Feliks Waśkiewicz (ur. 1924, Zastów) urodził się w podwarszawskiej wsi w gminie Wawer. W latach przedwojennych aktywnie działał w lokalnej drużynie harcerskiej. W grudniu 1939 był jednym z pierwszych świadków na miejscu zbrodni wawerskiej. Podczas okupacji niemieckiej działał w Szarych Szeregach, ukończył konspiracyjną podchorążówkę, uczęszczał też do technikum kolejowego na Chmielnej 88. W sierpniu 1944 przepłynął wpław Wisłę, by podjąć próbę (nieudaną) nawiązania kontaktu z powstańcami warszawskimi. Podczas kolejnej próby przedostania się do walczącego miasta – tym razem przez linię frontu – został wraz z grupą kolegów-harcerzy zatrzymany przez NKWD. 15 sierpnia 1944 trafił do obozu na Majdanku, skąd wkrótce uciekł wraz z czterema kolegami i po kilkudniowej wędrówce dotarł do Wawra. Tu dowiedział się o śmierci ojca, który jako dowódca plutonu Wojskowej Służby Ochrony Powstania zginął na polu minowym próbując przekroczyć linię frontu w drodze na pomoc powstaniu. Wiosną 1945 pan Feliks podjął przerwaną naukę w technikum kolejowym na Chmielnej 88 w Warszawie, którą ukończył w czerwcu 1947. Pracował jako kierownik Centralnej Modelarni Lotniczej na ulicy Łazienkowskiej, brał udział w opracowywaniu konstrukcji motoszybowca „Pegaz”. W 1947 ujawnił się jako żołnierz Armii Krajowej. W tym samym roku został ciężko ranny w wypadku motocyklowym. Po wielomiesięcznej hospitalizacji i rehabilitacji, w kwietniu 1948 zawarł związek małżeński z koleżanką z wawerskiej drużyny harcerskiej. Na początku 1952 roku został aresztowany pod zarzutem udziału w podziemnej organizacji, przez blisko półtora roku śledztwa przetrzymywany w Pałacu Mostowskich. W maju 1953 wyrokiem sądu wojskowego skazany na kilkanaście miesięcy i zwolniony z aresztu. Po wielu odmowach zatrudnienia z powodów politycznych, rozpoczął pracę w Spółdzielni „Nowator” na stanowisku kalkulatora, a wkrótce - kierownika zakładu produkujące łóżka i sprzęt szpitalny w Pustelniku k. Marek. W 1954 roku zatrudnił się w Komisji Inwentaryzacji Powierzchni Mieszkaniowej na terenie dzielnicy Praga-Północ, a wkrótce potem w Zakładach Wytwórczych Urządzeń Telefonicznych (ZWUT). W 1989 roku przeszedł na emeryturę. Mieszka w Warszawie.
mehr...
weniger
[00:00:26] Po wyjściu z więzienia brak środków do życia, kłopoty ze znalezieniem pracy. Desperacja. Nękanie i prowokacje ubeckie, zachęta do współpracy z UB. Praca w spółdzielni Nowator w Pustelniku. Baloniarz Henryk Hynek. Zaprzyjaźnienie się z Aleksanderem Sielskim, głównym inżynierem. Wytwarzanie metalowych łóżek i innych sprzętów do szpitali.
[00:06:06] Przestoje w pracy, awarie. Szczucie pracowników przeciwko boh. – partyjniak Sokołowski.
[00:10:34] Współpraca z Instytutem Elektrotechniki w Międzylesiu (kula metalowa), popsuta maszyna wyoblarka. Podejrzenie boh. o sabotaż i kradzież silników. Wsparcie Sielskiego, wyrzucenie z pracy.
[00:13:50] Praca w urzędzie dzielnicowym Praga Północ: badanie możliwości zagęszczania i dokwarterowania – norma na rok 1953: 3 m²/osobę. Praca przez 6 tygodni. „Pomocniczka” do kontrolowania zainterweniowała w komitecie dzielnicowym PZPR, sekretarz Arabski. Zakłady Wytwórcze Urządzeń Telefonicznych ZWUT, dyrektor Sztajnberg.
[00:20:07] Maria Sobieska. Inżynier Pawłowski. Stanowisko konstruktora w biurze kostrukcji narzędzi PZInż., kolega ze szkoły ślusarskiej. Pierwsze zadanie konstruktorskie. Eugeniusz Czajkowski, żołnierz Armii Radzieckiej, pomoc Szymona Uszyńskiego.
[00:27:27] Inżynierski kurs technologiczny organizowany przez SIMP, podwyżka pensji. Opinia o boh. ciągnęła się też za żoną – praca w klubie techniki i racjonalizacji zakładów kolejowych. Zwolnienie przełożonego Żyda.
[00:32:50] Starania o podwyżkę wynagrodzenia. Anegdota o projekcie trudnego narzędzia. Stefan Wolszczak – wykonawca narzędzi. Zwalniani z MBP ubecy przyuczali się do zawodu w zakładach pracy. Henryk Szaniawski, porucznik UB, sekretarz zakładowy PZPR, pomógł załatwić papiery kombatanckie.
[00:43:04] Stanowisko zastępcy Szaniawskiego w dzielnicowym kole Związku Kombatantów. Nagonka antysemicka 1968 r. Konflikt z kierownikiem, donos do dyrektora Sztajnberga.
[00:49:50] Przeniesienie do biura postępu technicznego, Grochowska 341, inż. Michnowski. Kierownik był Żydem, uciekinierem z Jugosławii. Sterowanie cyfrowe, system dwójkowy. Klub techniki i racjonalizacji. Wynalazek usprawniający funkcjonowanie central telefonicznych. Opatentowanie.
[00:57:30] Wyjazd do Leningradu do zakładu „Krasnaja Zaria”. Kolejne prowokacje ubeckie, donos do dyrekcji. [01:05:10] Imieniny Lesława [Michnowskiego]. Rozmowa z żoną – Żydówką z Urzędu ds. Wyznań. W 1980 r. – przyjazd na praktykę Żyda, Antoniego Zambrowskiego ze studiów w Moskwie, aresztowanie protestujących studentów. Nękanie przez ubeków.
[01:10:18] Propozycja wstąpienia do PZPR, przyjęcie poza okresem próbnym pod koniec 1964 r.
[01:17:14] Rok 1968. Boh. został sekretarzem PZPR ds. propagandy. Wykład Szaniawskiego do załogi o syjonizmie. Atak na boh. (ubek „pan Rysio”).
[01:22:00] Wyjazdy w delegacje zagraniczne. Praca sekretarza ds. propagandy. Zatargi na linii wierzący–niewierzący, zarzut wobec kobiety, która nie poszła na pochód pierwszomajowy, bo miała I komunię dziecka. Działalność Zakładowego Koła Ateistów Polskich.
[01:28:20] Na zebraniu zakładowej POP PZPR antysemicki referat Szaniawskiego o spiskowych organizacjach syjonistycznych. Podczas manifestacji studenckich w marcu 1968 partyjnych robotników z zakładu wyposażono w pałki i zgromadzono w kinie Bajka. Syn boh. był studentem Politechniki. Nazajutrz pożar w kinie Bajka.
[01:32:25] Zambrowski był redaktorem w piśmie „Nasza Polska”. Całe kino Bajka wypełniał uzbrojony aktyw partyjny. Do bicia miały służyć szturmówki. Prowokacje i szantaże ubeckie. Strajki kobiet w ZWU-cie.
[01:37:27] Przejęcie ZWUT przez Siemensa. Odejście boh. na emeryturę w 1989 r. Pomnik robotników z zakładu zamordowanych w Treblince.
[01:43:05] Boh. został zastępcą dzielnicowego sekretarza PZPR, szkolenia. Secesja gen. Andersa. Niechęć większości pracowników w kinie Bajka do zaangażowania się przeciwko studentom.
[01:47:13] W ZWUT nie było czystek żydowskich. Kierownik Graff zniszczony przez prowokację ubeków.
[01:52:00] Współpraca z podziemiem antykomunistycznym w czasie pracy w Lidze Lotniczej. Donosiciele, współpraca ze Służbą Bezpieczeństwa, NKWD. Zakończenie historii kobiety, która nie poszła na pochód, bo dziecko przystępowało do I komunii – odeszła z partii, to były lata 70.
[01:58:28] Walka z Kościołem. Peregrynacja obrazu Matki Boskiej. Syn boh. przystąpił do I komunii. Historia elektryka Kazimierza Błonki – byłego żołnierza Armii Czerwonej.
[02:05:34] Boh. wystąpił z PZPR po odejściu na emeryturę. Pochody pierwszomajowe: przygotowanie list obecności, pocztu sztandarowego. Trybuna honorowa na ul. Marszałkowskiej: Bierut, Cyrankiewicz. Harcerze, żołnierze, lotnicy... KC PZPR decydował o tym, co zakłady będą produkować.
[02:11:55] Boh. był biernym członkiem POP, nie angażował się. Przemówienia sprawozdawcze pisane przez kogoś innego. Przewodniczący komisji ds. walki z alkoholizmem. Wniosek boh. o przyznanie bezpartyjnemu Orderu Odrodzenia Polski. Kiosk na terenie zakładu, gdzie można było kupić alkohol przemysłowy. Zastąpienie denaturatu innym środkiem, co wywołało protesty robotników.
[02:18:00] Afera z Sanepidem: trójchloroetylen w ściekach. „Przekręt” pralniczy, gang handlujący trójchloroetylenem – odsunięcie boh. od sprawy.
[02:23:36] Płyn do smarowania, heksanol, „olej wysychający”, analiza chemiczna. Środki chemiczne używane w zakładzie – uzależnienia narkotyczne pracowników. Wdychanie denaturatu.
[02:28:09] Pozory pierwszomajowe. Gomułka, „dobry wujek”, mieszkał na Saskiej Kępie. Problemy BHP w zakładzie (opary fenolu, pyły). Modernizacja narzędzi. Sabotaż robotników. Automatyzacja, problemy z pracownikami.
[02:34:20] Kolejne udoskonalenia produkcji – wyższa wydajność za tę samą płacę, opór pracowników, sabotowanie technologii, „kapitalistyczny technolog”. Roboty używane w niebezpiecznych odcinkach produkcji. [+]
[02:38:15] Zmiany własnościowe w zakładzie, prywatyzacja. Boh. obsługiwał umowy licencyjne – niefachowe podejście.
mehr...
weniger
Bibliothek des Pilecki-Instituts in Warschau
ul. Stawki 2, 00-193 Warszawa
Mo. - Fr. 9:00 - 15:00 Uhr
(+48) 22 182 24 75
Bibliothek des Pilecki-Instituts in Berlin
Pariser Platz 4a, 00-123 Berlin
Pon. - Pt. 10:30 - 17:30
(+49) 30 275 78 955
Diese Seite verwendet Cookies. Mehr Informationen
Das Archiv des Pilecki-Instituts sammelt digitalisierte Dokumente über die Schicksale polnischer Bürger*innen, die im 20. Jahrhundert unter zwei totalitären Regimes – dem deutschen und sowjetischen – gelitten haben. Es ist uns gelungen, Digitalisate von Originaldokumenten aus den Archivbeständen vieler polnischer und ausländischer Einrichtungen (u. a. des Bundesarchivs, der United Nations Archives, der britischen National Archives, der polnischen Staatsarchive) zu akquirieren. Wir bauen auf diese Art und Weise ein Wissenszentrum und gleichzeitig ein Zentrum zur komplexen Erforschung des Zweiten Weltkrieges und der doppelten Besatzung in Polen auf. Wir richten uns an Wissenschaftler*innen, Journalist*innen, Kulturschaffende, Familien der Opfer und Zeugen von Gräueltaten sowie an alle an Geschichte interessierte Personen.
Das Internetportal archiwum.instytutpileckiego.pl präsentiert unseren Bestandskatalog in vollem Umfang. Sie können darin eine Volltextsuche durchführen. Sie finden ebenfalls vollständige Beschreibungen der Objekte. Die Inhalte der einzelnen Dokumente können Sie jedoch nur in den Lesesälen der Bibliothek des Pilecki-Instituts in Warschau und Berlin einsehen. Sollten Sie Fragen zu unseren Archivbeständen und dem Internetkatalog haben, helfen Ihnen gerne unsere Mitarbeiter*innen weiter. Wenden Sie sich auch an sie, wenn Sie Archivgut mit beschränktem Zugang einsehen möchten.
Teilweise ist die Nutzung unserer Bestände, z. B. der Dokumente aus dem Bundesarchiv oder aus der Stiftung Zentrum KARTA, nur beschränkt möglich – dies hängt mit den Verträgen zwischen unserem Institut und der jeweiligen Institution zusammen. Bevor Sie vor Ort Zugang zum Inhalt der gewünschten Dokumente erhalten, erfüllen Sie bitte die erforderlichen Formalitäten in der Bibliothek und unterzeichnen die entsprechenden Erklärungsformulare. Informationen zur Nutzungsbeschränkung sind in der Benutzungsordnung der Bibliothek zu finden. Vor dem Besuch empfehlen wir Ihnen, dass Sie sich mit dem Umfang und Aufbau unserer Archiv-, Bibliotheks- und audiovisuellen Bestände sowie mit der Besucherordnung und den Nutzungsbedingungen der Sammlung vertraut machen.
Alle Personen, die unsere Bestände nutzen möchten, laden wir in den Hauptsitz des Pilecki-Instituts, ul. Stawki 2 in Warschau ein. Die Bibliothek ist von Montag bis Freitag von 9.00 bis 15.00 Uhr geöffnet. Bitte melden sie sich vor Ihrem Besuch per E-Mail: czytelnia@instytutpileckiego.pl oder telefonisch unter der Nummer (+48) 22 182 24 75 an.
In der Berliner Zweigstelle des Pilecki-Instituts befindet sich die Bibliothek am Pariser Platz 4a. Sie ist von Dienstag bis Freitag von 10.30 bis 17.30 Uhr geöffnet. Ihr Besuch ist nach vorheriger Anmeldung möglich, per E-Mail an bibliothek@pileckiinstitut.de oder telefonisch unter der Nummer (+49) 30 275 78 955.
Bitte lesen Sie unsere Datenschutzerklärung. Mit der Nutzung der Website erklären Sie sich mit ihren Bedingungen einverstanden..