Dariusz Pilarski (ur. 1962), wnuk płk. Mariana Pilarskiego „Jara” – uczestnika bitwy pod Kockiem, od początku okupacji niemieckiej zaangażowanego w konspirację (Służba Zwycięstwu Polski, Związek Walki Zbrojnej, Armia Krajowa). Po 1945 Marian Polarski był członkiem Zrzeszenia Wolność i Niezawisłość, a od marca 1948 komendantem II Inspektoratu Zamojskiego AK. Został aresztowany w kwietniu 1950, trafił do więzienia na Zamku Lubelskim, gdzie po brutalnym śledztwie skazano go na karę śmierci. Wyrok wykonano 4 marca 1952 strzałem w tył głowy.
00:00:09 Boh., urodzony w 1962 r., jest wnukiem płk Mariana Pilarskiego ps. „Jar”.
00:00:34 Trzynastoletni Marian Pilarski w 1915 r. wstąpił do Legionów Polskich, brał udział w obronie Lwowa w 1919 oraz wojnie polsko-bolszewickiej.
00:02:38 Marian Pilarski dostał się do niemieckiej niewoli po bitwie pod Kockiem – ucieczka z transportu. Po powrocie na Zamojszczyznę wstąpił do Służby Zwycięstwu Polski, potem do Armii Krajowej. Był komendantem placówki w Tyszowcach, brał udział w zajęciu Turkowic – akcji połączonej z pacyfikacjami wsi zamieszkałych głównie przez Ukraińców, w tym Sahrynia. Walka w okolicach Dąbrowy.
00:05:30 W 1944 r. dziadek ukrywał się przez Niemcami, po wyzwoleniu kontynuował działalność konspiracyjną, w 1945 r. działał w zamojskim obwodzie WiN – rola klasztoru Ojców Bernardynów w Radecznicy.
00:06:36 Rozbicie więzienia w Zamościu 8 maja 1946 r. – uwolnienie więźniów. Spotkanie w klasztorze z mjr Hieronimem Dekutowskim „Zaporą” i Władysławem Siłą-Nowickim „Stefanem”. W 1947 r. Marian Pilarski ujawnił się na rozkaz przełożonych, ale niedługo potem podjął działalność konspiracyjną w oparciu o klasztor w Radecznicy.
00:09:06 Wiosną 1948 r. zawiązano II Inspektorat Zamojski Armii Krajowej. Przygotowania do wybuchu III wojny światowej – organizacja zaplecza, sympatycy w wielu środowiskach.
00:11:30 12 kwietnia 1950 r. nastąpiły aresztowania członków organizacji. Mariana Pilarskiego aresztowano 20 kwietnia w Zamościu – śledztwo w zamojskim więzieniu oraz na Zamku w Lublinie. Kasata klasztoru Bernardynów w Radecznicy, aresztowanie zakonników: ojca Szepelaka, Płonki i Ryby. Wysokie wyroki – Mariana Pilarskiego i Stanisława Biziora skazano na karę śmierci, wyrok wykonano 4 marca 1952 r. na Zamku w Lublinie. Szczątki Pilarskiego i Biziora odnaleziono w 2017 r. – wyniki sekcji zwłok. Szykanowanie rodziny Pilarskich – żona i córka zostały aresztowane, młodsze dzieci nie zostały przyjęte do szkoły podstawowej. Ojciec boh. odbywał służbę wojskową w kopalni. [+]
00:17:48 Poszukiwanie przez rodzinę miejsca pochówku Mariana Pilarskiego. Pisma do przedstawicieli polskiego rządu, zmiana podejścia do boh. wraz ze zmianą opcji politycznej u władzy. Pomoc lubelskiego IPN – ekshumacja na cmentarzu przy ul. Unickiej, identyfikacja szczątków.
00:25:21 Pogrzeb w klasztorze w Radecznicy – dwudniowe uroczystości, pomoc Wojciecha Kondrata ze Stowarzyszenia „Głos Bohatera”. Cykliczne uroczystości w Radecznicy.
00:29:07 Odnalezienie szczątków dziadka – odczucia boh.
00:31:30 Boh. od dziecka wiedział o działalności dziadka. Marian Pilarski pracował z zamojskiej ubezpieczalni, aresztowano go, gdy wychodził z pracy. Informacje o przygotowywaniu przez UB zamachu na dziadka.
00:33:55 Rodzina uczestniczyła w procesie, ostatnie słowa dziadka wypowiedziane podczas procesu.
00:37:40 Boh. jest dumny z dziadka.
00:39:34 Odkrycie dokumentów potwierdzających wiek dziadka, przyznanie Krzyża Walecznych za udział w wojnie 1920 r., opinie przedwojennych dowódców na temat Mariana Pilarskiego.
00:42:38 Autoprezentacja boh. urodzonego w 1962 r. w Pruszkowie.
więcej...
mniej
Biblioteka Instytutu Pileckiego w Warszawie
ul. Stawki 2, 00-193 Warszawa
Pon. - Pt. 9:00 - 15:00
(+48) 22 182 24 75
Biblioteka Instytutu Pileckiego w Berlinie
Pariser Platz 4a, 00-123 Berlin
Wt. - Pt. 10:30 - 17:30
(+49) 30 275 78 955
Ta strona wykorzystuje pliki 'cookies'. Więcej informacji
W Archiwum Instytutu Pileckiego gromadzimy i udostępniamy dokumenty w wersji cyfrowej. Zapisane są w nich losy obywateli polskich, którzy w XX wieku doświadczyli dwóch totalitaryzmów: niemieckiego i sowieckiego. Pozyskujemy kopie cyfrowe dokumentów, których oryginały znajdują się w zbiorach wielu instytucji polskich i zagranicznych, m.in.: Bundesarchiv, United Nations Archives, brytyjskich National Archives i polskich archiwów państwowych. Budujemy w ten sposób centrum wiedzy i ośrodek kompleksowych badań nad II wojną światową i podwójną okupacją w Polsce. Dla naukowców, dziennikarzy, ludzi kultury, rodzin ofiar i świadków zbrodni oraz wszystkich innych zainteresowanych historią.
Portal internetowy archiwum.instytutpileckiego.pl prezentuje pełny katalog naszych zbiorów. Pozwala się po nich poruszać z wykorzystaniem funkcji pełnotekstowego przeszukiwania dokumentów. Zawiera także opisy poszczególnych obiektów. Z treścią dokumentów zapoznać się można tylko w czytelniach Biblioteki Instytutu Pileckiego w Warszawie i w Berlinie, w których nasi pracownicy służą pomocą w przypadku pytań dotyczących zbiorów, pomagają użytkownikom w korzystaniu z naszych katalogów internetowych, umożliwiają wgląd do materiałów objętych ograniczeniami dostępności.
Niektóre dokumenty, np. te pochodzące z kolekcji Bundesarchiv czy Ośrodka Karta, są jednak objęte ograniczeniami dostępności, które wynikają z umów między Instytutem a tymi instytucjami. Po przybyciu do Biblioteki należy wówczas dopełnić formalności, podpisując stosowne oświadczenia, aby uzyskać dostęp do treści dokumentów na miejscu. Informacje dotyczące ograniczeń dostępu są zawarte w regulaminie Biblioteki. Przed wizytą zachęcamy do zapoznania się z zakresem i strukturą naszych zasobów archiwalnych, bibliotecznych i audiowizualnych, a także z regulaminem[hiperłącze] pobytu i korzystania ze zbiorów.
Wszystkich zainteresowanych skorzystaniem z naszych zbiorów zapraszamy do siedziby Instytutu Pileckiego przy ul. Stawki 2 w Warszawie. Biblioteka jest otwarta od poniedziałku do piątku w godzinach 9.00–15.00. Przed wizytą należy się umówić. Można to zrobić, wysyłając e-mail na adres czytelnia@instytutpileckiego.pl lub dzwoniąc pod numer (+48) 22 182 24 75.
Biblioteka Instytutu Pileckiego w Berlinie znajduje się przy Pariser Platz 4a. Jest otwarta od wtorku do piątku w godzinach 10.30–17.30. Wizytę można odbyć po wcześniejszym umówieniu się, wysyłając e-mail na adres bibliothek@pileckiinstitut.de lub dzwoniąc pod numer (+49) 30 275 78 955.
Prosimy zapoznać się z polityką prywatności. Korzystanie z serwisu internetowego oznacza akceptację jego warunków.