Irena Augusta Bołdok z d. Likierman (ur. 1932, Warszawa) pochodzi z zasymilowanej rodziny żydowskiej. Miała starszą o 7 lat siostrę Helenę, nazywaną w domu Haliną. Przed wojną mieszkali na Marszałkowskiej 49, w 1940 roku przenieśli się do getta. Dopiero wtedy Agata dowiedziała się, że jest Żydówką i że to coś złego – pamięta niemiecki plakat w getcie, ostrzegający przed Żydami, tyfusem i wszami. Nieznane są losy ojca i siostry – pani Agata mówi, że pewnego dnia zniknęli. Ona z matką uciekła pewnej nocy przez dziurę w murze. Przez jakiś czas ukrywały się w Miedzyrzecu Podlaskim z rodziną wujostwa, która później trafiła do getta. Agata była umieszczana w różnych miejscach poza gettem, ze strachu zachorowała na żółtaczkę. Polka opłacona za ukrywanie jej wyrzuciła dziewczynkę z domu. Agata poszła do międzyrzeckiego getta, żeby połączyć się z wujostwem. Z pociągu do obozu zagłady wyciągnął ją kolejarz, któremu przypomniała córkę. Uniknęła w ten sposób losu rodziny wuja – wszyscy popełnili w wagonie samobójstwo. Potem Agata na zmianę błąkała się po okolicy i była ukrywana – między innymi pod łóżkiem w domu starców, w klasztorze Sióstr Opatrzności Bożej i u burmistrza Międzyrzeca, volksdeutscha Maciejewskiego. Udało jej się przeżyć. Tuż po wojnie ostatni raz widziała matkę – po uwolnieniu z Ravensbrück ciężko chora leżała w szpitalu w Łodzi, wkrótce zmarła. Agata tułała się dalej po internatach i sierocińcach. Nigdy nie wyzbyła się poczucia, że bycie Żydówką jest winą i wstydem. Rozłąka z matką i trauma, jakiej doświadczyła, próbując przeżyć jako mała dziewczynka, zrujnowały jej zdrowie i psychikę.
mehr...
weniger
[00:00:06] Autoprezentacja boh. urodzonej w 1932 r. w Warszawie.
[00:00:52] Przedstawienie rodziców: Chany i Henryka Likiermanów. Rodzina mieszkała przed wojną w kamienicy przy ul. Marszałkowskiej 49. Ojciec był księgowym w fabryce czekolady „Plutos”, matka zajmowała się domem. Boh. miała starszą siostrę Helenę.
[00:02:15] Na początku okupacji boh. dowiedziała się, że jest Żydówką. Rodzina musiała się wyprowadzić na ul. Sienną, gdzie tworzono getto – reakcja na plakat antysemicki. Gdy getto było otwarte, sąsiedzi z ul. Marszałkowskiej przynosili żywność. Warunki życia w getcie. Zniknięcie ojca i siostry. Okoliczności ucieczki wraz z matką z getta – wyjazd z Warszawy do Międzyrzeca Podlaskiego, gdzie mieszkała siostra ojca, której mąż był lekarzem. [+]
[00:08:12] W Międzyrzecu Podlaskim zatrzymano się u wujostwa – atmosfera w domu. Matka, która często wyjeżdżała, oddała boh. na wieś, ale chłop po jakimś czasie odwiózł ją do Międzyrzeca. Niemcy zajęli połowę domu, potem kazano się Żydom zebrać na rynku – wypuszczenie dzięki podrobionej metryce. Skutki ukrywania się w stogu siana. Matka oddała córkę znajomej, pani Cydzikowej, która zaprowadziła boh. do sióstr zakonnych – powody chodzenia między klasztorem a domem Cydzikowej. Policjanci zabrali boh. na posterunek, a potem oddali zakonnicom, które prowadziły dom starców – tam dnie spędzała pod łóżkiem.
[00:16:30] Po przywiezieniu ze wsi boh. weszła do getta, gdzie byli jej krewni. Transport do Treblinki – droga na stację kolejową. Uratowanie z wagonu przez polskiego kolejarza. Członkowie rodziny boh. popełnili samobójstwo w wagonie. Pobyt u zakonnic – pewnego dnia boh. poszła po mleko i zatrzymała się przed domem krewnych – spotkanie z gestapowcem. [+]
[00:24:05] Matka trafiła do obozu w Ravensbrück. Po wyzwoleniu przez Anglików wyjechała do Szwecji – jej stan zdrowia. Matka przyjechała do Łodzi i spotkała się z córką – krótka rozmowa, niedługo potem zmarła i pochowano ją we wspólnym grobie. Boh. nie wiedziała, że to ostatnie spotkanie z matką. [+]
[00:29:00] Wpływ okupacyjnych przeżyć na życie boh. po wojnie. Rola Stowarzyszenia Dzieci Holocaustu, stan zdrowia boh. Zderzenie dziecka z żydowskiej zasymilowanej rodziny z Żydami z getta. Po wojnie boh. była w bursie dla młodzieży żydowskiej, większość kolegów wróciła z ZSRR, poczucie obcości. Refleksje na temat obrazu Marca Chagalla. Trudne relacje z synem. [+]
[00:38:05] Pierwszy mąż był Żydem, spędził wojnę w Samarkandzie. Relacje w rodzinie – powody odejścia od męża. Refleksje na temat macierzyństwa i drugiego małżeństwa. Wspomnienie zachowania matki podczas okupacji. Po latach boh. odnalazła rodzinę we Francji, ale nie mogła wyjechać z kraju. Zachowanie dorosłego syna. Boh. nigdy nie powiedziała mu, że jest Żydem.
[00:50:24] Nadzieje związane z przyjęciem imienia Agata, nadanego boh. przez drugiego męża. Skutki zdrowotne opowieści o przeszłości.
[00:54:12] Boh. była u zakonnic do 1947 r. – skierowanie przez kuratorium do liceum w Zamościu. Spotkanie z kobietą, która namawiała boh. na wyjazd do Izraela – widmo getta.
[00:56:32] Zderzenie życia sprzed wojny z okupacyjną rzeczywistością i życiem w getcie – przeżyty szok. Zachowanie boh. w czasie spotkania z gestapowcem na ulicy w Międzyrzecu. [+]
[00:59:33] Przykłady antysemickich zachowań, które dotknęły boh. po wojnie. [+]
[01:03:50] Incydenty antysemickie w czasie okupacji i po wojnie – wspomnienie mężczyzny, który gonił boh. z siekierą. Przykłady pomocy ze strony Polaków – zachowanie burmistrza Międzyrzeca Majewskiego, który był folksdojczem.
[01:07:50] Losy matki – listy do sierocińca z Ravensbrück. Matka była w obozie pod nazwiskiem Anna Szonert. Matka skierowała boh. do mieszkających w Łodzi Szonertów, ale nie wpuszczono jej do mieszkania. Zdjęcia matki ocalały u sąsiadów, państwa Wiernickich – spotkanie po latach, zdjęcie ojca miała rodzina z Londynu.
[01:14:15] Wspomnienie sąsiadów Wiernickich i kolegi z dzieciństwa Andrzeja Wiernickiego – dzięki niemu boh. spotkała się ze swoją nianią, Czesławą Wojtaluk, i dowiedziała się wielu rzeczy o swojej rodzinie, jej opowieść o rodzicach. Gdy Likiermanów zabrano do getta, niania wróciła do rodzinnej wsi. [+]
[01:20:37] Rozważania na temat wydarzeń z czasów okupacji, słowa Mariana Turskiego. Przeżycia członków rodziny w latach 30. Brat matki, Bernard Hampel, mieszkał na Śląsku i został wcielony do Wehrmachtu. Dostał się do sowieckiej niewoli, z której uciekł. Gdy wrócił do Sosnowca, okazało się, że wszyscy członkowie rodziny zginęli i wuj wyjechał do Paryża.
[01:24:02] W Międzyrzecu mieszkali wujostwo: Sabina i Abraham Kozes, ich syn Aleksander był rówieśnikiem boh. Wyjazd do wuja Bernarda mieszkającego w Paryżu – powrót do Polski z powodu syna.
[01:26:48] Boh. działała w Stowarzyszeniu „Dzieci Holocaustu”. Stan zdrowia.
[01:28:35] W 1968 r. boh. pracowała w Wydawnictwie „Iskry” jako korektorka. Kierownictwo wydawnictwa i wielu pracowników zwolniono. Boh. nie była szykanowana. Jej mąż, Jacek Bołdok, był dziennikarzem „Życia Gospodarczego”, zwolniono go z pracy, ponieważ nie podpisał lojalki. Boh. wcześniej pracowała w Polskiej Agencji Prasowej jako sekretarka oraz w drukarni. Wyjazdy znajomych z Polski w 1968 r. – z powodu męża boh. nie zdecydowała się na wyjazd, rodzinę w Anglii odnalazła w 1996 r. Sytuacja po utracie pracy przez męża, rozważania na temat wydarzeń 1968 r., [01:38:00] Badania nad psychiką więźniów obozów koncentracyjnych. Boh. brała udział w pracach prof. Marii Orwid. Działalność Stowarzyszenia „Dzieci Holocaustu”. Relacje boh. z synem.
mehr...
weniger
Bibliothek des Pilecki-Instituts in Warschau
ul. Stawki 2, 00-193 Warszawa
Mo. - Fr. 9:00 - 15:00 Uhr
(+48) 22 182 24 75
Bibliothek des Pilecki-Instituts in Berlin
Pariser Platz 4a, 00-123 Berlin
Pon. - Pt. 10:30 - 17:30
(+49) 30 275 78 955
Diese Seite verwendet Cookies. Mehr Informationen
Das Archiv des Pilecki-Instituts sammelt digitalisierte Dokumente über die Schicksale polnischer Bürger*innen, die im 20. Jahrhundert unter zwei totalitären Regimes – dem deutschen und sowjetischen – gelitten haben. Es ist uns gelungen, Digitalisate von Originaldokumenten aus den Archivbeständen vieler polnischer und ausländischer Einrichtungen (u. a. des Bundesarchivs, der United Nations Archives, der britischen National Archives, der polnischen Staatsarchive) zu akquirieren. Wir bauen auf diese Art und Weise ein Wissenszentrum und gleichzeitig ein Zentrum zur komplexen Erforschung des Zweiten Weltkrieges und der doppelten Besatzung in Polen auf. Wir richten uns an Wissenschaftler*innen, Journalist*innen, Kulturschaffende, Familien der Opfer und Zeugen von Gräueltaten sowie an alle an Geschichte interessierte Personen.
Das Internetportal archiwum.instytutpileckiego.pl präsentiert unseren Bestandskatalog in vollem Umfang. Sie können darin eine Volltextsuche durchführen. Sie finden ebenfalls vollständige Beschreibungen der Objekte. Die Inhalte der einzelnen Dokumente können Sie jedoch nur in den Lesesälen der Bibliothek des Pilecki-Instituts in Warschau und Berlin einsehen. Sollten Sie Fragen zu unseren Archivbeständen und dem Internetkatalog haben, helfen Ihnen gerne unsere Mitarbeiter*innen weiter. Wenden Sie sich auch an sie, wenn Sie Archivgut mit beschränktem Zugang einsehen möchten.
Teilweise ist die Nutzung unserer Bestände, z. B. der Dokumente aus dem Bundesarchiv oder aus der Stiftung Zentrum KARTA, nur beschränkt möglich – dies hängt mit den Verträgen zwischen unserem Institut und der jeweiligen Institution zusammen. Bevor Sie vor Ort Zugang zum Inhalt der gewünschten Dokumente erhalten, erfüllen Sie bitte die erforderlichen Formalitäten in der Bibliothek und unterzeichnen die entsprechenden Erklärungsformulare. Informationen zur Nutzungsbeschränkung sind in der Benutzungsordnung der Bibliothek zu finden. Vor dem Besuch empfehlen wir Ihnen, dass Sie sich mit dem Umfang und Aufbau unserer Archiv-, Bibliotheks- und audiovisuellen Bestände sowie mit der Besucherordnung und den Nutzungsbedingungen der Sammlung vertraut machen.
Alle Personen, die unsere Bestände nutzen möchten, laden wir in den Hauptsitz des Pilecki-Instituts, ul. Stawki 2 in Warschau ein. Die Bibliothek ist von Montag bis Freitag von 9.00 bis 15.00 Uhr geöffnet. Bitte melden sie sich vor Ihrem Besuch per E-Mail: czytelnia@instytutpileckiego.pl oder telefonisch unter der Nummer (+48) 22 182 24 75 an.
In der Berliner Zweigstelle des Pilecki-Instituts befindet sich die Bibliothek am Pariser Platz 4a. Sie ist von Dienstag bis Freitag von 10.30 bis 17.30 Uhr geöffnet. Ihr Besuch ist nach vorheriger Anmeldung möglich, per E-Mail an bibliothek@pileckiinstitut.de oder telefonisch unter der Nummer (+49) 30 275 78 955.
Bitte lesen Sie unsere Datenschutzerklärung. Mit der Nutzung der Website erklären Sie sich mit ihren Bedingungen einverstanden..