Zbigniew Piasecki ps. „Czekolada”, „Różycki” (ur. 1927, Warszawa) wychowywał się przed wojną w rodzinie wojskowej w Ostrogu nad Horyniem. Jego ojciec Wacław Piasecki służył jako podoficer 19. Pułku Ułanów, w 1940 roku został zamordowany w Katyniu. Zbigniew Piasecki od 1938 roku był związany z harcerstwem, podczas okupacji sowieckiej działał w podziemnych drużynach harcerskich. Zagrożony wraz z rodziną deportacją na Syberię, na przełomie 1939 i 1940 roku dostał się do Warszawy, gdzie mieszkał w bursie Rady Głównej Opiekuńczej. Od 1942 roku służył w Szarych Szeregach, a następnie Armii Krajowej. W powstaniu warszawskim walczył w szeregach batalionu AK „Miłosz” – kompanii dowodzonej przez legendarnego oficera wywiadu AK por. Kazimierza Leskiego ps. „Bradl”. Po kapitulacji opuścił miasto wraz z ludnością cywilną. Po ucieczce z obozu przejściowego w Pruszkowie przedostał się w Góry Świętokrzyskie, gdzie krótko służył w Zgrupowaniu „Ponurego”. Został schwytany przypadkowo przez Niemców i trafił na roboty przymusowe do III Rzeszy. Koniec wojny zastał go w Częstochowie. Obecnie w stopniu majora. Mieszka w Szczecinie.
more...
less
00:00:10 Autoprezentacja boh. byłego żołnierza AK ps. „Czekolada”.
00:00:28 Boh. mając 15 lat wstąpił do Szarych Szeregów, w Bojowych Szkołach przeszedł przeszkolenie wojskowe. Podczas powstania warszawskiego został ranny. Batalion powstańczy miał się przebijać do Lasu Kabackiego, by dołączyć do partyzantki. Boh. czekał w gotowości na rozkaz, ale powstanie upadło – wyjście z miasta z ludnością cywilną. Boh. szedł z członkami swojej drużyny: adiutantem Hubala [Henryk Ossowski], łączniczką „Ulą”, kapralem „Dziadoszem” i dowódcą drużyny. Udało mu się razem z dowódcą uciec z kolumny w okolicy Gołąbek – pomoc akowca, który skierował uciekinierów do Końskich. [+]
00:07:00 Dwaj Anglicy, uciekinierzy z obozu jenieckiego w Poznaniu, byli w Warszawie – po wybuchu powstania przyłączyli się do niego. Po powstaniu znaleźli się w Gołąbkach – wspólna droga w Góry Świętokrzyskie. Boh. odwiedził kolegę, który także dołączył do grupy. W Skarżysku-Kamiennej [potem wyjaśnia się, że w Wólce Plebańskiej] boh. został złapany przez własowców – obawa, że zapytają o buty, ucieczka własowcom. [+]
00:13:50 Boh. wychowywał się w Ostrogu n/Horyniem, gdzie stacjonował 19 Pułk Ułanów, w którym służył ojciec. Podczas wojny polsko-bolszewickiej ojciec służył w oddziale mjr Feliksa Jaworskiego, a w kampanii wrześniowej walczył pod Mokrą – po przyjeździe do Ostroga aresztowany przez sowietów, zginął w Katyniu. [+]
00:17:35 Podczas sowieckiej okupacji rodzina była zagrożona deportacją. Boh. z grupą harcerzy pomagał polskim jeńcom, których sowieci przetrzymywali w koszarach – przerzucanie jedzenia przez płot. Ucieczka do Generalnego Gubernatorstwa przez zieloną granicę – rodzina przyjechała do Tomaszowa Lubelskiego. Wujek, nauczyciel gimnazjalny, pracował w Radzie Głównej Opiekuńczej. Przeprowadzka do Mińska Mazowieckiego, boh. poszedł do szkoły w Warszawie i zamieszkał w internacie prowadzonym przez RGO, tu wstąpił w szeregi Zawiszaków. Później przeszedł szkolenie wojskowe w Bojowych Szkołach. [+]
00:25:25 1 sierpnia 1944 – boh. szedł do swojego oddziału na Mokotowie, spotkał powstańców na Koszykowej i dołączył do nich. Brał udział w ataku na koszary SA przy Koszykowej, w powstańczym oddziale byli tenisiści, m.in. Józef Hebda. Podczas ataku na koszary Niemcy uciekli, a własowcy się poddali. Powstańcy wycofali się na ul. Kruczą zabierając jeńców do sztabu płk „Radwana”. [+]
00:31:00 2 sierpnia boh. został oddelegowany do kompanii Kazimierza Leskiego ps. „Bradl”, który działał w wywiadzie i kontrwywiadzie AK, prowadził akcje wywiadowcze w mundurze niemieckiego oficera. Działalność komórki legalizacyjnej pod przewodnictwem „Agatona”. Dowódcą plutonu był Austriak z pochodzenia, Kurt Tomala ps „Truk”. [+]
00:40:23 Amia Ludowa planowała zamach na sztab AK i boh. dostał propozycję służby w ochronie sztabu. Boh. brał udział w zdobyciu gmachu YMKA, jeden z powstańców był partyzantem z Wileńszczyzny, którego powstanie zastało w Warszawie – przebieg walk o YMCA. [+]
00:45:26 Podczas zawieszenia broni adiutant „Hubala” [Henryk Ossowski] organizował grupę, która miała przebijać się z Warszawy do Lasu Kabackiego. Boh. oczekiwał na rozkaz do wymarszu, ale akcję odwołano – wyjście z ludnością cywilną. Ucieczka w drodze do Pruszkowa.
00:47:12 Boh. uciekł własowcom wskakując do jadącego pociągu, podczas wyskakiwania skręcił nogę. Na dworcu kolejowym spotkał kolegę i razem dojechali do Łącznej, gdzie był punkt kontaktowy. Dotarcie do placówki AK w Krajnie – boh. został przyjęty do partyzantki, ale następnego dnia Niemcy go złapali. Na placu przyłączył się do kilku partyzantów z oddziału „Ponurego”. Przyjazd do obozu w Kielcach. Boh. i Stefan Nieburski trafili do Oleśnicy. Po wojnie obydwaj zamieszkali w Szczecinie, ale spotkali się dopiero w latach 80.
00:55:20 Boh. z Oleśnicy uciekł z powrotem w Góry Świętokrzyskie – obława w Boże Narodzenie, ponowne zatrzymanie boh. Aresztantów zamknięto w drewutni u księdza. Przesłuchanie przez gestapowca – pobyt w więzieniu w Kielcach. Bicie podczas przesłuchania, rozmowa z gestapowcem. Ewakuacja więzienia podczas ofensywy Armii Czerwonej – przyjazd do więzienia w Częstochowie. Pożar więzienia. Oswobodzenie więźniów przez partyzantów, powrót do Krajna, wiadomość o rozwiązaniu Armii Krajowej. [+]
01:09:50 Boh. nie miał kontaktu z Brygadą Świętokrzyską NSZ. Powrót do domu, na dworcu w Dęblinie buty boh. zauważyło dwóch czerwonoarmistów – zabranie butów. Dotarcie do Mińska Mazowieckiego. [+]
01:13:55 Boh. osiedlił się w Olsztynie, w latach 50. przyjechał do Szczecina. Znał rysunek techniczny i zatrudnił się w stoczni rzecznej – powody zwolnienia po kilku dniach. Praca do emerytury w Biurze Projektów Budownictwa Morskiego.
01:20:06 Boh. działał w Solidarności – rozmowa ostrzegawcza. Działalność w Solidarności Polskich Kombatantów, uprawnień kombatanckich nie mieli partyzanci NSZ i więźniowie polityczni. Działalność w Stowarzyszeniu Żołnierzy Armii Krajowej.
[koniec samodzielnej narracji, początek wywiadu – świadek odpowiada na pytania]
01:23:40 Boh. urodził się w Warszawie, ale mieszkał w Ostrogu nad Horyniem. Przedstawienie rodziców: Jadwigi i Wacława Piaseckich.
01:24:26 Patriotyczne wychowanie w szkole przed wojną. Losy stryja, carskiego oficera, który uciekł do korpusu Dowbora-Muśnickiego, po odzyskaniu niepodległości był wykładowcą w Korpusie Kadetów. Boh. chciał być oficerem, w 1939 r. zdał do gimnazjum.
01:27:10 W Ostrowie mieszkali „biali” Rosjanie – ostrzeżenie przed możliwą deportacją. Zorganizowanie grupy, która uciekła do Generalnej Guberni.
01:28:54 Przed wojną Żydzi zajmowali się handlem i nie asymilowali się z Polakami. Boh. miał w klasie kolegów Żydów. Mieszkańcy przedwojennego Ostroga. Kolega, syn burmistrza, został z rodziną wywieziony na Syberię i zginął jako żołnierz 2 Korpusu.
01:32:33 Święta pułkowe – defilada, zawody hippiczne, inscenizacje. Wyjazdy na obozy harcerskie, zdobywanie sprawności. W Ostrogu było kilku weteranów Powstania Styczniowego.
01:35:05 Atmosfera w mieście przed wybuchem II wojny św. W okolicy łapano sowieckich szpiegów. Żydzi i Ukraińcy sympatyzowali z komunistami. Boh. miał kolegę Ukraińca, Prysiażnienko, ukraińska młodzież w drużynach sportowych polskiego liceum.
more...
less
The library of the Pilecki Institute
ul. Stawki 2, 00-193 Warszawa
Monday to Friday, 9:00 - 15:00
(+48) 22 182 24 75
The library of the Berlin branch of the Pilecki Institute
Pariser Platz 4a, 00-123 Berlin
Pon. - Pt. 10:30 - 17:30
(+49) 30 275 78 955
This page uses 'cookies'. More information
Ever since it was established, the Witold Pilecki Institute of Solidarity and Valor has been collecting and sharing documents that present the multiple historical facets of the last century. Many of them were previously split up, lost, or forgotten. Some were held in archives on other continents. To facilitate research, we have created an innovative digital archive that enables easy access to the source material. We are striving to gather as many archives as possible in one place. As a result, it takes little more than a few clicks to learn about the history of Poland and its citizens in the 20th century.
The Institute’s website contains a description of the collections available in the reading room as well as the necessary information to plan a visit. The documents themselves are only available in the Institute’s reading room, a public space where material is available free of charge to researchers and anyone interested in the topics collected there. The reading room also offers a friendly environment for quiet work.
The materials are obtained from institutions, public archives, both domestic and international social organizations, as well as from private individuals. The collections are constantly being expanded. A full-text search engine that searches both the content of the documents and their metadata allows the user to reach the desired source with ease. Another way to navigate the accumulated resources is to search according to the archival institutions from which they originate and which contain hierarchically arranged fonds and files.
Most of the archival materials are in open access on computers in the reading room. Some of our collections, e.g. from the Bundesarchiv, are subject to the restrictions on availability resulting from agreements between the Institute and the institutions which transfer them. An appropriate declaration must be signed upon arrival at the reading room in order to gain immediate access to these documents.
Before your visit, we recommend familiarizing yourself with the scope and structure of our archival, library and audio-visual resources, as well as with the regulations for visiting and using the collections.
All those wishing to access our collections are invited to the Pilecki Institute at ul. Stawki 2 in Warsaw. The reading room is open from 9–15, Monday to Friday. An appointment must be made in advance by emailing czytelnia@instytutpileckiego.pl or calling (+48) 22 182 24 75.
Please read the privacy policy. Using the website is a declaration of an acceptance of its terms.