Pilarski Dariusz

Świadkowie Epoki

IP/DF/SE/0057

8 lipca 2018

0:43

Dariusz Pilarski (ur. 1962), wnuk płk. Mariana Pilarskiego „Jara” – uczestnika bitwy pod Kockiem, od początku okupacji niemieckiej zaangażowanego w konspirację (Służba Zwycięstwu Polski, Związek Walki Zbrojnej, Armia Krajowa). Po 1945 Marian Polarski był członkiem Zrzeszenia Wolność i Niezawisłość, a od marca 1948 komendantem II Inspektoratu Zamojskiego AK. Został aresztowany w kwietniu 1950, trafił do więzienia na Zamku Lubelskim, gdzie po brutalnym śledztwie skazano go na karę śmierci. Wyrok wykonano 4 marca 1952 strzałem w tył głowy.

00:00:09 Boh., urodzony w 1962 r., jest wnukiem płk Mariana Pilarskiego ps. „Jar”.
00:00:34 Trzynastoletni Marian Pilarski w 1915 r. wstąpił do Legionów Polskich, brał udział w obronie Lwowa w 1919 oraz wojnie polsko-bolszewickiej.
00:02:38 Marian Pilarski dostał się do niemieckiej niewoli po bitwie pod Kockiem – ucieczka z transportu. Po powrocie na Zamojszczyznę wstąpił do Służby Zwycięstwu Polski, potem do Armii Krajowej. Był komendantem placówki w Tyszowcach, brał udział w zajęciu Turkowic – akcji połączonej z pacyfikacjami wsi zamieszkałych głównie przez Ukraińców, w tym Sahrynia. Walka w okolicach Dąbrowy.
00:05:30 W 1944 r. dziadek ukrywał się przez Niemcami, po wyzwoleniu kontynuował działalność konspiracyjną, w 1945 r. działał w zamojskim obwodzie WiN – rola klasztoru Ojców Bernardynów w Radecznicy.
00:06:36 Rozbicie więzienia w Zamościu 8 maja 1946 r. – uwolnienie więźniów. Spotkanie w klasztorze z mjr Hieronimem Dekutowskim „Zaporą” i Władysławem Siłą-Nowickim „Stefanem”. W 1947 r. Marian Pilarski ujawnił się na rozkaz przełożonych, ale niedługo potem podjął działalność konspiracyjną w oparciu o klasztor w Radecznicy.
00:09:06 Wiosną 1948 r. zawiązano II Inspektorat Zamojski Armii Krajowej. Przygotowania do wybuchu III wojny światowej – organizacja zaplecza, sympatycy w wielu środowiskach.
00:11:30 12 kwietnia 1950 r. nastąpiły aresztowania członków organizacji. Mariana Pilarskiego aresztowano 20 kwietnia w Zamościu – śledztwo w zamojskim więzieniu oraz na Zamku w Lublinie. Kasata klasztoru Bernardynów w Radecznicy, aresztowanie zakonników: ojca Szepelaka, Płonki i Ryby. Wysokie wyroki – Mariana Pilarskiego i Stanisława Biziora skazano na karę śmierci, wyrok wykonano 4 marca 1952 r. na Zamku w Lublinie. Szczątki Pilarskiego i Biziora odnaleziono w 2017 r. – wyniki sekcji zwłok. Szykanowanie rodziny Pilarskich – żona i córka zostały aresztowane, młodsze dzieci nie zostały przyjęte do szkoły podstawowej. Ojciec boh. odbywał służbę wojskową w kopalni. [+]
00:17:48 Poszukiwanie przez rodzinę miejsca pochówku Mariana Pilarskiego. Pisma do przedstawicieli polskiego rządu, zmiana podejścia do boh. wraz ze zmianą opcji politycznej u władzy. Pomoc lubelskiego IPN – ekshumacja na cmentarzu przy ul. Unickiej, identyfikacja szczątków.
00:25:21 Pogrzeb w klasztorze w Radecznicy – dwudniowe uroczystości, pomoc Wojciecha Kondrata ze Stowarzyszenia „Głos Bohatera”. Cykliczne uroczystości w Radecznicy.
00:29:07 Odnalezienie szczątków dziadka – odczucia boh.
00:31:30 Boh. od dziecka wiedział o działalności dziadka. Marian Pilarski pracował z zamojskiej ubezpieczalni, aresztowano go, gdy wychodził z pracy. Informacje o przygotowywaniu przez UB zamachu na dziadka.
00:33:55 Rodzina uczestniczyła w procesie, ostatnie słowa dziadka wypowiedziane podczas procesu.
00:37:40 Boh. jest dumny z dziadka.
00:39:34 Odkrycie dokumentów potwierdzających wiek dziadka, przyznanie Krzyża Walecznych za udział w wojnie 1920 r., opinie przedwojennych dowódców na temat Mariana Pilarskiego.
00:42:38 Autoprezentacja boh. urodzonego w 1962 r. w Pruszkowie.
mehr...
weniger

Surdacki Rafał

Czerniak Grzegorz

Instytut Pileckiego

Film