Roman Staniewski (ur. 1923, Warszawa) – polski inżynier-geodeta. W czasie II wojny światowej był żołnierzem batalionu „Miotła” (jako starszy strzelec, pseud. „Stanisław Kwiatkowski”). W okresie konspiracji żołnierz I patrolu Zespołu Patroli Dywersyjnych w Ursusie z Oddziału Dyspozycyjnego „Anatol” w Kedywie KG AK. Walczył w powstaniu warszawskim (batalion „Miotła” i „Czata 49”) na Woli, Muranowie, Starym Mieście, Czerniakowie i Śródmieściu. Ranny podczas walk, po kapitulacji powstania opuścił miasto z ludnością cywilną. Ujawnił się 17 września 1945 r. Pracował w Głównym Urzędzie Pomiarów Kraju i w Państwowym Przedsiębiorstwie Geodezyjno-Kartograficznym. Odznaczony Krzyżem Walecznych (1944 r.) oraz Srebrnym Krzyżem Orderu Wojennego Virtuti Militari Kl. V. (1989 r.). Mieszka w Warszawie.
00:00:06 Autoprezentacja boh. urodzonego w 1923 r. w Warszawie.
00:00:20 Prezentacja rodziców: Zofii i Bogdana Staniewskich oraz rodzeństwa. Mama pochodziła z rodziny ziemiańskiej. Ojciec został wywieziony na Ural za działalność konspiracyjną. Po powrocie do Polski był zarządcą majątku koło Radomia. Znajomość ze Stefanem Żeromskim, który mieszkał w tym samym domu. Ojciec opowiadał mu o pobycie w Rosji – opowieści stały się kanwą „Przedwiośnia”. W latach 50 boh. spotkał się z ojcem w Zakopanem i dowiedział się, w którym domu ojciec mieszkał z pisarzem i jego rodziną.
00:06:50 Ojciec był zarządcą majątku w Miedniewicach k/Żyrardowa, w 1936 r. rodzina przeprowadziła się do Warszawy, potem zamieszkała w Gołąbkach.
00:08:34 Po wybuchu wojny mama wysłała dzieci do ciotki mieszkającej koło Płocka. Podczas okupacji miasto zostało włączone do III Rzeszy. Wuj, który prowadził aptekę w Bielsku k/Płocka, dowiedział się, że boh. jest na liście do wywózki na roboty – ucieczka do Generalnego Gubernatorstwa, podróż ciężarówką z krowami. Przekupienie wódką niemieckich strażników. Przyjazd do domu w Gołąbkach wiosną 1943. [+]
00:13:42 Poszukiwanie kontaktu z konspiracją – zasady przyjmowania nowych członków. Boh. dostał się do AK dzięki kolegom ze szkoły powszechnej i trafił do oddziału „Anatola” [Seweryn Skowroński]. Odbył przeszkolenie z zakresu materiałów wybuchowych i brał udział w wysadzeniu pociągu jako członek patrolu Stefana [Stanisława] Domina. Uzbrojenie boh. Likwidacja osób – zawiadomienie z komórki wywiadowczej, opracowywanie planów. Dowódca wybierał plan do wykonania. Kontakt z psychologiem. [+]
00:23:02 Boh. wybrał pseudonim „Stanisław Kwiatkowski”, by upamiętnić wuja, który brał udział w wojnie 1920 r. Boh. był w obstawie akcji likwidacyjnych, ale też zastrzelił Niemca w pociągu. Podczas likwidacji wykonywano postanowienia Wojskowego Sądu Specjalnego. Boh. jako członek 3 patrolu brał udział w napadzie na pociąg elektryczny w celu zdobycia broni od Niemców. Partyzanci wsiadali na różnych stacjach, ustalenie, że w jednym wagonie jadą strażnicy kolejowi – przebieg akcji, którą dowodził Andrzej Domin. [+]
00:44:00 Boh. wolał być w obstawie akcji likwidacyjnych. Szkolenia saperskie. Podczas wybuchu powstania był na ulicy Wolskiej – ostrzelanie samochodu z Niemcami, ich ucieczka. Samochód był później częścią barykady na rogu Żytniej i Okopowej. Boh. przygotowywał ładunki wybuchowe.
00:49:14 [Rozważania na temat RODO]. Boh. był w obstawie podczas likwidacji młodego człowieka. Wchodząc kuchennymi drzwiami natknął się na staruszkę. Wywiad przed akcją robił Jan Romańczyk „Łukasz Łata” – przebieg akcji. Po drugiej stronie ulicy był niemiecki posterunek. Boh. podczas akcji w pociągu dobił rannego Niemca. Uczestnicy akcji likwidacyjnych nie znali powodów wykonywania wyroków. [+]
01:00:50 Boh. nie wiedział, ile czasu trwało przygotowanie do akcji, nie znał przyczyn skazania kogoś na śmierć. Podczas likwidacji przeprowadzanej przez oddział nie odczytywano wyroków. [+]
01:03:50 Spotkanie z psychologiem w jednym z mieszkań na Tamce. Psychiczne obciążenie podczas wykonywania wyroków śmierci. Przed jedną z akcji dowódca zaprowadził podkomendnych do kościoła. [+]
01:09:39 Oddział boh. nie wykonywał wyroków na szmalcownikach.
01:11:16 Jeden z kolegów opowiadał o akcji, w której zabito kobietę karmiąca dziecko. Zabicie żony Junoszy-Stępowskiego. Boh. prowadził wywiad przed akcją i był w mieszkaniu aktora pod pretekstem zakupu obrazów. [+]
01:14:53 Plany i improwizacje podczas akcji. Boh. nie był w grupie, która wykonała wyrok na żonie Junoszy-Stępowskiego.
01:18:56 Boh. mieszkał z rodzicami w Gołąbkach. Każdy członek oddziału trzymał u siebie broń, boh. miał skrytkę w podłodze. Pewnego dnia boh. zostawił na stole rozłożony do czyszczenia pistolet – ucieczka z domu podczas przejazdu Niemców. Rodzice wiedzieli o jego działalności.
01:24:20 1 sierpnia 1944 r. boh. pojechał rowerem do Warszawy i tam odebrał rozkaz o wybuchu powstania. Przejście oddziału z Włoch na punkt koncentracji przy ul Okopowej. Pierwsze walki z Niemcami. Boh. był łącznikiem z Ursusem, przed wybuchem powstania doprowadził do miasta swoją grupę, natomiast grupa z Pruszkowa nie dojechała do Warszawy. Uzbrojenie oddziału. Atmosfera podczas pierwszych dni powstania.
01:31:02 Boh. walczył na Woli, Muranowie. Przejście kanałami do Śródmieścia – grupa zgubiła się i trafiła pod Plac Zamkowy, wyjście z kanału na ul. Wareckiej. [+]
01:36:48 Boh. trafił ze Śródmieścia na Plac Trzech Krzyży. Narada Zgrupowania „Radosław”, boh. został ranny na ul. Książęcej, potem trafił na Czerniaków.
01:39:15 Boh. został ranny 15 września. Ojciec prowadził sklep winno-kolonialny przy ul. Lwowskiej, podczas wywożenia ludności cywilnej z okolic Politechniki krewni właścicieli sklepu poszli z winem do Niemców i dostali pismo ułatwiające poruszanie się. Boh. wyjechał z nimi z Warszawy w kierunku Raszyna. Trasa z Placu Politechniki, krowy na łąkach za miastem – reakcja boh. Następnego dnia rodzice przyjechali wozem po syna i zabrali go do domu.
01:48:31 Boh. nawiązał kontakt z dowódcą z powstania, który kazał mu pozostać w konspiracji. Boh. leżał w szpitalu w Ursusie. Podczas okupacji ukończył Państwową Szkołę Techniczną, która działała za przyzwoleniem Niemców. Po wyjściu ze szpitala obserwował ruchy niemieckich wojsk. Ofensywa 1 Armii WP – czołgi wjechały do Gołąbek od strony Pruszkowa. Boh. razem z dowódcą Kazimierzem Jackowskim przejechali się czołgiem. [+]
01:54:50 Kazimierz Jackowski został zastrzelony w niewyjaśnionych okolicznościach. Boh. wyjechał do Płocka i zatrzymał się u rodziny, po maturze wrócił do domu. Praca u geodety – pomiary brzegu Wisły na zaminowanym terenie. Praca przy odbudowie mostu kolejowo-drogowego na Narwi w Modlinie. Kwatera nad piekarnią, pluskwy w pomieszczeniu. [+]
02:03:25 Boh. podjął studia na Politechnice Warszawskiej, ale nie przeszedł na drugi rok. Nie chwalił się okupacyjną przeszłością – aresztowania wśród kolegów, którzy podjęli działalność konspiracyjną w Ursusie. Boh. pracował w Państwowym Przedsiębiorstwie Geodezyjnym i rozmawiał o przeszłości z zaufanymi kolegami.
02:06:36 Dowódcą 3 patrolu był Andrzej Domin. [Szukanie w publikacjach boh. nazwisk kolegów]. Przed wybuchem powstania połączono oddziały z Pruszkowa i Ursusa, dowódcą plutonu był Kazimierz Jackowski. Skład 1 plutonu.
more...
less
The library of the Pilecki Institute
ul. Stawki 2, 00-193 Warszawa
Monday to Friday, 9:00 - 15:00
(+48) 22 182 24 75
The library of the Berlin branch of the Pilecki Institute
Pariser Platz 4a, 00-123 Berlin
Pon. - Pt. 10:30 - 17:30
(+49) 30 275 78 955
This page uses 'cookies'. More information
Ever since it was established, the Witold Pilecki Institute of Solidarity and Valor has been collecting and sharing documents that present the multiple historical facets of the last century. Many of them were previously split up, lost, or forgotten. Some were held in archives on other continents. To facilitate research, we have created an innovative digital archive that enables easy access to the source material. We are striving to gather as many archives as possible in one place. As a result, it takes little more than a few clicks to learn about the history of Poland and its citizens in the 20th century.
The Institute’s website contains a description of the collections available in the reading room as well as the necessary information to plan a visit. The documents themselves are only available in the Institute’s reading room, a public space where material is available free of charge to researchers and anyone interested in the topics collected there. The reading room also offers a friendly environment for quiet work.
The materials are obtained from institutions, public archives, both domestic and international social organizations, as well as from private individuals. The collections are constantly being expanded. A full-text search engine that searches both the content of the documents and their metadata allows the user to reach the desired source with ease. Another way to navigate the accumulated resources is to search according to the archival institutions from which they originate and which contain hierarchically arranged fonds and files.
Most of the archival materials are in open access on computers in the reading room. Some of our collections, e.g. from the Bundesarchiv, are subject to the restrictions on availability resulting from agreements between the Institute and the institutions which transfer them. An appropriate declaration must be signed upon arrival at the reading room in order to gain immediate access to these documents.
Before your visit, we recommend familiarizing yourself with the scope and structure of our archival, library and audio-visual resources, as well as with the regulations for visiting and using the collections.
All those wishing to access our collections are invited to the Pilecki Institute at ul. Stawki 2 in Warsaw. The reading room is open from 9–15, Monday to Friday. An appointment must be made in advance by emailing czytelnia@instytutpileckiego.pl or calling (+48) 22 182 24 75.
Please read the privacy policy. Using the website is a declaration of an acceptance of its terms.