Wojciech Pijanowski (ur. 1953), jego dziadkowie Antoni i Władysława Nagórkowie w czasie okupacji ukrywali w domu w Otwocku czterech Żydów. Rodzicom pomagały córki, w tym matka Wojciecha Pijanowskiego, która przywoziła do domu jedzenie z Warszawy. Ukrywani Żydzi przeżyli okupację i po wojnie wyjechali z Polski. Jednym z ocalonych był Beniamin Krochmalik, fryzjer z Kołbieli, który jako jedyny ze swojej rodziny przetrwał wojnę, a po jej zakończeniu wyjechał do Australii. Historię tę opowiedział dla kanału „Świadkowie epoki” także syn Beniamina, Robert Krochmalik.
[00:00:17] Autoprezentacja boh. urodzonego w 1953 r.
[00:00:47] Prezentacja dziadków: Władysławy i Antoniego Nagórków, którzy mieszkali w Otwocku Kresach – położenie domu na zalesionej działce. Dziadek znał sprzed wojny Beniamina Krochmalika, jednego z ukrywanych Żydów, który podczas Holokaustu stracił całą rodzinę. Dziadkowie ukrywali w piwnicy cztery osoby, które nocami wychodziły na dwór. [+]
[00:03:34] Przedstawienie dziadków, rodziców mamy boh., którą miała wtedy kilkanaście lat i była uczennicą szkoły handlowej w Warszawie. Mama nie zabierała do szkoły podręczników, by w teczce przywozić z Warszawy jedzenie – powody kupowania żywności poza Otwockiem. [wzruszenie boh., gdy mówi o mamie].
[00:06:50] Beniamin Krochmalik był przed wojną fryzjerem w Kołbieli, dziadek miał furmankę, którą woził towary, mógł być klientem Beniamina Krochmalika. Dziadek wiózł Krochmalików bryczką do ślubu. Rozważania na temat heroizmu dziadków. [+]
[00:09:34] Boh. jako dziecko słuchał opowieści mamy o wydarzeniach, w których brała udział. Mama zawsze płakała opowiadając o przywożeniu jedzenia z Warszawy. Boh. znał także opowieści dziadków, ale nie był to temat, do którego chętnie wracali. Ludność żydowska w przedwojennym Otwocku, żydowskie sanatoria. [+]
[00:11:43] Powody pomocy udzielonej Żydom przez dziadków. Beniamin Krochmalik pierwszy raz przyjechał do Polski w latach 70. – w tym czasie miał kontakt z Żydem, który ukrywał się w domu Nagórków, a potem wyjechał do Argentyny. Cała czwórka ukrywająca się u dziadków przeżyła wojnę. Beniamin Krochmalik trafił do Niemiec, skąd wyjechał do Australii.
[00:16:05] Dom, w którym mieszkali dziadkowie, babcia dostała jako wiano. Drewniany budynek przywieziono do Otwocka z gór, w latach 80. został podpalony, dziś zostało tylko zagłębienie w ziemi po piwnicy. Dziadek ukrywał Żydów także w budynkach gospodarczych. W czasie okupacji gospodarstwo dziadków nie było przeszukiwane, dom stał na uboczu, na zadrzewionej działce. Refleksja na temat zaufania. W dzień Żydzi przebywali w piwnicy, nocami wychodzili z domu.
[00:22:25] Opowieści dziadka o getcie w Otwocku, część budynków po wojnie rozebrano. Boh. chodził do szkoły podstawowej wybudowanej w 1936 r., która w czasie okupacji znajdowała się na terenie getta. Mama i jej siostra Teresa chodziły do tej samej szkoły i miały żydowskich kolegów. Stosunek mamy do społeczności żydowskiej.
[00:25:30] Pierwsze spotkanie z Beniaminem Krochmalikiem w połowie lat 70. – wizyta mamy i boh. w hotelu „Forum”, wyjazd do Otwocka – reakcja Beniamina Krochmalika na widok domu. Boh. nie uczestniczył w jego rozmowie z dziadkiem i mamą – polszczyzna Beniamina Krochmalika. Współczesne spotkanie z Robertem Krochmalikiem, synem Beniamina. W 1977 r. boh. nie puszczono z wojska na pogrzeb dziadka Antoniego. W 1981 r. boh. stawiał dom – wizyta Beniamina Krochmalika i reakcja na widok wykończenia pomieszczeń. [+]
[00:30:30] Sytuacja w rodzinie pod koniec życia dziadków – babcia została w starym domu, a dziadek przeprowadził się do starszej córki, która zbudowała dom na tej samej działce. Ciotka Teresa Wolska chciała się spotkać z Robertem, synem Beniamina i spotkała się z nim w ostatnim dniu swojego życia.
[00:33:15] Po zakończeniu wojny część Żydów, w tym Beniamin Krochmalik, wyjechała do Niemiec, stamtąd wyjeżdżali do różnych krajów – Beniamin Krochmalik zamieszkał w Australii. [+]
[00:34:59] Mama ukończyła szkołę handlową. Gdy wyszła za mąż, ojciec kupił jej sklepik przy ul. Wiejskiej. Potem mama pracowała w urzędzie. Ciocia Teresa przeprowadziła się do Warszawy.
[00:37:01] Babcia w czasie okupacji chodziła do rodziny mieszkającej w Karczewie po żywność.
[00:38:42] Dom dziadków stał przy ul. Wiejskiej 38. Zaradność babci Nagórkowej, dziadek Nagórko bardzo dbał o swoje konie – wiózł do ślubu państwa Krochmalików. Mama miała kontakt z ukrywającymi się Żydami, przynosiła im jedzenie do piwnicy.
[00:44:57] Rozmowa z Robertem Krochmalikiem – kwestia zagrożenia życia Żydów, ale też i Polaków, którzy im pomagali.
[00:46:00] Babcia Nagórkowa pochodziła z zamożnej chłopskiej rodziny z Karczewa, jej ojciec był dostawcą siana dla carskiej armii. W 1936 r. babcia dostała dom od swoich rodziców. Refleksje na temat postawy dziadków, wspomnienie babci, jej charakter. W latach 60. nie chwalono się pomocą udzielaną Żydom podczas wojny. [+]
[00:50:00] Siostra boh. jest w posiadaniu pamiętników pisanych przez mamę, ale boh. ich nie widział. Relacje w rodzinie.
[00:53:11] Babcia jest pochowana w Karczewie, dziadek w Otwocku.
[00:53:53] Pomoc udzielana Żydom podczas okupacji – postrzeganie jej w latach 60. i współcześnie. Wielokulturowość społeczeństwa – opinia boh.
[00:58:11] Dziadkowie byli ludźmi religijnymi, drogi zawodowe członków rodziny. Boh. jest dumny z dziadków, którzy zaprezentowali podczas okupacji prawdziwie chrześcijańską postawę. Wspomnienie babci Władysławy Nagórko.
mehr...
weniger
Bibliothek des Pilecki-Instituts in Warschau
ul. Stawki 2, 00-193 Warszawa
Mo. - Fr. 9:00 - 15:00 Uhr
(+48) 22 182 24 75
Bibliothek des Pilecki-Instituts in Berlin
Pariser Platz 4a, 00-123 Berlin
Pon. - Pt. 10:30 - 17:30
(+49) 30 275 78 955
Diese Seite verwendet Cookies. Mehr Informationen
Das Archiv des Pilecki-Instituts sammelt digitalisierte Dokumente über die Schicksale polnischer Bürger*innen, die im 20. Jahrhundert unter zwei totalitären Regimes – dem deutschen und sowjetischen – gelitten haben. Es ist uns gelungen, Digitalisate von Originaldokumenten aus den Archivbeständen vieler polnischer und ausländischer Einrichtungen (u. a. des Bundesarchivs, der United Nations Archives, der britischen National Archives, der polnischen Staatsarchive) zu akquirieren. Wir bauen auf diese Art und Weise ein Wissenszentrum und gleichzeitig ein Zentrum zur komplexen Erforschung des Zweiten Weltkrieges und der doppelten Besatzung in Polen auf. Wir richten uns an Wissenschaftler*innen, Journalist*innen, Kulturschaffende, Familien der Opfer und Zeugen von Gräueltaten sowie an alle an Geschichte interessierte Personen.
Das Internetportal archiwum.instytutpileckiego.pl präsentiert unseren Bestandskatalog in vollem Umfang. Sie können darin eine Volltextsuche durchführen. Sie finden ebenfalls vollständige Beschreibungen der Objekte. Die Inhalte der einzelnen Dokumente können Sie jedoch nur in den Lesesälen der Bibliothek des Pilecki-Instituts in Warschau und Berlin einsehen. Sollten Sie Fragen zu unseren Archivbeständen und dem Internetkatalog haben, helfen Ihnen gerne unsere Mitarbeiter*innen weiter. Wenden Sie sich auch an sie, wenn Sie Archivgut mit beschränktem Zugang einsehen möchten.
Teilweise ist die Nutzung unserer Bestände, z. B. der Dokumente aus dem Bundesarchiv oder aus der Stiftung Zentrum KARTA, nur beschränkt möglich – dies hängt mit den Verträgen zwischen unserem Institut und der jeweiligen Institution zusammen. Bevor Sie vor Ort Zugang zum Inhalt der gewünschten Dokumente erhalten, erfüllen Sie bitte die erforderlichen Formalitäten in der Bibliothek und unterzeichnen die entsprechenden Erklärungsformulare. Informationen zur Nutzungsbeschränkung sind in der Benutzungsordnung der Bibliothek zu finden. Vor dem Besuch empfehlen wir Ihnen, dass Sie sich mit dem Umfang und Aufbau unserer Archiv-, Bibliotheks- und audiovisuellen Bestände sowie mit der Besucherordnung und den Nutzungsbedingungen der Sammlung vertraut machen.
Alle Personen, die unsere Bestände nutzen möchten, laden wir in den Hauptsitz des Pilecki-Instituts, ul. Stawki 2 in Warschau ein. Die Bibliothek ist von Montag bis Freitag von 9.00 bis 15.00 Uhr geöffnet. Bitte melden sie sich vor Ihrem Besuch per E-Mail: czytelnia@instytutpileckiego.pl oder telefonisch unter der Nummer (+48) 22 182 24 75 an.
In der Berliner Zweigstelle des Pilecki-Instituts befindet sich die Bibliothek am Pariser Platz 4a. Sie ist von Dienstag bis Freitag von 10.30 bis 17.30 Uhr geöffnet. Ihr Besuch ist nach vorheriger Anmeldung möglich, per E-Mail an bibliothek@pileckiinstitut.de oder telefonisch unter der Nummer (+49) 30 275 78 955.
Bitte lesen Sie unsere Datenschutzerklärung. Mit der Nutzung der Website erklären Sie sich mit ihren Bedingungen einverstanden..