Bohdan Głowacki, ps. „Foka” (ur. 1930, Otwock) – jego ojciec był krawcem, matka zajmowała się domem. Od 1942 roku w Szarych Szeregach, pomagał jako łącznik działającemu w konspiracji księdzu Janowi Raczkowskiemu. Ojciec i brat (starszy o 5 lat Zbigniew) byli żołnierzami IV rejonu AK „Fromczyn”. Pod koniec 1943 Bohdan wraz z bratem zostali oddelegowani do pilnowania dużego magazynu broni zbieranej przez AK na potrzeby akcji „Burza”, zlokalizowanego w drewnianym domku między Otwockiem a Karczewem. W obawie przed wsypą w 1944 r. magazyn zlikwidowano. Po wojnie ojciec został uwięziony. Bohdan przez jakiś czas musiał się ukrywać, bo jemu też groziło aresztowanie. Pracował w różnych miejscach – m.in. jako budowlaniec, administrator domów wojskowych w MON-ie, wreszcie – prywatny przedsiębiorca i handlowiec.
00:00:06 Autoprezentacja boh. urodzonego w 1930 r. w Otwocku.
00:00:17 Przedstawienie rodziców: Michaliny i Czesława, i starszego brata Zbigniewa. Ojciec był krawcem, czasem pomagała mu w pracy mama i brat. W 1937 r. boh. poszedł do szkoły, podczas okupacji budynek zajęli Niemcy, a szkołę przeniesiono. Po tym, jak Niemcy zabili dwóch kolegów z klasy, lekcje odbywały się w mieszkaniu dyrektora szkoły – tam boh. ukończył VII klasę.
00:02:37 Przedwojenny Otwock – przyjazdy letników nad Świder, żydowskie pensjonaty. Ojciec wybudował dom, do którego rodzina się przeprowadziła.
00:04:07 Spotkania w domu kolegi Osucha – jeden z kolegów namówił chłopców na wstąpienie do Szarych Szeregów. Pomysł dozbrajania się na Niemcach – napad na żołnierza, który okazał się Ślązakiem. Reakcja księdza Raczkowskiego na napad, nauka ministrantury do mszy łacińskiej. Rola księdza Raczkowskiego w utworzeniu drużyny, którą prowadził harcerz ps. „Lisowczyk” [Jan Kozownicki]. Struktura Szarych Szeregów: Zawiszacy.
00:10:06 Dwunastoletni boh. jeździł do Warszawy, tam kupował papierosy, które sprzedawał na bazarze w Otwocku. Ojciec kupił domek między Otwockiem a Karczewem – dowiedział się o tym dowódca dywersji AK Migdalski i w domu zrobiono magazyn broni. Jan Pijanowski, z zawodu blacharz, zrobił pudła, w których zakopano broń – pilnowanie składu przez boh. i brata. Konspiracyjne pseudonimy członków rodziny. Wypadek podczas czyszczenia broni przez partyzantów – przeniesienie magazynu na teren szpitala, skąd broń została zabrana przez NKWD po wkroczeniu Armii Radzieckiej. [+]
00:16:42 Ojciec miał kilka sztuk broni. Szef Arbeitsamtu Hugo Dietz dostawał od Żydów materiały i ojciec szył dla niego garnitury. Gdy upomniał się o zapłatę, został razem z matką aresztowany. Przed wywiezieniem na roboty uratowała rodziców choroba matki – strach Niemców przed tyfusem. [+]
00:19:11 Po wyzwoleniu ojciec został aresztowany i trafił do więzienia we Włochach, potem przez cztery lata przebywał w więzieniu przy Cyryla i Metodego, gdzie zorganizowano mu warsztat krawiecki, w którym dokonywał poprawek umundurowania funkcjonariuszy – wypuszczenie ojca po interwencji matki. [+]
00:20:40 Rytm dnia ojca po wypuszczeniu z więzienia. Powstanie Koła Łowieckiego – zebrania w domu.
00:21:56 Nastroje przed wojną, porównanie niemieckiego i polskiego lotnictwa. Naloty na Otwock, ucieczki mieszkańców miasta we wrześniu 1939. Rodzina przeniosła się do Dąbrówki k/Celestynowa. Matka urządziła w stodole ołtarz, przy którym się modlono. Na wzgórzu za gospodarstwem był schron, za wzgórzem stała polska kawaleria – boh. odwiedzał żołnierzy. Niemcy otoczyli i rozbroili oddział, wzięli kawalerzystów do niewoli wypuszczając konie. [+]
00:27:22 W 1943 r. boh. jeździł z matką do Szpitala Ujazdowskiego, gdzie leżeli polscy żołnierze ranni podczas kampanii wrześniowej – pomoc rannym. Matka zabrała dwóch żołnierzy do domu i wyleczyła ich zajęczym sadłem. Chorzy w szpitalu robili ozdoby z końskiego włosia. Koło ogrodzonych baraków przy szpitalu boh. widział polskich żołnierzy. Niemieckie sposoby leczenia ran.
00:33:02 Przed wojną wuj Aleksander Rembkowski był rzeźnikiem i dostarczał mięso do pensjonatów. We wrześniu 1939 jeździł z ojcem boh. po pobojowiskach i zabierał rannych do szpitali. [+]
00:34:21 Niemcy zajęli Dąbrówkę i kazali ludziom opuścić schron – zachowanie niemieckich żołnierzy. Zniszczenie przez Niemców obelisku Marszałka Piłsudskiego i popiersia Kościuszki stojących w Otwocku. Komendant miasta Otto Schlicht miał swastykę przed domem, kolega Sławek Lewiński podeptał ją – konsekwencje tego czynu. Wspomnienie kolegi, który po wojnie uciekał z kraju i został zabity przez Czechów.
00:40:42 Początki konspiracji – działalność ojca, współpraca z Zygmuntem Migdalskim, szefem dywersji AK. Ojciec przechowywał broń akowców. Do AK należał brat i kilku jego kolegów. Boh. wstąpił do Szarych Szeregów w 1942 r.
00:47:15 Okupacyjna rzeczywistość – szmuglowanie żywności z Lubelszczyzny, pilnowanie partyzanckiego składu broni.
00:50:12 Po wyzwoleniu ojciec został aresztowany – list z więzienia, by boh. zdał jego broń ukrytą w domu. Boh. tego nie zrobił i UB szukało go w szkole – zachowanie woźnego. Po ucieczce ze szkoły boh. ukrywał się przez kilka miesięcy. Wypuszczenie ojca na ślub ciotki – zachowanie strażników, którzy z nim przyjechali. Matka zdała broń, ale ojciec nie został zwolniony z więzienia. [+]
00:55:36 Getto w Otwocku – handel z Żydami, boh. chodził po zeszyty do sklepu na terenie getta. Boh. był u znajomego młynarza i od niego dowiedział się, że getto zostało zlikwidowane – powroty Polaków do domów na terenie getta. Wielu Żydów ukrywało się w mieście. Rabowanie opuszczonego getta przez Niemców. Stosunki polsko-żydowskie przed wojną – konkurencja w rzemiośle. [+]
01:02:50 Współpraca z księdzem Raczkowskim – boh. przewoził z Michalina tajną prasę i ulotki. Ksiądz Jan Raczkowski był działaczem harcerskim, przechowywał Żydów, dla których wyrabiał nowe metryki. Kazania wygaszane przez księdza Raczkowskiego. Po wyzwoleniu ksiądz został aresztowany – wypuszczono go dzięki staraniom wiernych.
01:07:36 Kolega Tadek Michnowski wciągnął boh. do Szarych Szeregów. Ksiądz Raczkowski, przed wojną harcmistrz, kierował Szarymi Szeregami w Otwocku – pogadanki patriotyczne, msze odprawiane przy krzyżu w lesie – spotkanie z Niemcem. Napadanie przez akowców na żołnierzy niemieckich w celu zdobycia broni. Liczebność otwockich Szarych Szeregów.
01:11:13 Służąca Otto Schlichta nie płaciła za towar na bazarze. Wspomnienie kolegi Sławka Lewińskiego, który zniszczył swastykę i został zabity przez Niemców. Zimą chłopcy jeździli na łyżwach – zaczepianie drutem za samochody. Boh. został zbity przez kierowcę osobowego auta. [+]
01:13:26 Boh. nie wie, czym brat zajmował się podczas okupacji.
01:14:43 Ciotka mieszkała przy ul. Zamienieckiej w Warszawie – boh. z balkonu ciotki obserwował miasto płonące podczas powstania. Wyjazd z księdzem Raczkowskim do Radości, gdzie oddział akowców szykował się do wyruszenia na pomoc walczącej Warszawie – msza święta.
01:16:05 Przygotowania do powstania, struktura Szarych Szeregów.
01:17:06 Chłopcy z Radości zbierali broń na po pobojowiskach i ćwiczyli strzelanie w lesie – rozmowy z AK o wcieleniu oddziału. Boh. nie przeszedł szkolenia z bronią – tylko nauka teorii.
01:19:33 Po wyzwoleniu akowcy się ujawnili – drukowanie dla nich legitymacji. Aresztowania akowców. Znalezienie pochówków, które ekshumowano i przeniesiono na cmentarz w Otwocku – podejrzenie, że to zwłoki akowców.
01:22:03 Wjazd radzieckich czołgów do Otwocka – wyjazd po amunicję porzuconą przez Niemców. Rabowanie magazynów żywnościowych po ucieczce Niemców, trupy Niemców w wagonach kolejowych.
01:25:48 Po wyzwoleniu rodzina została wysiedlona do Latowicza. Brat został zabrany do wojska, ale nie dostał umundurowania i po jakimś czasie uciekł. W Latowiczu ukrywali się akowcy – schron w stodole. Przewiezienie bimbrowni z Otwocka do Latowicza – odkrycie jej i zniszczenia przez Rosjan.
01:28:10 Zdejmowanie przez chłopaków mezuz z framug żydowskich domów, zwoje ksiąg leżące na ulicach. Porcelanowa figurka Żyda z królewskiej manufaktury.
01:30:21 Powroty do Otwocka Żydów, którzy przeżyli wojnę. Boh. znał Perechodnika, który ożenił się z córką właściciela kina – opinia na temat Perechodnika. Po wojnie Zygmunt Migdalski uciekł z Polski, w ucieczce pomógł mu Miodownik, Żyd, funkcjonariusz UB. Po wojnie Żydzi zmieniali nazwiska i zostawali w Polsce.
01:35:59 Boh. miał kolegę Żyda nazwiskiem Senator, po wojnie wiele osób, w tym boh., chorowało na gruźlicę [wątek urwany, gdyż pan złapał się za mikrofon]
01:37:47 Po wojnie kolega Senator został aresztowany i opowiadał, że wśród pracowników UB spotkał wielu znajomych. Kolega, także chory na gruźlicę, dostawał antybiotyki od rodziny z Izraela, dzięki którym boh. szybko się wyleczył. Dalsze losy Stanisława Senatora.
01:39:49 Ojciec uszył kilkadziesiąt garniturów kierownikowi Arbeitsamtu, Dietzowi, szył także kostiumy jego żonie – nosiła ślady pobicia przez męża.
01:41:10 Aresztowanie ojca po wojnie – krótki pobyt w więzieniu we Włochach. Po przewiezieniu ojca na ul. Cyryla i Metodego boh. przyjeżdżał pod okno jego celi. Boh. był w szkole podczas aresztowania ojca.
01:42:57 Brat po wojnie się ujawnił, ale nie był szykanowany. Wuj Gawin był rzeźnikiem – jego śmierć podczas niemieckiego ostrzału. Po śmierci wuja boh. przez jakiś czas pomagał ciotce w warsztacie. Potem prowadził z kolegą sklep i pracował w Miejskim Przedsiębiorstwie Remontowo-Budowanym. Boh. wyjechał do pracy w cukrowni w Sokołowie, gdy przyjechały koleżanki z Otwocka, oddał im pokój w hotelu robotniczym. Potem był administratorem domów wojskowych na Muranowie – atmosfera w pracy, naciski, by wstąpił do ZMP. Ojciec chciał, by syn został krawcem – szycie kurtek dla Centrali Handlowej Prodimex. Niewielka emerytura.
więcej...
mniej
Biblioteka Instytutu Pileckiego w Warszawie
ul. Stawki 2, 00-193 Warszawa
Pon. - Pt. 9:00 - 15:00
(+48) 22 182 24 75
Biblioteka Instytutu Pileckiego w Berlinie
Pariser Platz 4a, 00-123 Berlin
Wt. - Pt. 10:30 - 17:30
(+49) 30 275 78 955
Ta strona wykorzystuje pliki 'cookies'. Więcej informacji
W Archiwum Instytutu Pileckiego gromadzimy i udostępniamy dokumenty w wersji cyfrowej. Zapisane są w nich losy obywateli polskich, którzy w XX wieku doświadczyli dwóch totalitaryzmów: niemieckiego i sowieckiego. Pozyskujemy kopie cyfrowe dokumentów, których oryginały znajdują się w zbiorach wielu instytucji polskich i zagranicznych, m.in.: Bundesarchiv, United Nations Archives, brytyjskich National Archives i polskich archiwów państwowych. Budujemy w ten sposób centrum wiedzy i ośrodek kompleksowych badań nad II wojną światową i podwójną okupacją w Polsce. Dla naukowców, dziennikarzy, ludzi kultury, rodzin ofiar i świadków zbrodni oraz wszystkich innych zainteresowanych historią.
Portal internetowy archiwum.instytutpileckiego.pl prezentuje pełny katalog naszych zbiorów. Pozwala się po nich poruszać z wykorzystaniem funkcji pełnotekstowego przeszukiwania dokumentów. Zawiera także opisy poszczególnych obiektów. Z treścią dokumentów zapoznać się można tylko w czytelniach Biblioteki Instytutu Pileckiego w Warszawie i w Berlinie, w których nasi pracownicy służą pomocą w przypadku pytań dotyczących zbiorów, pomagają użytkownikom w korzystaniu z naszych katalogów internetowych, umożliwiają wgląd do materiałów objętych ograniczeniami dostępności.
Niektóre dokumenty, np. te pochodzące z kolekcji Bundesarchiv czy Ośrodka Karta, są jednak objęte ograniczeniami dostępności, które wynikają z umów między Instytutem a tymi instytucjami. Po przybyciu do Biblioteki należy wówczas dopełnić formalności, podpisując stosowne oświadczenia, aby uzyskać dostęp do treści dokumentów na miejscu. Informacje dotyczące ograniczeń dostępu są zawarte w regulaminie Biblioteki. Przed wizytą zachęcamy do zapoznania się z zakresem i strukturą naszych zasobów archiwalnych, bibliotecznych i audiowizualnych, a także z regulaminem[hiperłącze] pobytu i korzystania ze zbiorów.
Wszystkich zainteresowanych skorzystaniem z naszych zbiorów zapraszamy do siedziby Instytutu Pileckiego przy ul. Stawki 2 w Warszawie. Biblioteka jest otwarta od poniedziałku do piątku w godzinach 9.00–15.00. Przed wizytą należy się umówić. Można to zrobić, wysyłając e-mail na adres czytelnia@instytutpileckiego.pl lub dzwoniąc pod numer (+48) 22 182 24 75.
Biblioteka Instytutu Pileckiego w Berlinie znajduje się przy Pariser Platz 4a. Jest otwarta od wtorku do piątku w godzinach 10.30–17.30. Wizytę można odbyć po wcześniejszym umówieniu się, wysyłając e-mail na adres bibliothek@pileckiinstitut.de lub dzwoniąc pod numer (+49) 30 275 78 955.
Prosimy zapoznać się z polityką prywatności. Korzystanie z serwisu internetowego oznacza akceptację jego warunków.