Władysława Plewicka z d. Muszyńska (ur. 1931, Warszawa) – córka warszawskiego dorożkarza. Pod koniec Powstania Warszawskiego została razem z rodziną wypędzona z miasta do obozu przejściowego w Pruszkowie, skąd trafiła do do krewnych mieszkających w Sochaczewie. W styczniu 1945 r. rodzina wróciła do Warszawy i zamieszkała na Targówku. Władysława Plewicka ukończyła szkołę wieczorową i pracowała w księgowości, potem zajmowała się dziewiarstwem dla Cepelii. Przez 25 lat mieszkała i pracowała w USA.
[00:00:08] Autoprezentacja boh. urodzonej w 1931 r. w Warszawie. Prezentacja rodziców: Marii i Władysława.
[00:00:58] Życie rodziny przed wojną – do wybuchu wojny ojciec jeździł dorożką. Podczas okupacji handlował w getcie, do którego przylegała restauracja ciotki – przechodzenie po drabinie. Powody zaprzestania handlu z gettem – ojciec jeździł rikszą, handlował warzywami na ul. Radzymińskiej. Po wojnie pracował w zakładzie szklarskim, a matka sprzątała w szpitalu.
[00:05:30] Po wyzwoleniu rodzina zamieszkała na Targówku – warunki mieszkaniowe, budowa domu przez ojca. Przed wojną rodzina mieszkała przy ul. Orlej 10.
[00:08:36] Boh. rozpoczęła edukację przed wojną, w szkole średniej przyjeżdżała na religię do kościoła na Pradze. W parku koło Ogrodu Zoologicznego zbierano cegły.
[00:10:55] Boh. została zaskoczona wybuchem wojny – wiadomość z głośnika. Refleksje na temat Powstania Warszawskiego.
[00:13:40] Podczas okupacji ojciec zajmował się handlem i rodzina nie głodowała. Ciotka miała jadłodajnię koło muru getta i ojciec przechodził na jego teren po drabinie, ciotka też podawała jedzenie do getta. W młodości ojciec miał sklep przy ul. Hożej. Bracia cioteczni handlowali odzieżą.
[00:20:57] Boh. nie była świadkiem ulicznych egzekucji, ale o nich słyszała. Pobyt na Woli pod koniec powstania – śmierć kobiety i groźby ze strony strażnika. Zwłoki ofiar – wspomnienie zimnej krwi, która trysnęła z rany na nogę boh. Wypędzenie ludności cywilnej z miasta, droga z ulicy Ogrodowej.
[00:25:10] Ojciec był zaradnym człowiekiem i podczas okupacji rodzina nie głodowała. Po wypędzeniu z ul. Orlej boh. wzięła rower i klatkę z kanarkiem – droga przez ulice usłane trupami. Bracia boh. wrzucali zwłoki do leju po bombie, ale udało im się uciec i rodzina spotkała się w Pruszkowie. [+]
[00:27:57] Wypuszczanie matek z dziećmi z Pruszkowa – oferowanie pieniędzy za możliwość „wypożyczenia” dziecka, by wyjść z obozu. Wyjazd pociągiem do Sochaczewa. [+]
[00:30:26] Matka pracowała w zakładzie, w którym suszono warzywa – wypłata w alkoholu. Ojca zabierano do kopania okopów. W Sochaczewie mieszkała ciotka, która razem z mężem ukrywała dwóch Żydów, jednego z nich boh. poznała po wojnie, gdy przyjechał odwiedzić ciotkę przed wyjazdem z Polski. Ojciec pomagał ciotce po śmierci jej męża, nosił jedzenie Żydom ukrywanym w oborze. W tym czasie w domu stacjonowali Niemcy, po przejściu frontu polscy żołnierze. Powody otwierania okien w domu – śmierć najmłodszego brata. [+]
[00:37:15] Boh. nie wie, skąd Żydzi wzięli się u ciotki. Boh. mieszkała i pracowała w USA przez 25 lat, spotkała tam człowieka podobnego do jednego z ukrywanych, Janka.
[00:39:02] Po przejściu frontu boh. widziała zwłoki radzieckich żołnierzy. Do domu przyszedł czerwonoarmista, który chciał zgwałcić matkę w obecności ojca i dzieci. Inny z żołnierzy chciał zabrać buty kuzynowi. Zachowanie węgierskich żołnierzy. [+]
[00:44:10] Rodzina wracając do Warszawy miała zapasy żywności. Ojciec wziął komplet mebli z rozbitego transportu, ale nie zabrał ich do Warszawy, bo spodobały się ciotce. Druga siostra ojca prowadziła z mężem restauracje w Warszawie, najpierw przy ul. Żelaznej, potem niedaleko Łazienek – szwagier pomógł zorganizować wyjazd do Warszawy. Oczekiwanie na przejazd przez most pontonowy – zarządzanie ruchem przez Rosjan. [+]
[00:49:00] Rodzina zamieszkała na Targówku, gdzie potem ojciec postawił dom będąc dzierżawcą gruntu – starania o wykup. Machlojki urzędnika, przegrana sprawa w sądzie – utrata domu.
[00:52:48] Rodzina wróciła do Warszawy w styczniu 1945 r. Domy przy ul. Orlej i Ogrodowej były zniszczone i zatrzymano się u ciotki przy ul. Ząbkowskiej. Ojciec wynajął dwa pokoje, potem wydzierżawił plac i wybudował dom.
[00:55:10] Ruiny Warszawy po wyzwoleniu, życzliwość mieszkańców. Wspomnienie przedwojennego miasta. Teściowie mieszkali na Starówce. Teściowa szyła kamizelki do garniturów dla Domu Towarowego Braci Jabłkowskich, teść zginął podczas powstania.
[00:58:35] Boh. chodziła do szkoły podczas okupacji – polscy nauczyciele, po wojnie uczyła się w szkole wieczorowej. Wypędzanie ludności cywilnej z miasta w czasie powstania – zachowanie strażników z formacji kolaboracyjnych.
[01:01:27] Na Dworcu Zachodnim Niemcy chcieli dać matce chleb, ale go nie wzięła. Warunki w obozie w Pruszkowie. Wypuszczenie matek z dziećmi z obozu. Pomoc mieszkańców Sochaczewa w zagospodarowaniu się.
[01:07:30] Wypędzenie z Warszawy, wyjście z piwnicy. Mąż walczył w pułku „Baszta”, ale boh. nie rozmawiała z nim o powstaniu. Wspomnienie zwłok na ulicach. Ludność cywilna ukrywała się w piwnicach, mężczyzn zabierano do obozów – mąż w obozie należał do drużyny piłkarskiej.
[01:10:55] 1 sierpnia [1944] boh. była z matką na spacerze [urwany wątek, poprawianie mikrofonu]
[01:11:40] 1 sierpnia [1944] boh. była z matką na spacerze – wycie syren. Ojciec chciał iść do powstania, ale matka się nie zgodziła – Mazurek Dąbrowskiego. Po kilku dniach rodzina została wyrzucona z mieszkania przy ul. Orlej do piwnicy, potem na ul. Ogrodową. Brat został ranny podczas walk. Wypędzenie z Warszawy – przejście ul. Wolską, droga przez sterty zwłok, zabijanie ludzi przez strażników. [+]
[01:17:51] Niektórych ludzi zabierano na Woli do kościoła – przyczyny, dla których boh. nie chciała puścić ojca. Podczas jazdy pociągiem Ślązak powiedział, by ludzie wyskakiwali – ojciec skorzystał z okazji i uciekł z transportu. Najmłodszy brat został poparzony zupą, potem przeziębił się i zmarł.
[01:21:37] Losy braci ojca – jeden z nich zaginął podczas wojny. Cała rodzina matki przeżyła wojnę. Po ślubie boh. zamieszkała z mężem na Pradze.
[01:23:08] Boh. jako dziecko nie miała zdania na temat sensu wybuchu powstania. Zaskoczenie wybuchem wojny w 1939 r. Wiadomości o niemieckich egzekucjach, wiele ofiar chowano na Cmentarzu Bródnowskim.
[01:25:03] Wypędzenie z piwnicy domu przy ulicy Orlej, droga na Ogrodową. Dopiero wtedy boh. zobaczyła skutki walk. Widok dołu, do którego wrzucano zwłoki, trupy na ulicy.
[01:28:56] Boh. wzięła z domu rower i klatkę z kanarkiem. Przejście między spalonymi domami – widok braci ciotecznych, którzy wrzucali zwłoki do leja po bombie. Spotkanie z braćmi w Pruszkowie. [+]
[01:32:40] Przejście uciekinierów ulicą Wolską – strażnicy z bagnetami. Jeden z nich wystraszył boh., która nie chciała puścić ojca.
[01:33:43] Boh. szła razem z ojcem – jej zachowanie, gdy strażnicy chcieli go zabrać. Wspomnienie matki schodzącej z dziećmi po schodach na Dworcu Zachodnim.
[01:36:46] Zapał do odbudowy stolicy. Boh. pracowała w księgowości – potrącanie złotówki z pensji na odbudowę miasta. Wuj handlował sacharyną i boh. mu pomagała. Kradzieże współcześnie i dawniej. Przedwojenne wzorce. Boh. została okradziona przez pracownika banku.
[01:45:00] Opinia na temat polityki. Pochwała uczciwości władzy PiS. Wątek polskich przedsiębiorców i trudności, na jakie napotykają. Zdanie na temat Lecha Wałęsy i jego żony.
[01:49:47] Łapówkarstwo w czasach PRL. W czasie stanu wojennego boh. była w USA. Przed wyjazdem robiła na maszynie dziewiarskiej bluzki dla Cepelii – wizyta milicji.
[01:54:20] Zachowanie Niemców w Sochaczewie. Niemiecki żołnierz chciał zgwałcić córkę ciotki – kara przed plutonem: degradacja, zerwanie pagonów i odznak. [+]
[01:56:45] Ojciec pracował w Sochaczewie przy kopaniu okopów a matka w zakładzie przetwórstwa warzyw. Miejsca straceń w Warszawie i w lesie koło Sochaczewa.
more...
less
The library of the Pilecki Institute
ul. Stawki 2, 00-193 Warszawa
Monday to Friday, 9:00 - 15:00
(+48) 22 182 24 75
The library of the Berlin branch of the Pilecki Institute
Pariser Platz 4a, 00-123 Berlin
Pon. - Pt. 10:30 - 17:30
(+49) 30 275 78 955
This page uses 'cookies'. More information
Ever since it was established, the Witold Pilecki Institute of Solidarity and Valor has been collecting and sharing documents that present the multiple historical facets of the last century. Many of them were previously split up, lost, or forgotten. Some were held in archives on other continents. To facilitate research, we have created an innovative digital archive that enables easy access to the source material. We are striving to gather as many archives as possible in one place. As a result, it takes little more than a few clicks to learn about the history of Poland and its citizens in the 20th century.
The Institute’s website contains a description of the collections available in the reading room as well as the necessary information to plan a visit. The documents themselves are only available in the Institute’s reading room, a public space where material is available free of charge to researchers and anyone interested in the topics collected there. The reading room also offers a friendly environment for quiet work.
The materials are obtained from institutions, public archives, both domestic and international social organizations, as well as from private individuals. The collections are constantly being expanded. A full-text search engine that searches both the content of the documents and their metadata allows the user to reach the desired source with ease. Another way to navigate the accumulated resources is to search according to the archival institutions from which they originate and which contain hierarchically arranged fonds and files.
Most of the archival materials are in open access on computers in the reading room. Some of our collections, e.g. from the Bundesarchiv, are subject to the restrictions on availability resulting from agreements between the Institute and the institutions which transfer them. An appropriate declaration must be signed upon arrival at the reading room in order to gain immediate access to these documents.
Before your visit, we recommend familiarizing yourself with the scope and structure of our archival, library and audio-visual resources, as well as with the regulations for visiting and using the collections.
All those wishing to access our collections are invited to the Pilecki Institute at ul. Stawki 2 in Warsaw. The reading room is open from 9–15, Monday to Friday. An appointment must be made in advance by emailing czytelnia@instytutpileckiego.pl or calling (+48) 22 182 24 75.
Please read the privacy policy. Using the website is a declaration of an acceptance of its terms.