Marta Jatczak (ur. 1946, Niewojnianka) pochodzi z rodziny zaangażowanej w ruch oporu podczas i po II wojnie światowej. Jej rodzice działali w Armii Krajowej, brali udział w Akcji „Burza”. W 1948 roku pani Marta wraz z rodzicami i babcią zostali wywiezieni na Syberię jako „kułacy”. Na zesłaniu zmarła babcia, a przyszedł na świat brat i siostra. Rodzinie udało się powrócić do Polski w 1956 roku. Ojciec napisał i wydał książkę „Moja Syberia – wspomnienia zesłańca”.
[00:00:07] Autoprezentacja boh. urodzonej w Wilnie - w księgach kościelnych zapisana miejscowość urodzin Niewojnianka.
[00:00:30] Prezentacja rodziców: Alfreda z d. Nosewicz, Czesław Monkiewicz.
[00:01:50] W 1942 r. rodzice boh. przystąpili do Armii Krajowej. Działali w Puszczy Rudnickiej. Matka była łączniczką, ojciec w zwiadzie. Brali udział w akcji “Burza”, ojciec został ranny.
[00:03:15] Po akcji „Burza” rodzice dostali nakaz złożenia broni i powrotu do domu. Brat matki przeniósł się na teren Lubelszczyzny i tam wstąpił do WIN-u. Drugi brat matki zginął z rąk żołnierzy radzieckich.
[00:04:50] W 1946 r. rodzice wzięli ślub. Wkroczenie NKWD do domu rodziców. Wysiedlenie rodziny na Syberię.
[00:07:50] Pakowanie rzeczy osobistych, podróż na Syberię.
[00:10:30] Boh. podczas podróży rozchorowała się. Przyjazd na Syberię.
[00:11:50] Podział zesłanych na grupy. Rodzina została przyjęta przez kobietę mieszkająca nieopodal miejsca, do którego przyjechali. Zostali tam na rok.
[00:13:10] Przewożenie zesłańców przez baraki. Urodziny brata i siostry. Warunki na zesłaniu - głód, chłód. Budowa domu.
[00:17:30] Boh. zaczęła chodzić do szkoły. Pogrzeby zmarłych. Śmierć babci na tyfus.
[00:19:30] Stosunek Rosjan do Polaków. Rodzina zmuszona była mówić w języku rosyjskim.
[00:21:00] Rodzina dostała wiadomość, że będą mogli wrócić do domu. Potem okazało się, że rodzina nie została podana do repatriacji.
[00:23:10] Matka się rozchorowała. Rodzina dostała zaproszenie z Polski do powrotu, dzięki czemu mieli perspektywę wyjechania z Syberii.
[00:25:20] Wujek boh. był więziony w Wilnie, skazany na karę śmierci. Objęła go amnestia, dzięki temu mógł wysłać zaproszenie dla rodziny.
[00:26:50] Nikt się rodziną nie interesował po powrocie do Polski. Przyjechali w lubuskie. Boh. poszła do szkoły podstawowej.
[00:28:20] Ojciec pojechał do Torunia, rodzina przeniosła się tam w 1961 r.
[00:30:55] Warunki życia, bieda.
[00:33:30] Ojciec zmarł w 2010 r. Opieka boh. nad matką.
[00:35:25] Matka zmarła w 2018 r. Matka działała w AK pod ps. „Zorza”, ojciec „Sokole Oko”. Pośmiertnie matka otrzymała awans na porucznika.
[00:39:09] Boh. była wdzięczna za pomoc Rosjanom podczas trudnych warunków na Syberii.
[00:40:10] Opis porodu matki na zesłaniu.
[00:41:20] Boh. działa w Związku Sybiraków, w Związku Żołnierzy Armii Krajowej, w Towarzystwie Ziemi Wileńskiej. Została powołana do rady kombatanckiej przy wojewodzie kujawsko-pomorskim.
[00:43:00] Boh. ma dwie córki.
[00:43:30] Działalność rodziców w AK.
[00:47:50] W 2005 r. brat boh. zabrał ojca na Syberię, by sprawdzić miejsce, w którym mieszkali.
[00:51:10] Opis budowania domu rodzinnego w Toruniu.
[00:53:00] Boh. bardzo często śniła o przeżyciach z Syberii.
[01:05:00] Relacje rodziny były publikowane. Ojciec napisał książkę „Moja Syberia”. Wspomnienia boh. ukazały się we „Wspomnieniach toruńskich kombatantów”.
[01:11:57] Boh. czyta fragmenty wspomnień.
mehr...
weniger
Bibliothek des Pilecki-Instituts in Warschau
ul. Stawki 2, 00-193 Warszawa
Mo. - Fr. 9:00 - 15:00 Uhr
(+48) 22 182 24 75
Bibliothek des Pilecki-Instituts in Berlin
Pariser Platz 4a, 00-123 Berlin
Pon. - Pt. 10:30 - 17:30
(+49) 30 275 78 955
Diese Seite verwendet Cookies. Mehr Informationen
Das Archiv des Pilecki-Instituts sammelt digitalisierte Dokumente über die Schicksale polnischer Bürger*innen, die im 20. Jahrhundert unter zwei totalitären Regimes – dem deutschen und sowjetischen – gelitten haben. Es ist uns gelungen, Digitalisate von Originaldokumenten aus den Archivbeständen vieler polnischer und ausländischer Einrichtungen (u. a. des Bundesarchivs, der United Nations Archives, der britischen National Archives, der polnischen Staatsarchive) zu akquirieren. Wir bauen auf diese Art und Weise ein Wissenszentrum und gleichzeitig ein Zentrum zur komplexen Erforschung des Zweiten Weltkrieges und der doppelten Besatzung in Polen auf. Wir richten uns an Wissenschaftler*innen, Journalist*innen, Kulturschaffende, Familien der Opfer und Zeugen von Gräueltaten sowie an alle an Geschichte interessierte Personen.
Das Internetportal archiwum.instytutpileckiego.pl präsentiert unseren Bestandskatalog in vollem Umfang. Sie können darin eine Volltextsuche durchführen. Sie finden ebenfalls vollständige Beschreibungen der Objekte. Die Inhalte der einzelnen Dokumente können Sie jedoch nur in den Lesesälen der Bibliothek des Pilecki-Instituts in Warschau und Berlin einsehen. Sollten Sie Fragen zu unseren Archivbeständen und dem Internetkatalog haben, helfen Ihnen gerne unsere Mitarbeiter*innen weiter. Wenden Sie sich auch an sie, wenn Sie Archivgut mit beschränktem Zugang einsehen möchten.
Teilweise ist die Nutzung unserer Bestände, z. B. der Dokumente aus dem Bundesarchiv oder aus der Stiftung Zentrum KARTA, nur beschränkt möglich – dies hängt mit den Verträgen zwischen unserem Institut und der jeweiligen Institution zusammen. Bevor Sie vor Ort Zugang zum Inhalt der gewünschten Dokumente erhalten, erfüllen Sie bitte die erforderlichen Formalitäten in der Bibliothek und unterzeichnen die entsprechenden Erklärungsformulare. Informationen zur Nutzungsbeschränkung sind in der Benutzungsordnung der Bibliothek zu finden. Vor dem Besuch empfehlen wir Ihnen, dass Sie sich mit dem Umfang und Aufbau unserer Archiv-, Bibliotheks- und audiovisuellen Bestände sowie mit der Besucherordnung und den Nutzungsbedingungen der Sammlung vertraut machen.
Alle Personen, die unsere Bestände nutzen möchten, laden wir in den Hauptsitz des Pilecki-Instituts, ul. Stawki 2 in Warschau ein. Die Bibliothek ist von Montag bis Freitag von 9.00 bis 15.00 Uhr geöffnet. Bitte melden sie sich vor Ihrem Besuch per E-Mail: czytelnia@instytutpileckiego.pl oder telefonisch unter der Nummer (+48) 22 182 24 75 an.
In der Berliner Zweigstelle des Pilecki-Instituts befindet sich die Bibliothek am Pariser Platz 4a. Sie ist von Dienstag bis Freitag von 10.30 bis 17.30 Uhr geöffnet. Ihr Besuch ist nach vorheriger Anmeldung möglich, per E-Mail an bibliothek@pileckiinstitut.de oder telefonisch unter der Nummer (+49) 30 275 78 955.
Bitte lesen Sie unsere Datenschutzerklärung. Mit der Nutzung der Website erklären Sie sich mit ihren Bedingungen einverstanden..