Smoliński Józef

Świadkowie Epoki

IP/DF/SE/0769

31 lipca 2019, Kórnik

1:17

Józef Smoliński jr (ur. 1940, Warszawa) przyszedł na świat w rodzinie lekarza i społecznika Józefa Teodora Smolińskiego. Matka Sabina Sawicka-Smolińska była aktorką teatralną, występującą na scenach m.in. Warszawy, Lwowa i Poznania. W 1939 r. ojciec, szef kolumny sanitarnej, został internowany na Węgrzech. W 1942 r. Józef Smoliński jr przyjechał wraz z matką na Węgry. Po śmierci żony podczas walk o wyzwolenie Budapesztu Józef Teodor Smoliński wrócił z synem do Polski i zamieszkał w Poznaniu. Józef Smoliński jr, wzorem ojca, studiował medycynę, którą ukończył w 1964 r.

[00:00:10] Autoprezentacja boh. urodzonego w 1940 r.
[00:00:33] Edukacja boh., którego ojciec Józef Teodor Smoliński był znanym poznańskim lekarzem. Sylwetka ojca, jego działalność w zaborze pruskim, studia we Lwowie, Wrocławiu, Berlinie. Ojciec był lekarzem podczas powstania wielkopolskiego, brał udział w wojnie 1920 r. Podczas II wojny światowej został internowany na Węgrzech – uleczenie żony oficera Zoltána Baló, który potem pomagał Polakom. [+]
[00:06:15] W 1940 r. boh. był z mamą w Warszawie – załatwienie przerzutu na Węgry. Boh. wychowywał się z węgierskimi rówieśnikami. Mama zginęła podczas walk o Budapeszt pod koniec wojny, niedługo potem zmarła młodsza siostra boh. – ojciec i syn pierwszym transportem wrócili do Polski. Warunki w podróży. [+]
[00:10:20] Po przyjeździe do Poznania boh. zamieszkał u ciotki Podlaszewskiej, ojciec zatrzymał się u kolegi-lekarza Piotra Kozaryna.
[00:11:17] Boh. wzorem ojca studiował medycynę – efekty ojcowskiej „protekcji”, ukończenie studiów w 1964 r. W sierpniu tego roku ojciec zmarł na raka trzustki – boh. asystował podczas operacji ojca.
[00:14:15] Metody wychowawcze stosowane przez ojca. [+]
[wywiad – świadek odpowiada na pytania]
[00:16:26] Ojciec leczył podczas powstania wielkopolskiego.
[00:17:40] W 1956 r. boh. poszedł na Targi z Michałem Gerwelem – spotkanie z robotnikami z Zakładów Cegielskiego i wspólny przemarsz na ul. Dąbrowskiego, gdzie robotnicy zrzucili zagłuszarkę. Odgłosy strzelaniny. [+]
[00:19:45] W czasie zaboru pruskiego ojciec działał w Towarzystwie Tomasza Zana.
[00:20:46] Ojciec pracował w szpitalu Przemienienia Pańskiego i w Domu Zdrowia. Był lekarzem zaufania PZU – popularność ojca wśród tramwajarzy i dorożkarzy.
[00:24:42] Po wojnie ojciec był wice-przewodniczącym Towarzystwa Polsko-Węgierskiego. Postać Zoltána Baló. Mama została pochowana w zbiorowej mogile, siostra Janeczka w parku.
[00:26:20] Ojciec przyjmował też pacjentów w domu – przyjazdy ludzi z odległych miejscowości. Boh. chodził z ojcem na wizyty domowe i pomagał w domowym laboratorium.
[00:29:35] Mama była aktorką teatralną, pochodziła z Warszawy. Po ślubie rodzice mieszkali w Poznaniu. Płaszcz od krawca Trafasa.
[00:34:45] Ojciec został internowany na Węgrzech w 1939 r., boh. i mama przyjechali do niego w 1942. Ojciec był lekarzem w obozie internowania, leczył także Węgrów, m.in. żonę pułkownika Baló – kontakty obu panów po wojnie.
[00:39:40] Po wojnie ojciec wrócił do Poznania – wyjścia z ojcem do opery i filharmonii.
[00:41:45] Po przyjeździe do Poznania boh. mieszkał u ciotki Steni Podlaszewskiej. Boh. spędzał wakacje z żoną doktora Kozaryna Haliną i ich synem Jędrkiem.
[00:43:13] Początek I wojny św. – regulamin armii niemieckiej a broda ojca.
[00:45:40] W 1956 r. boh. nie interesował się sytuacją polityczną w kraju – zaskoczenie z powodu robotniczych wystąpień.
[00:48:16] Ojciec znał niemiecki, ale boh. nie chciał się od niego uczyć, nie nauczył się także węgierskiego.
[00:48:56] Boh. pochodząc z rodziny inteligenckiej chciał wstąpić do ZMP, ale w tym czasie organizację rozwiązano.
[00:50:02] Ojciec kupił boh. skuter „Osa” – naprawy w warsztacie, którego właściciel uciekł w czasie wojny z zesłania.
[00:53:48] Życie towarzyskie w powojennym Poznaniu – ojciec (ze względu na długą brodę) często wcielał się w postać św. Mikołaja. Boh. towarzyszył mu, gdy chodził leczyć zakonnice: szarytki i karmelitanki. Radio Poznań posiada w archiwum nagrania ojca. Niedzielne spotkania z dziennikarzem Stanisławem Strugarkiem. Boh chodził z ojcem do opery i teatrów. Pamięć o ojcu w Poznaniu.
[01:00:15] Boh. jeździł na Węgry z żoną i poszukiwał śladów swoich i ojca – trudności językowe, zachwyt węgierskimi wędlinami. Był też na Węgrzech z ojcem.
[01:02:55] We wrześniu 1939 ojciec był dowódcą kolumny sanitarnej w Rembertowie – wyjazd przez Zaleszczyki na Węgry. Ojciec został internowany i trafił do obozu przejściowego w Budapeszcie, gdzie pracował w szpitalu – pomoc żonie pułkownika Baló, który w 1942 r. pomógł zorganizować przyjazd z Warszawy matki i boh. Sabina Sawicka pojechała jako żona węgierskiego oficera. Po wojnie ojciec pierwszym transportem wyjechał z synem do Polski. [+]
[01:06:46] Boh. nie pamięta mamy, która zmarła, gdy nie miał jeszcze pięciu lat. Wspomnienie pułkownika Baló. Po wojnie ojciec korespondował z nim po niemiecku.
[01:09:04] Boh. miał w gimnazjum kolegów, którzy także byli synami lekarzy – wagary z Jankiem Gładyszem – reakcja wychowawcy Mieczysława Podgórskiego. Rowerowa wyprawa do Ludwikowa, gdzie w pałacu w czasie wojny stacjonowało SS – ustawienie ławek przed budynkiem.
[01:13:18] Po zmianie członków Rady Ministrów kazano się dzieciom uczyć nazwisk nowych ministrów.
[01:14:28] Reakcja na powstanie węgierskie – opowieści kolegi-lekarza, który brał udział w wydarzeniach. Ojciec po wojnie działał w Towarzystwie Polsko-Węgierskim.
więcej...
mniej

Bolesławski Bartosz

Latusek Adam

Instytut Pileckiego

Film