Zenona Wieloch z d. Badurak (ur. 1939, Kowala) opowiada o codzienności okupacji niemieckiej z perspektywy dziecka oraz o zbrodniach, dokonywanych przez żołnierzy niemieckich na ziemi świętokrzyskiej.
00:00:10 Ur. 25 lutego 1939 r.w Zakrzowie k. Pińczowa, jedna z 6 dzieci. Obowiązkowe kontyngenty dla Niemców w czasie wojny. W 1944 r. Niemcy zebrali wszystkich chłopów, którzy nie oddali kontyngentów (w tym ojca boh.), zamknęli ich. Syn sołtysa, Turczyn, należał do partyzantki, umożliwił niektórym ucieczkę. Niemcy chcieli wywieźć chłopów do więzienia w Pińsku. Ojcu udało się uciec z furmanki. Chłopów zmuszono do podpisania zobowiązania do dostarczenia kontyngentów. Ojciec nie spał w domu, tylko w stodole – przeziębił się i w maju zmarł. [+]
00:05:55 W 1944 r. Niemcy stacjonowali we wsi, kuchnia polowa na podwórku, w domu boh. przyjmował lekarz, w innych domach byli krawcowie, szewcy, magazyn ubrań i kocy. W chlewie boh. stały dwa niemieckie konie i bryczka. Stacjonowali do 17 stycznia [1945], do wyzwolenia. Mówiono: „Pod Stopnicą biją” – dochodziły odgłosy walki. Dożywianie mieszkańców z niemieckiej kuchni wojskowej.
00: 09:27. Ścięte przez Niemców drzewa w całej wsi. 17 stycznia chłopiec wystrzelił 3 białe rakiety, wjazd radzieckich czołgów do Zakrzowa, zaskoczeni Niemcy uciekali w pośpiechu, bez walki. Wypędzanie ludzi ze wsi przed frontem. Mama nie chciała uciec [+].
00:13:50 Szewc Franek. Boh. nie miała butów – ucieczka do wsi Kowale w ciszy, po zamarzniętej wodzie. Dom ciotki pełen ludzi. Spalenie Zakrzowa. Walki o niemiecki magazyn broni w Michałowie, atak partyzantów przebranych za Niemców. Ucieczka Niemców, uciekanie ludzi do kolejnych wsi. Powrót do Zakrzowa, okopy na polach, zaminowane łąki, kłęby kolczastego drutu. Spalone gospodarstwa Zakrzowa, spalony radziecki czołg w środku wsi. Pochowanie poległych Rosjan. Splądrowany dom, głód, pomoc rodziny z Pińczowa. [+]
00:22:48 Zabranie partyzantów ze wsi: syna sołtysa, sąsiada Żaka i brata mamy, przesłuchanie w Busku, wywiezienie do lasu wełeckiego, zabici strzałem w tył głowy. Poszukiwanie mężów przez kobiety w dole w lesie, przewożenie zwłok pod stertą gnoju. Wuj ocalał, opowiadał o torturach. Po kilku latach stracił rozum. [++]
00:25:35 Ofiary rozbrajania min na łąkach – ranni i zabici. Po wojnie boh. zaczęła edukację, nauczyciel bił dzieci kijami. W Pińczowie dasza edukacja, boh. skończyła 7 klas, została w domu. Wyszła późno za mąż za starszego mężczyznę, wyjechała z Zakrzowa, dobre małżeństwo. [+]
00:30:10 Nowe życie przy mężu. Syn z poprzedniego związku. Umieranie rówieśników i rodzeństwa. Córka jest żoną sołtysa. Dobre relacje w rodzinie.
00:33:02 W czasie I wojny światowej spalony Zakrzów, zostało 7 domów, mieszkańcy wysiedleni pod Busko. Odbudowa domów z gliny. Zakrzów – miejsce, do którego boh. nie chce wracać.
więcej...
mniej
Biblioteka Instytutu Pileckiego w Warszawie
ul. Stawki 2, 00-193 Warszawa
Pon. - Pt. 9:00 - 15:00
(+48) 22 182 24 75
Biblioteka Instytutu Pileckiego w Berlinie
Pariser Platz 4a, 00-123 Berlin
Wt. - Pt. 10:30 - 17:30
(+49) 30 275 78 955
Ta strona wykorzystuje pliki 'cookies'. Więcej informacji
W Archiwum Instytutu Pileckiego gromadzimy i udostępniamy dokumenty w wersji cyfrowej. Zapisane są w nich losy obywateli polskich, którzy w XX wieku doświadczyli dwóch totalitaryzmów: niemieckiego i sowieckiego. Pozyskujemy kopie cyfrowe dokumentów, których oryginały znajdują się w zbiorach wielu instytucji polskich i zagranicznych, m.in.: Bundesarchiv, United Nations Archives, brytyjskich National Archives i polskich archiwów państwowych. Budujemy w ten sposób centrum wiedzy i ośrodek kompleksowych badań nad II wojną światową i podwójną okupacją w Polsce. Dla naukowców, dziennikarzy, ludzi kultury, rodzin ofiar i świadków zbrodni oraz wszystkich innych zainteresowanych historią.
Portal internetowy archiwum.instytutpileckiego.pl prezentuje pełny katalog naszych zbiorów. Pozwala się po nich poruszać z wykorzystaniem funkcji pełnotekstowego przeszukiwania dokumentów. Zawiera także opisy poszczególnych obiektów. Z treścią dokumentów zapoznać się można tylko w czytelniach Biblioteki Instytutu Pileckiego w Warszawie i w Berlinie, w których nasi pracownicy służą pomocą w przypadku pytań dotyczących zbiorów, pomagają użytkownikom w korzystaniu z naszych katalogów internetowych, umożliwiają wgląd do materiałów objętych ograniczeniami dostępności.
Niektóre dokumenty, np. te pochodzące z kolekcji Bundesarchiv czy Ośrodka Karta, są jednak objęte ograniczeniami dostępności, które wynikają z umów między Instytutem a tymi instytucjami. Po przybyciu do Biblioteki należy wówczas dopełnić formalności, podpisując stosowne oświadczenia, aby uzyskać dostęp do treści dokumentów na miejscu. Informacje dotyczące ograniczeń dostępu są zawarte w regulaminie Biblioteki. Przed wizytą zachęcamy do zapoznania się z zakresem i strukturą naszych zasobów archiwalnych, bibliotecznych i audiowizualnych, a także z regulaminem[hiperłącze] pobytu i korzystania ze zbiorów.
Wszystkich zainteresowanych skorzystaniem z naszych zbiorów zapraszamy do siedziby Instytutu Pileckiego przy ul. Stawki 2 w Warszawie. Biblioteka jest otwarta od poniedziałku do piątku w godzinach 9.00–15.00. Przed wizytą należy się umówić. Można to zrobić, wysyłając e-mail na adres czytelnia@instytutpileckiego.pl lub dzwoniąc pod numer (+48) 22 182 24 75.
Biblioteka Instytutu Pileckiego w Berlinie znajduje się przy Pariser Platz 4a. Jest otwarta od wtorku do piątku w godzinach 10.30–17.30. Wizytę można odbyć po wcześniejszym umówieniu się, wysyłając e-mail na adres bibliothek@pileckiinstitut.de lub dzwoniąc pod numer (+49) 30 275 78 955.
Prosimy zapoznać się z polityką prywatności. Korzystanie z serwisu internetowego oznacza akceptację jego warunków.