Kazimierz Serkowski (ur. 1934, Smętowo) – podczas wojny jego rodzice podpisali volkslistę. Starszy brat Bronisław został wcielony do Wehrmachtu, pod koniec wojny dostał się do niewoli i przebywał w Anglii. Kazimierz Serkowski, pod nieobecność ojca, wywiezionego na roboty do Prus Wschodnich, prowadził rodzinne gospodarstwo. Po wojnie ukończył szkołę wieczorową w Kartuzach i pracował na kolei w Gdańsku, a potem do emerytury jako kierowca w pogotowiu. Mieszka w Smętowie Chmieleńskim.
[00:00:01] Autoprezentacja boh. urodzonego w 1934 r. w Smętowie.
[00:00:28] Wspomnienie rakiet, którymi ostrzeliwano Chmielno. Rodzina podpisała volkslistę, brat został wcielony do Wehrmachtu i poszedł na front, ojciec uzyskał zwolnienie ze służby. Brat w wojsku chorował i pełnił służbę wartowniczą, potem trafił do niewoli i był w Anglii.
[00:05:00] Ojciec został wysłany na roboty do Prus Wschodnich – w rezultacie starań o lżejszą pracę zajmował się końmi. Brat Bronisław przyjechał do domu na urlop i zachorował, boh. widział jak przyjechały trzy samochody i dom otoczono – podejrzenie, że to napad bandytów. Okazało się, że przyjechało gestapo, by odesłać brata na front. Matka, dobrze znająca niemiecki, rozmawiała z gestapowcami, którzy odroczyli jego wyjazd o trzy dni.
[00:13:45] [Podsumowanie powyższego fragmentu przez prowadzącego wywiad]. Na urlopie było jeszcze dwóch żołnierzy, gestapo zabrało cała trójkę. Po powrocie do wojska brat dostał się do angielskiej niewoli i do końca wojny był w Anglii – praca w kuchni.
[00:16:02] Boh. miał osiem lat i pracował w gospodarstwie, czasem zasięgając porady dorosłych. Boh. miał trójkę rodzeństwa, w tym starszą siostrę Stefanię.
[00:18:10] Niemcy zabrali konie z gospodarstwa – kontyngenty dostarczano do Somonina, gdzie była stacja kolejowa. Część zabieranych koni była chora i leczono je, a potem odsyłano dalej. Konie stały w gospodarstwie Kobielów, strażnicy pilnujący zwierząt bili dzieciaki, które do nich podchodziły. U Labudów trzymano krowy. Zdrowe zwierzęta łączono w tabuny i odprowadzano do Kościerzyny pod nadzorem okolicznych chłopów, skąd wysyłano je na front wschodni. [+]
[00:24:40] Bronisław nie chciał służyć w Wehrmachcie – miał ranę na nodze, która się nie goiła. Po wojnie brat wrócił do Polski i miał sprawną nogę.
[00:27:05] Niemieccy żołnierze zabijali konie i ściągali z nich skóry. Pewnego dnia boh. i jego kolega zostali złapani przez Niemców, którzy kazali im zakopywać końskie trupy. [+]
[00:30:48] Starania matki o zwolnienie ojca z robót, dzięki pomocy dwóch miejscowych Niemców ojciec wrócił do domu. Niedługo potem do wsi wkroczyli Rosjanie – ich kłopoty z paliwem.
[00:36:11] Boh. założył nowe buty, czerwonoarmista uderzył go karabinem i je zabrał. W domu ciotki żołnierze ukradli ubrania z szafy. Skradzione rzeczy wysyłano w paczkach do Związku Radzieckiego. [+]
[00:39:10] We wsi czerwonoarmiści zgwałcili kilkanaście uciekinierek, Niemek, które mieszkały w szkole. Żołnierze gwałcili także Kaszubki.
[00:43:40] Starania matki o powrót ojca z Syberii. Wywiezienie ojca – zachowanie Rosjan we wsi. Żołnierze spisywali nazwiska, potem wyjechali i zabierali miejscowych gospodarzy, których dowozili na podwórko Kobielów. Zwabianie ludzi obietnicą wydawania polskich dowodów. Zatrzymanych mężczyzn wywieziono do Kartuz. Podczas okupacji pomagano Polakom, którzy nie podpisali volkslisty, ukrywano ich. [+]
[00:53:58] Boh. nie słyszał o Józefie Królu. Pomoc Polakom, którzy nie podpisali volkslisty – prace w lesie za zgodą leśniczego.
[00:56:48] Rosjanie wywieźli na Syberię wielu gospodarzy ze wsi, tych którzy podpisali volkslistę, ale też tych, którzy jej nie podpisali. Warunki życia i praca na Syberii – wyrzucanie zwłok. Widok ojca wracającego do domu – jego wygląd, reakcja boh. Ojciec wrócił po ośmiu miesiącach. Był w swetrze, który dał mu wuj przeczuwający, że umrze w obozie. Ojciec wrócił zawszony i nie chciał, by rodzina się do niego zbliżała. Stan jego zdrowia po powrocie.
[01:04:21] Boh. chodził do szkoły w Smętowie, potem uczył się w wieczorówce w Kartuzach. Pracował w Gdańsku na kolei i kończył dodatkowe kursy na mechanika i kierowcę. Potem pracował jako kierowca w pogotowiu.
[01:09:31] Dwóch kuzynów Zielińskich służyło w Wehrmachcie, jeden przyjechał na urlop do domu i przez cztery lata się ukrywał. Drugi też uciekł z wojska, ale został złapany i przebywał w więzieniu w Kartuzach, gdzie został postrzelony. Brat uwolnił go z więzienia i wywiózł z Kartuz rowerem. Bracia do końca wojny ukrywali się w lesie, czasem przychodzili po jedzenie. [+]
[01:14:40] Boh. kupował w Kartuzach jedzenie dla ukrywających się. Wspomnienie braci Zielińskich. Wiktor Byczkowski ukrywał się przed służbą w Wehrmachcie i miał kryjówkę w kominie. Po wkroczeniu Rosjan został przez nich zatrzymany i zmarł w drodze na Syberię.
mehr...
weniger
Bibliothek des Pilecki-Instituts in Warschau
ul. Stawki 2, 00-193 Warszawa
Mo. - Fr. 9:00 - 15:00 Uhr
(+48) 22 182 24 75
Bibliothek des Pilecki-Instituts in Berlin
Pariser Platz 4a, 00-123 Berlin
Pon. - Pt. 10:30 - 17:30
(+49) 30 275 78 955
Diese Seite verwendet Cookies. Mehr Informationen
Das Archiv des Pilecki-Instituts sammelt digitalisierte Dokumente über die Schicksale polnischer Bürger*innen, die im 20. Jahrhundert unter zwei totalitären Regimes – dem deutschen und sowjetischen – gelitten haben. Es ist uns gelungen, Digitalisate von Originaldokumenten aus den Archivbeständen vieler polnischer und ausländischer Einrichtungen (u. a. des Bundesarchivs, der United Nations Archives, der britischen National Archives, der polnischen Staatsarchive) zu akquirieren. Wir bauen auf diese Art und Weise ein Wissenszentrum und gleichzeitig ein Zentrum zur komplexen Erforschung des Zweiten Weltkrieges und der doppelten Besatzung in Polen auf. Wir richten uns an Wissenschaftler*innen, Journalist*innen, Kulturschaffende, Familien der Opfer und Zeugen von Gräueltaten sowie an alle an Geschichte interessierte Personen.
Das Internetportal archiwum.instytutpileckiego.pl präsentiert unseren Bestandskatalog in vollem Umfang. Sie können darin eine Volltextsuche durchführen. Sie finden ebenfalls vollständige Beschreibungen der Objekte. Die Inhalte der einzelnen Dokumente können Sie jedoch nur in den Lesesälen der Bibliothek des Pilecki-Instituts in Warschau und Berlin einsehen. Sollten Sie Fragen zu unseren Archivbeständen und dem Internetkatalog haben, helfen Ihnen gerne unsere Mitarbeiter*innen weiter. Wenden Sie sich auch an sie, wenn Sie Archivgut mit beschränktem Zugang einsehen möchten.
Teilweise ist die Nutzung unserer Bestände, z. B. der Dokumente aus dem Bundesarchiv oder aus der Stiftung Zentrum KARTA, nur beschränkt möglich – dies hängt mit den Verträgen zwischen unserem Institut und der jeweiligen Institution zusammen. Bevor Sie vor Ort Zugang zum Inhalt der gewünschten Dokumente erhalten, erfüllen Sie bitte die erforderlichen Formalitäten in der Bibliothek und unterzeichnen die entsprechenden Erklärungsformulare. Informationen zur Nutzungsbeschränkung sind in der Benutzungsordnung der Bibliothek zu finden. Vor dem Besuch empfehlen wir Ihnen, dass Sie sich mit dem Umfang und Aufbau unserer Archiv-, Bibliotheks- und audiovisuellen Bestände sowie mit der Besucherordnung und den Nutzungsbedingungen der Sammlung vertraut machen.
Alle Personen, die unsere Bestände nutzen möchten, laden wir in den Hauptsitz des Pilecki-Instituts, ul. Stawki 2 in Warschau ein. Die Bibliothek ist von Montag bis Freitag von 9.00 bis 15.00 Uhr geöffnet. Bitte melden sie sich vor Ihrem Besuch per E-Mail: czytelnia@instytutpileckiego.pl oder telefonisch unter der Nummer (+48) 22 182 24 75 an.
In der Berliner Zweigstelle des Pilecki-Instituts befindet sich die Bibliothek am Pariser Platz 4a. Sie ist von Dienstag bis Freitag von 10.30 bis 17.30 Uhr geöffnet. Ihr Besuch ist nach vorheriger Anmeldung möglich, per E-Mail an bibliothek@pileckiinstitut.de oder telefonisch unter der Nummer (+49) 30 275 78 955.
Bitte lesen Sie unsere Datenschutzerklärung. Mit der Nutzung der Website erklären Sie sich mit ihren Bedingungen einverstanden..