Leon Kozłowski (ur. 1943, Bohatery Polne) – jego ojciec był przed wojną żołnierzem 85 Pułku Strzelców Grodzieńskich. Rodzina była zaangażowana w działalność Armii Krajowej na terenie powiatu augustowskiego. Trójka rodzeństwa ojca została podczas obławy augustowskiej zesłana na Sybir. Rodzinna miejscowość po zakończeniu działań wojennych znalazła się na terenie ZSRR. W 1958 roku Leon Kozłowski repatriował się wraz z rodziną do Polski. Po maturze wstąpił do Ludowego Wojska Polskiego. Ukończył szkołę oficerską i jako młody oficer wziął udział w operacji „Dunaj” w 1968 roku. W wojsku służył do 2001 roku dochodząc do stopnia podpułkownika Wojska Polskiego.
[00:00:10] Boh. urodził się w powiecie augustowskim w 1943 r. Dzieciństwo to okrutny okres jego życia. Jako 5-latek chodził boso do Kołakowszczyzny, aby za pajdę chleba i kubek mleka pilnować krów. Nawiązanie do „Chłopów” Reymonta.
[00:01:45] Jako 7-latek rozpoczął szkołę w Koniuchach, nauka trzech języków: białoruskiego, rosyjskiego i niemieckiego, za odezwanie się po polsku rodzinie groziła wywózka. W szkole panował głód, wszawica, pluskwy oraz dyskryminacja Polaków. Bicie ojca na NKWD.
[00:04:00] Ojciec boh. był krawcem i grał na skrzypcach w kapeli, matka wychowywała sześcioro dzieci i uczyła je polskiego przez modlitwę. Kościół w Ładnie. Ukrywanie elementarza do nauki polskiego.
[00:06:00] Matka boh. uczyła prac ręcznych i haftu, a jej koleżanka Karolina Wysokińska była nauczycielką jęz. polskiego. Adamowicze i pałac gen. Franciszka Kleeberga.
[00:07:25] Rodzeństwo boh.: Janek [brat stryjeczny, syn siostry ojca Julii], Marysia i Staś, zostali pojmani podczas obławy i zabrani na przesłuchanie do Grodna. Przebieg przesłuchań. Wszystkich skazano na 10 lat tzw. Kołymy, mimo wcześniejszej amnestii. Narzeczony Marysi z AK.
[00:11:00] Ośrodki Stalina kształcące kadry działaczy. [+] Pobyt rodzeństwa na Kołymie i warunki życia w obozie, zwolnienie po śmierci Stalina.
[00:13:10] Janek wrócił do swojej matki do Starej Wsi. W polskiej ambasadzie w Moskwie złożył wniosek matki boh. [o wyjazd do Polski], a potem ze swoją matką przyjechał do Augustowa. Dziadka boh. zabito przy krzyżu w Bohaterach Polnych.
[00:14:40] Po kilku tygodniach przyszła zgoda wyjazdu do Polski dla całej rodziny boh., był 1956-57 r. Przez Brześć i Białą Podlaską dotarli do punktu repatriacyjnego w Czerwińsku, skąd ojca skierowano na Ziemie Odzyskane. Warunki po przyjeździe na miejsce. Do rodziny dołączyła wracająca z Kołymy p. Wysokińska, pojawił się płk. Borowczyk. Boh. rozpoczął technikum mechaniczne, potem przeniósł się do Gdańska.
[00:18:15] Boh. uczył się budowy okrętów i pracował w stoczni. W 1960 zmarł ojciec i został pochowany w Słupsku. Gdy boh. odwiedzał rodzinę, przywoził jedzenie, panowała bieda. Populacja w miejscowości boh.
[00:20:00] Wezwanie do Wojskowej Komendy Uzupełnień (WKU) we Wrzeszczu. Porada, by pójść do szkoły oficerskiej artylerii w Toruniu w celu uniknięcia trzyletniej służby wojskowej, a potem „oblać” egzaminy. Symulacja boh. została wykryta przez władze szkoły, zastraszenie przez komendanta cofnięciem do wojska.
[00:23:00] Rozmowa z dowódcą płk. Larysiem. Nocne przesłuchania w sprawie wuja boh., Lewaniewskiego, mieszkającego w Anglii.
[00:25:15] W 1968 r. alarmowe zgrupowanie 4 Dywizji w Kotlinie Jeleniogórskiej w ramach „pomocy bratniej Czechosłowacji”. Udział Wojska Polskiego w interwencji i towarzysząca temu propaganda.
[00:27:00] W Sulechowie była siedziba 22 pułku artylerii. Boh. był dowódcą plutonu dowodzenia dywizjonu i dostał nagrodę. Awanse i medale innych żołnierzy. Propozycja dowódcy pułku objęcia przez boh. dowództwa baterii.
[00:28:00] Gotowość 4 Dywizji do wymarszu do Gdańska w grudniu 1970. Boh. nie chciał jechać „zabijać brat brata”, został wezwany na rozmowę, uznany za „wroga systemu” i przeniesiony z okręgu śląskiego do pomorskiego.
[00:30:00] Boh. trafił do Słupska. Płk Więckowicz, szef artylerii przeciwlotniczej dywizji, zaproponował mu etat szefa obrony przeciwlotniczej pułku po odbyciu szkolenia w Koszalinie. Boh. objął obiecane stanowisko.
[00:32:00] Ze względu na różnice poglądów zawodowych boh. aplikował o zwolnienie go do rezerwy, ale finalnie pozostał w wojsku. Wojskowa emerytura. Wspomnienie ćwiczeń wojskowych w Sulechowie. Nieustająca gotowość boh. do służenia ojczyźnie.
[00:35:30] Miejscowość Różanystok i jej przejście w obręb terytorium Polski. Ruchy frontowe w okolicy i arsenał broni w Nowosiołkach, gdzie boh. z dziećmi bawili się pociskami wrzucanymi do ogniska.
[00:38:00] Obostrzenia graniczne na ziemiach zamieszkanych w dzieciństwie przez boh. i jego rodzinę. Zniszczenie mienia „kułaków”. Obława augustowska. Pojmanych wysyłano na Kołymę, ciała mordowanych przerzucano za granicę i chowano w zbiorowych grobach.
[00:40:30] Pan Osmalak w Gardnie, który „pod wpływem” krzyczał, że Polaków w Katyniu zabili Rosjanie, a nie Niemcy.
[00:41:50] Imiona rodziców boh. Wspomnienie dziadka Józefa Kozłowskiego.
[00:42:15] Ojciec boh. dostał się [w 1940] do niewoli niemieckiej. Był krawcem, udało mu się uciec, ale musiał się ukrywać. Kontakt rodziny z konspiracją: Janek, Staś i Marysia oraz ciocia Julcia (siostra ojca ze Starej Wsi). Antek, brat ojca, został zabity przy krzyżu. Dziadek Antoni ze strony ojca.
[00:44:00] Dezorientacja ludzi, czy wrogiem są Rosjanie czy Niemcy. 13-letni Tadeusz Jasiński [podczas walk o Grodno] rzucił butelką w sowiecki czołg, który go przejechał i zmiażdżył. Matka widziała śmierć syna, zbierała kawałki jego ciała, pochowała go na cmentarzu w Grodnie. [++]
[00:45:45] Komisarowo, Safijewo, Gynowicze, Bohatery Polne, Nowa Wieś, Stara Wieś - były to konspiracyjne punkty oporu.
[00:46:30] Opowieści Janka (brata stryjecznego, syna ciotki Julci) dotyczące obławy augustowskiej. Obstawienie domu w Augustowie.
[00:47:30] Partyzantka antysowiecka na Grodzieńszczyźnie. Ukrywanie się chłopców przed poborem do wojska na Kołakowszczyźnie.
[00:52:25] Wiadomość o śmierci Stalina dotarła do boh., gdy był w szkole. Wśród Polaków zapanowała radość, białoruskie i rosyjskie dzieci oraz nauczycielki płakały. Wybryki boh. i dzieci polskich w szkole. Dzieje ukrywających się poborowych.
[00:54:30] Potajemne zbieranie owsa na terenie kołchozu i Wigilia w domu boh.
[00:56:25] Stosunek ludności białoruskiej do polskiej. Kradzież truskawek dla chorej matki z pola Białorusina i skarga sąsiada. Zemsta boh. i kradzież z kolegą pędzonego przez sąsiada bimbru.
[00:59:45] Życzliwe dzieci białoruskie dzieliły się z głodnym boh. i polskimi dziećmi swoimi kanapkami.
[01:00:45] Repatriacja i przyjazd boh. do Polski w 1957. Na zasiedlanym terenie przebywało jeszcze trochę Niemców, niekiedy Polacy żenili się z Niemkami. Ukraińcy tworzyli zamknięte środowiska, nie byli mili dla Polaków.
[01:01:40] Akcja „Wisła” i „przegonienie” Ukraińców z Bieszczad. Ofiary akcji Wołyń i obrony Lwowa. Dr Ludwik Rydygier był jedną z najstarszych ofiar obrońców Lwowa.
[01:03:25] Postać księdza pułkownika Borowczyka, którego boh. traktował jak drugiego ojca. Był proboszczem w Ładnie, opłacał boh. bursę w czasie nauki w Poznaniu. Wspomnienia księdza z pobytu m.in. w Dachau. Ksiądz Borowczyk był też proboszczem w Maczkowie (niem. Matschdorf), potem w Poznaniu i Gdańsku.
[01:07:15] Wujek Lewaniewski był w wojsku Andersa i po wojnie wyjechał do Anglii. Traktowanie żołnierzy polskich przez Anglików.
[01:08:30] Komentarze w wojsku na temat inwazji w 1968 na Czechosłowację. Propaganda władz w stosunku do żołnierzy. Działanie oddziału boh. pod Koźminem w Kotlinie Kłodzkiej i wyruszenie w stronę miejscowości Hradec Králové.
[01:10:15] Stosunek Czechów do Polaków i Rosjan. „Szwindle” żołnierzy polskich. Szczególne rozwiązania militarne wojsk czechosłowackich.
[01:13:20] Wjazd do Hradec Králové. Wypadek samochodowy na terenie Czechosłowacji i osiwienie boh.
[01:16:50] W stanie wojennym boh., jako członek artylerii przeciwlotniczej, nie wkraczał do akcji. Propaganda w wojsku, która ma miejsce też współcześnie. Historie przeczytane w książce Pawluśkiewicza.
mehr...
weniger
Bibliothek des Pilecki-Instituts in Warschau
ul. Stawki 2, 00-193 Warszawa
Mo. - Fr. 9:00 - 15:00 Uhr
(+48) 22 182 24 75
Bibliothek des Pilecki-Instituts in Berlin
Pariser Platz 4a, 00-123 Berlin
Pon. - Pt. 10:30 - 17:30
(+49) 30 275 78 955
Diese Seite verwendet Cookies. Mehr Informationen
Das Archiv des Pilecki-Instituts sammelt digitalisierte Dokumente über die Schicksale polnischer Bürger*innen, die im 20. Jahrhundert unter zwei totalitären Regimes – dem deutschen und sowjetischen – gelitten haben. Es ist uns gelungen, Digitalisate von Originaldokumenten aus den Archivbeständen vieler polnischer und ausländischer Einrichtungen (u. a. des Bundesarchivs, der United Nations Archives, der britischen National Archives, der polnischen Staatsarchive) zu akquirieren. Wir bauen auf diese Art und Weise ein Wissenszentrum und gleichzeitig ein Zentrum zur komplexen Erforschung des Zweiten Weltkrieges und der doppelten Besatzung in Polen auf. Wir richten uns an Wissenschaftler*innen, Journalist*innen, Kulturschaffende, Familien der Opfer und Zeugen von Gräueltaten sowie an alle an Geschichte interessierte Personen.
Das Internetportal archiwum.instytutpileckiego.pl präsentiert unseren Bestandskatalog in vollem Umfang. Sie können darin eine Volltextsuche durchführen. Sie finden ebenfalls vollständige Beschreibungen der Objekte. Die Inhalte der einzelnen Dokumente können Sie jedoch nur in den Lesesälen der Bibliothek des Pilecki-Instituts in Warschau und Berlin einsehen. Sollten Sie Fragen zu unseren Archivbeständen und dem Internetkatalog haben, helfen Ihnen gerne unsere Mitarbeiter*innen weiter. Wenden Sie sich auch an sie, wenn Sie Archivgut mit beschränktem Zugang einsehen möchten.
Teilweise ist die Nutzung unserer Bestände, z. B. der Dokumente aus dem Bundesarchiv oder aus der Stiftung Zentrum KARTA, nur beschränkt möglich – dies hängt mit den Verträgen zwischen unserem Institut und der jeweiligen Institution zusammen. Bevor Sie vor Ort Zugang zum Inhalt der gewünschten Dokumente erhalten, erfüllen Sie bitte die erforderlichen Formalitäten in der Bibliothek und unterzeichnen die entsprechenden Erklärungsformulare. Informationen zur Nutzungsbeschränkung sind in der Benutzungsordnung der Bibliothek zu finden. Vor dem Besuch empfehlen wir Ihnen, dass Sie sich mit dem Umfang und Aufbau unserer Archiv-, Bibliotheks- und audiovisuellen Bestände sowie mit der Besucherordnung und den Nutzungsbedingungen der Sammlung vertraut machen.
Alle Personen, die unsere Bestände nutzen möchten, laden wir in den Hauptsitz des Pilecki-Instituts, ul. Stawki 2 in Warschau ein. Die Bibliothek ist von Montag bis Freitag von 9.00 bis 15.00 Uhr geöffnet. Bitte melden sie sich vor Ihrem Besuch per E-Mail: czytelnia@instytutpileckiego.pl oder telefonisch unter der Nummer (+48) 22 182 24 75 an.
In der Berliner Zweigstelle des Pilecki-Instituts befindet sich die Bibliothek am Pariser Platz 4a. Sie ist von Dienstag bis Freitag von 10.30 bis 17.30 Uhr geöffnet. Ihr Besuch ist nach vorheriger Anmeldung möglich, per E-Mail an bibliothek@pileckiinstitut.de oder telefonisch unter der Nummer (+49) 30 275 78 955.
Bitte lesen Sie unsere Datenschutzerklärung. Mit der Nutzung der Website erklären Sie sich mit ihren Bedingungen einverstanden..