Bernard Borzyszkowski (ur. 1938, Luboń) pochodzi z chłopskiej rodziny, gospodarującej na 72-hektarowym gospodarstwie. Wysiedleni przez Niemców na początku wojny, trafili do Częstkowa k. Kościerzyny, gdzie przeżyli okupację niemiecką. W 1945 roku pan Bernard był świadkiem gwałtów, dokonywanych przez żołnierzy Armii Czerwonej na miejscowych kobietach i dziewczynach.
00:00:07 Autoprezentacja boh. urodzonego w 1938 r. w Luboniu.
00:00:27 W Luboniu był poligon doświadczalny i rodzinę podczas wojny wysiedlono do Częstkowa koło Kościerzyny, gdzie przebywała do końca wojny.
00:01:30 Rodzice mieli duże gospodarstwo, ale ziemie nie były żyzne. Rodzice niewiele mówili o życiu przed wojną, także potem nie rozmawiano w domu o wydarzeniach z czasów wojny. Być może rodzice rozmawiali na te tematy ze sobą, ale nie z dziećmi.
00:03:39 Boh. miał sześcioro rodzeństwa, jedno z dzieci zawsze przebywało u dziadków w Gliśnie Wielkim.
00:04:27 Boh. nie wie, kiedy rodzina została wysiedlona, ale wuj Antoni przyjechał do Gliśna i zabrał go do Częstkowa. Rodzina mieszkała w dwupokojowym mieszkaniu, w jednym pokoju mieszkali niemieccy żołnierze. Jeden z nich, Kęszka, bawił się z młodszym bratem Piotrem i pytał matkę, czy po wojnie by go nie oddała. [+]
00:07:18 Mama zakazała dzieciom rozmawiać w swoim języku. Boh. i brat wyszli przed dom rozmawiając i zostali postraszeni przez uzbrojonych członków Hitlerjugend. Stosunki z Niemcami w Częstkowie.
00:09:27 Gospodarze z Częstkowa byli w czasie wojny w Potulicach, a rodzice w Częstkowie zajmowali się ich krowami, mieli konie i być może uprawiali ziemię.
00:11:19 Marzenia o suchym chlebie podczas okupacji. Mieszkanie pod jednym dachem z niemieckimi żołnierzami.
00:13:35 Wkroczenie Rosjan do Częstkowa – zachowanie żołnierzy. Jeden z nich zgwałcił dziewczynę na łóżku, na którym leżał boh. z bratem. Boh. nie wiedział co się dzieje, myślał, że dziewczyna zostanie zamordowana, a potem żołnierz zabije jego i brata. Trzy dziewczyny wbiegły do domu, dwie schowały się w szafie, skąd wyciągnęli je czerwonoarmiści. Trzecia schowała się pod pierzyną w łóżku, w którym leżała matka boh. z niemowlęciem.
00:22:30 Brat matki, urodzony w 1920 r., dostał powołanie do niemieckiego wojska i ukrywał się w domu rodziców pod podwójnym sufitem. Nie wychodził stamtąd, wyciągał tylko rękę po jedzenie. Dzieci przebywające u dziadków nie wiedziały, że wujek się ukrywa. W 1945 r. czerwonoarmiści odkryli kryjówkę i wujek został wywieziony do Czelabińska, gdzie zmarł i został pochowany przez znajomego z Kaszub, Stoltmana. [+]
00:26:27 Wujek ukrywał się w Gliśnie Wielkim. Położenie kaszubskiego regionu Gochy.
00:27:33 Boh. wydaje się, że dziadek Wojciech Mrozek-Liściński podpisał volkslistę. Jego dwóch starszych synów należało do organizacji „Gryf Pomorski”, najmłodszy ukrywał się przed poborem do niemieckiego wojska.
00:29:36 Dziadek Wojciech Mrozek-Liściński z Gliśna Wielkiego prawdopodobnie podpisał volkslistę, jego dwaj synowie należeli do Gryfa Pomorskiego, trzeci syn, Stanisław, ukrywał się w domu ojca. Boh. był u dziadków w tym czasie, ale nie wiedział, że wujek się ukrywa. Wujek zakaszlał, gdy w domu byli czerwonoarmiści, którzy go zabrali. Stanisław Mrozek-Liściński zmarł w Czelabińsku i został pochowany przez Stoltmana.
00:34:46 Po wyzwoleniu ojciec z częścią dobytku wyjechał do Lubonia, a mama z dziećmi przeniosła się do krewnych w Gostomiu – kradzieże dokonywane przez czerwonoarmistów.
00:36:43 Gospodarstwo w Luboniu było zniszczone, więc ojciec przygotował mieszkanie w chlewie – rodzina mieszkała tam do 1955 r. – przeprowadzka do odbudowanego domu.
00:38:35 Mieszkanie w jednej izbie chlewie, z rodziną mieszkał wujek Antoni, który był kaleką. Rodzice odzyskali swoją ziemię. Boh. poszedł do szkoły zawodowej i mieszkał w internacie, którego kierownikiem był Rosjanin, nauczyciel rosyjskiego. Boh. napisał, że ojciec ma 70 hektarów i kazano mu wystąpić z szeregu podczas apelu. Gdy to zrobił, nauczyciel nazwał go synem kułaka. W obronie boh. stanął kolega z Zapcenia. [+]
00:42:11 Boh. ukończył szkołę i był ślusarzem maszynowym. Wrócił do domu, żeby pomagać w gospodarstwie, ponieważ jego brat został zabrany do kopalni. Po powrocie brata boh. był przez dwa lata w wojsku, potem pracował w Bytowie i na kolei. Boh. skończył technikum kolejowe w Bydgoszczy, podjął pracę w Gdyni i do emerytury pracował jako maszynista.
00:45:00 Boh. nie wracał do wspomnień z dzieciństwa, choć w wieku dorosłym zrozumiał naturę gwałtu. Opinia boh. na temat Rosjan i Niemców. Rosjanie uważali Kaszubów za Niemców.
mehr...
weniger
Bibliothek des Pilecki-Instituts in Warschau
ul. Stawki 2, 00-193 Warszawa
Mo. - Fr. 9:00 - 15:00 Uhr
(+48) 22 182 24 75
Bibliothek des Pilecki-Instituts in Berlin
Pariser Platz 4a, 00-123 Berlin
Pon. - Pt. 10:30 - 17:30
(+49) 30 275 78 955
Diese Seite verwendet Cookies. Mehr Informationen
Das Archiv des Pilecki-Instituts sammelt digitalisierte Dokumente über die Schicksale polnischer Bürger*innen, die im 20. Jahrhundert unter zwei totalitären Regimes – dem deutschen und sowjetischen – gelitten haben. Es ist uns gelungen, Digitalisate von Originaldokumenten aus den Archivbeständen vieler polnischer und ausländischer Einrichtungen (u. a. des Bundesarchivs, der United Nations Archives, der britischen National Archives, der polnischen Staatsarchive) zu akquirieren. Wir bauen auf diese Art und Weise ein Wissenszentrum und gleichzeitig ein Zentrum zur komplexen Erforschung des Zweiten Weltkrieges und der doppelten Besatzung in Polen auf. Wir richten uns an Wissenschaftler*innen, Journalist*innen, Kulturschaffende, Familien der Opfer und Zeugen von Gräueltaten sowie an alle an Geschichte interessierte Personen.
Das Internetportal archiwum.instytutpileckiego.pl präsentiert unseren Bestandskatalog in vollem Umfang. Sie können darin eine Volltextsuche durchführen. Sie finden ebenfalls vollständige Beschreibungen der Objekte. Die Inhalte der einzelnen Dokumente können Sie jedoch nur in den Lesesälen der Bibliothek des Pilecki-Instituts in Warschau und Berlin einsehen. Sollten Sie Fragen zu unseren Archivbeständen und dem Internetkatalog haben, helfen Ihnen gerne unsere Mitarbeiter*innen weiter. Wenden Sie sich auch an sie, wenn Sie Archivgut mit beschränktem Zugang einsehen möchten.
Teilweise ist die Nutzung unserer Bestände, z. B. der Dokumente aus dem Bundesarchiv oder aus der Stiftung Zentrum KARTA, nur beschränkt möglich – dies hängt mit den Verträgen zwischen unserem Institut und der jeweiligen Institution zusammen. Bevor Sie vor Ort Zugang zum Inhalt der gewünschten Dokumente erhalten, erfüllen Sie bitte die erforderlichen Formalitäten in der Bibliothek und unterzeichnen die entsprechenden Erklärungsformulare. Informationen zur Nutzungsbeschränkung sind in der Benutzungsordnung der Bibliothek zu finden. Vor dem Besuch empfehlen wir Ihnen, dass Sie sich mit dem Umfang und Aufbau unserer Archiv-, Bibliotheks- und audiovisuellen Bestände sowie mit der Besucherordnung und den Nutzungsbedingungen der Sammlung vertraut machen.
Alle Personen, die unsere Bestände nutzen möchten, laden wir in den Hauptsitz des Pilecki-Instituts, ul. Stawki 2 in Warschau ein. Die Bibliothek ist von Montag bis Freitag von 9.00 bis 15.00 Uhr geöffnet. Bitte melden sie sich vor Ihrem Besuch per E-Mail: czytelnia@instytutpileckiego.pl oder telefonisch unter der Nummer (+48) 22 182 24 75 an.
In der Berliner Zweigstelle des Pilecki-Instituts befindet sich die Bibliothek am Pariser Platz 4a. Sie ist von Dienstag bis Freitag von 10.30 bis 17.30 Uhr geöffnet. Ihr Besuch ist nach vorheriger Anmeldung möglich, per E-Mail an bibliothek@pileckiinstitut.de oder telefonisch unter der Nummer (+49) 30 275 78 955.
Bitte lesen Sie unsere Datenschutzerklärung. Mit der Nutzung der Website erklären Sie sich mit ihren Bedingungen einverstanden..