Por. Tadeusz Kiełbowski (ur. 1925, Będzin) jest synem przedwojennego oficera wywiadu, uczestnika powstań śląskich Adama Kiełbowskiego. W 1930 roku rodzina przeprowadziła się do Nowych Święcian, gdzie ojciec otrzymał stanowisko służbowe przy Korpusie Ochrony Pogranicza. Po wybuchu II wojny światowej rodzina została internowana w Wiłkomierzu (Ukmergė), a następnie przeniesiona do Żagar (Žagarė). Tam Tadeusz Kiełbowski należał do Szarych Szeregów, do grupy wywiadowczej tzw. „żagarszczyków” dowodzonej przez hm. Stanisława Kiejdo. Wobec zagrożenia aresztowaniem rodzina Kiełbowskich przeniosła się do Wilna, gdzie Tadeusz pracował w warsztatach samochodowych Schliesmanna. Po walkach o Wilno w lipcu 1944, w celu uniknięcia represji ze strony sowietów, Tadeusz Kiełbowski zgłosił się do polskiego wojska.
[00:00:06] 10 listopada 1943 do domu przyszło trzech litewskich policjantów, którzy aresztowali ojca. Boh. szukał Stanisława Tarczyńskiego i Wacława Bielobradka, którzy nie pojawili się w pracy. Decyzja matki o wyjeździe z Kowna – ucieczka do Wilna. Przyjazd do miasta – spotkanie z ojcem przed budynkiem dworca. [+]
[00:07:55] Przekazanie wiadomości, że miejsce, do którego szła rodzina, jest spalone – zatrzymanie się w teatrze na Pohulance – zachowanie zasad konspiracji. [+]
[00:12:25] Powody przywiezienia Polaków z kowieńskiej konspiracji do Wilna. Rodzina zamieszkała w domu nad Wilją koło Parku Leśnego. Ojciec w Wilnie zajmował się dezinformacją – we współpracy z pracownikami poczty dokładano treści propagandowe do listów adresowanych na front. Pod koniec wojny Wilno zostało twierdzą. [+]
[00:17:37] Boh. należał do harcerstwa i pracował w warsztatach samochodowych Schliesmanna przy montażu silników oraz w dziale wałów korbowych – specyfika pracy, sabotaż w warsztacie.
[00:27:53] Dwa samochody z warsztatu trafiły do „Wilka”.
[00:29:07] Ewakuacja niemieckich instytucji przed frontem. Podczas alarmu bombowego pracownicy nie mogli opuścić zakładu obstawionego przez policję – młodsi pracownicy mieli zostać wywiezieni na roboty. Boh. schował się – przejawy arachnofobii – wyjście z zakładu. Boh. ukrywał się w mieszkaniu na Antokolu. [+]
[00:35:17] Rodzina przeprowadziła się do zniszczonego domu przy ul. Wingry. Organizacja ruchu na dworcu kolejowym – baraki sanitarne, dom publiczny i kasyno dla żołnierzy jadących z frontu. Bombardowanie dworca i jego okolic – na podwórko spadły dwa zasobniki ze spadochronami, w jednym były racje żywnościowe dla niemieckich żołnierzy. Po kilku dniach miasto zostało wyzwolone. [+]
[00:47:30] Matka brała udział w tajnym nauczaniu, babcia zajmowała się szyciem koszul dla partyzantów, boh. nosił paczki do punktów konspiracyjnych. Łapanki na ulicach Wilna – boh. schronił się do kościoła i odmawiał modlitwę po litewsku, podczas drugiej łapanki został zabrany do Arbeitsamtu, ale wypuszczono go. Boh. został zabrany do kopania umocnień – wizytacja dowódcy obrony Wilna.
[00:59:04] Niemieckie zarządzenia dla mieszkańców miasta przed zbliżającym się frontem – podczas ewakuacji zaginęła babcia boh. Rodzina schroniła się w lesie – walki o miasto, spotkanie ze Ślązakami służącymi w Wehrmachcie. Wyprawy po wodę do ostrzeliwanego źródełka. Spotkanie z czerwonoarmistą. [+]
[01:09:41] Powrót do miasta przez wieś, w której był szpital polowy dla żołnierzy Armii Czerwonej. Pożywienie rodziny podczas ukrywania się w lesie. Przejście przez most pontonowy do miasta – widok polskich partyzantów z ryngrafami Matki Boskiej Ostrobramskiej. Spotkanie z babcią w mieszkaniu przy ul. Wingry. Powody jej zatrzymania przez Niemców podczas ewakuacji – rozmowy ze strażnikiem. [+]
[01:18:06] Radość pierwszych dni po wyzwoleniu miasta. Matka kolegi Cześka Tuchanowskiego przybiegła z wiadomością o aresztowaniach Polaków. Sytuacja po rozbiciu siatki konspiracyjnej – msza dla „poborowych”. Boh. dostał medalik z Matką Boską Ostrobramską. Pożegnanie z Wilnem – spotkanie z Janką Tuchanowką i jej koleżankami. Boh. zgłosił się do punktu poborowego i stoczył batalię o przyjęcie do polskie wojska. Służba w 2 Armii WP – szlak bojowy z Pruszyna do czeskiej Pragi i powody, dla których boh. nie chce o tym opowiadać.
mehr...
weniger
Bibliothek des Pilecki-Instituts in Warschau
ul. Stawki 2, 00-193 Warszawa
Mo. - Fr. 9:00 - 15:00 Uhr
(+48) 22 182 24 75
Bibliothek des Pilecki-Instituts in Berlin
Pariser Platz 4a, 00-123 Berlin
Pon. - Pt. 10:30 - 17:30
(+49) 30 275 78 955
Diese Seite verwendet Cookies. Mehr Informationen
Das Archiv des Pilecki-Instituts sammelt digitalisierte Dokumente über die Schicksale polnischer Bürger*innen, die im 20. Jahrhundert unter zwei totalitären Regimes – dem deutschen und sowjetischen – gelitten haben. Es ist uns gelungen, Digitalisate von Originaldokumenten aus den Archivbeständen vieler polnischer und ausländischer Einrichtungen (u. a. des Bundesarchivs, der United Nations Archives, der britischen National Archives, der polnischen Staatsarchive) zu akquirieren. Wir bauen auf diese Art und Weise ein Wissenszentrum und gleichzeitig ein Zentrum zur komplexen Erforschung des Zweiten Weltkrieges und der doppelten Besatzung in Polen auf. Wir richten uns an Wissenschaftler*innen, Journalist*innen, Kulturschaffende, Familien der Opfer und Zeugen von Gräueltaten sowie an alle an Geschichte interessierte Personen.
Das Internetportal archiwum.instytutpileckiego.pl präsentiert unseren Bestandskatalog in vollem Umfang. Sie können darin eine Volltextsuche durchführen. Sie finden ebenfalls vollständige Beschreibungen der Objekte. Die Inhalte der einzelnen Dokumente können Sie jedoch nur in den Lesesälen der Bibliothek des Pilecki-Instituts in Warschau und Berlin einsehen. Sollten Sie Fragen zu unseren Archivbeständen und dem Internetkatalog haben, helfen Ihnen gerne unsere Mitarbeiter*innen weiter. Wenden Sie sich auch an sie, wenn Sie Archivgut mit beschränktem Zugang einsehen möchten.
Teilweise ist die Nutzung unserer Bestände, z. B. der Dokumente aus dem Bundesarchiv oder aus der Stiftung Zentrum KARTA, nur beschränkt möglich – dies hängt mit den Verträgen zwischen unserem Institut und der jeweiligen Institution zusammen. Bevor Sie vor Ort Zugang zum Inhalt der gewünschten Dokumente erhalten, erfüllen Sie bitte die erforderlichen Formalitäten in der Bibliothek und unterzeichnen die entsprechenden Erklärungsformulare. Informationen zur Nutzungsbeschränkung sind in der Benutzungsordnung der Bibliothek zu finden. Vor dem Besuch empfehlen wir Ihnen, dass Sie sich mit dem Umfang und Aufbau unserer Archiv-, Bibliotheks- und audiovisuellen Bestände sowie mit der Besucherordnung und den Nutzungsbedingungen der Sammlung vertraut machen.
Alle Personen, die unsere Bestände nutzen möchten, laden wir in den Hauptsitz des Pilecki-Instituts, ul. Stawki 2 in Warschau ein. Die Bibliothek ist von Montag bis Freitag von 9.00 bis 15.00 Uhr geöffnet. Bitte melden sie sich vor Ihrem Besuch per E-Mail: czytelnia@instytutpileckiego.pl oder telefonisch unter der Nummer (+48) 22 182 24 75 an.
In der Berliner Zweigstelle des Pilecki-Instituts befindet sich die Bibliothek am Pariser Platz 4a. Sie ist von Dienstag bis Freitag von 10.30 bis 17.30 Uhr geöffnet. Ihr Besuch ist nach vorheriger Anmeldung möglich, per E-Mail an bibliothek@pileckiinstitut.de oder telefonisch unter der Nummer (+49) 30 275 78 955.
Bitte lesen Sie unsere Datenschutzerklärung. Mit der Nutzung der Website erklären Sie sich mit ihren Bedingungen einverstanden..