili do wszystkich domów. Na rodziców, ukrywających w domu Żydów, donieśli konfidenci-folksdojcze. Niemcy zabrali ojca, a mama poszła z nim dobrowolnie. Żydzi zostali wyprowadzeni za dom. Boh. z braćmi pobiegła do rodziców, ale Niemiec zawrócił ich do domu. Mama i sąsiad zdołali uciec, ojca rozstrzelano. Niemcy chcieli pochować ojca razem z Żydami – załatwienie pochówku na cmentarzu. Ubieranie ojca do trumny. [+]
00:15:12 Na drugi dzień sołtys wyznaczył podwodę, która pozbierała zwłoki Żydów – pochówek w lesie. Sąsiad, Piotr Jastrząb, uciekł podczas egzekucji. W jego domu ukrywały się osoby dorosłe i dzieci, dorośli zdołali uciec do lasu, a dzieci rozstrzelano.
00:17:30 Do domu przyszło trzech Niemców, jeden dobrze mówił po polsku. Przed wojną Żydzi kupowali od rodziców produkty spożywcze i owoce. Po śmierci ojca boh. poszła na służbę.
00:20:07 Szczątki zamordowanych Żydów nie zostały ekshumowane i prawdopodobnie wciąż spoczywają w lesie. Opinia na temat pomocy udzielanej Żydom przez Polaków.
00:21:34 Boh. była z ojcem na jarmarku w Pilicy i widziała, jak Niemiec zabił dziecko. Przed wojną jeden ze znajomych Żydów, który nie miał dzieci, chciał zabrać boh. – reakcja ojca. Po wysiedleniu Żydów Polacy zajmowali i otwierali ich sklepy. Jeden z sąsiadów w Dobrej-Kolonii, Nowak, także ukrywał Żydów – nikt na nich nie doniósł Niemcom.
00:27:17 Po śmierci ojca we wsi pojawiali się partyzanci, którym mama pomagała. Boh. pracowała przy kopaniu okopów. Ojciec miał 33 lata, gdy zginął i osierocił ośmioro dzieci.
00:29:15 Boh. była na służbie, gdy usłyszała, że wojna się skończyła. Ofensywa Armii Radzieckiej – za domem stał czołg oraz działko strzelające w kierunku Wierbki, w domu stacjonowali czerwonoarmiści. Mama wyprawiła dzieci do babci mieszkającej w Kidowie, ale tam też trwały walki. Świst kul na drodze do Kidowa. Wspomnienie ojca i jego stosunku do boh. [+]
mehr...
weniger
Bibliothek des Pilecki-Instituts in Warschau
ul. Stawki 2, 00-193 Warszawa
Mo. - Fr. 9:00 - 15:00 Uhr
(+48) 22 182 24 75
Bibliothek des Pilecki-Instituts in Berlin
Pariser Platz 4a, 00-123 Berlin
Pon. - Pt. 10:30 - 17:30
(+49) 30 275 78 955
Diese Seite verwendet Cookies. Mehr Informationen
Das Archiv des Pilecki-Instituts sammelt digitalisierte Dokumente über die Schicksale polnischer Bürger*innen, die im 20. Jahrhundert unter zwei totalitären Regimes – dem deutschen und sowjetischen – gelitten haben. Es ist uns gelungen, Digitalisate von Originaldokumenten aus den Archivbeständen vieler polnischer und ausländischer Einrichtungen (u. a. des Bundesarchivs, der United Nations Archives, der britischen National Archives, der polnischen Staatsarchive) zu akquirieren. Wir bauen auf diese Art und Weise ein Wissenszentrum und gleichzeitig ein Zentrum zur komplexen Erforschung des Zweiten Weltkrieges und der doppelten Besatzung in Polen auf. Wir richten uns an Wissenschaftler*innen, Journalist*innen, Kulturschaffende, Familien der Opfer und Zeugen von Gräueltaten sowie an alle an Geschichte interessierte Personen.
Das Internetportal archiwum.instytutpileckiego.pl präsentiert unseren Bestandskatalog in vollem Umfang. Sie können darin eine Volltextsuche durchführen. Sie finden ebenfalls vollständige Beschreibungen der Objekte. Die Inhalte der einzelnen Dokumente können Sie jedoch nur in den Lesesälen der Bibliothek des Pilecki-Instituts in Warschau und Berlin einsehen. Sollten Sie Fragen zu unseren Archivbeständen und dem Internetkatalog haben, helfen Ihnen gerne unsere Mitarbeiter*innen weiter. Wenden Sie sich auch an sie, wenn Sie Archivgut mit beschränktem Zugang einsehen möchten.
Teilweise ist die Nutzung unserer Bestände, z. B. der Dokumente aus dem Bundesarchiv oder aus der Stiftung Zentrum KARTA, nur beschränkt möglich – dies hängt mit den Verträgen zwischen unserem Institut und der jeweiligen Institution zusammen. Bevor Sie vor Ort Zugang zum Inhalt der gewünschten Dokumente erhalten, erfüllen Sie bitte die erforderlichen Formalitäten in der Bibliothek und unterzeichnen die entsprechenden Erklärungsformulare. Informationen zur Nutzungsbeschränkung sind in der Benutzungsordnung der Bibliothek zu finden. Vor dem Besuch empfehlen wir Ihnen, dass Sie sich mit dem Umfang und Aufbau unserer Archiv-, Bibliotheks- und audiovisuellen Bestände sowie mit der Besucherordnung und den Nutzungsbedingungen der Sammlung vertraut machen.
Alle Personen, die unsere Bestände nutzen möchten, laden wir in den Hauptsitz des Pilecki-Instituts, ul. Stawki 2 in Warschau ein. Die Bibliothek ist von Montag bis Freitag von 9.00 bis 15.00 Uhr geöffnet. Bitte melden sie sich vor Ihrem Besuch per E-Mail: czytelnia@instytutpileckiego.pl oder telefonisch unter der Nummer (+48) 22 182 24 75 an.
In der Berliner Zweigstelle des Pilecki-Instituts befindet sich die Bibliothek am Pariser Platz 4a. Sie ist von Dienstag bis Freitag von 10.30 bis 17.30 Uhr geöffnet. Ihr Besuch ist nach vorheriger Anmeldung möglich, per E-Mail an bibliothek@pileckiinstitut.de oder telefonisch unter der Nummer (+49) 30 275 78 955.
Bitte lesen Sie unsere Datenschutzerklärung. Mit der Nutzung der Website erklären Sie sich mit ihren Bedingungen einverstanden..