Kołecki Ryszard

Świadkowie Epoki

IP/DF/SE/1234

4 sierpnia 2020, Brzeg

1:51

Ryszard Kołecki (ur. 1948, Stare Kolnie) – wieloletni członek Związku Harcerstwa Polskiego, w latach 1980-1990 działacz brzeskich struktur „Solidarności”, a także NSZZ „Solidarność” Pracowników Oświaty i Wychowania, w stanie wojennym organizator podziemia solidarnościowego oraz wydawca podziemnego pisma „Prostownik”.

[00:00:03] Autoprezentacja boh., urodzony w 1948, Stare Kolnie k. Brzegu, dom w leśniczówce w Śmiechowicach, potem w Brzegu. Przybycie rodziców na Ziemie Odzyskane w 1945 r. z okolic Wielunia (Żytniów), pięcioro rodzeństwa. Szkoła podstawowa w Stobrawie, potem w Śmiechowicach i Brzegu.
[00:02:22] Odwiedziny znajomych ojca, organizował polowania m.in. partyjnych dygnitarzy. Odejście ojca od rodziny. Mamy boh. gardziła kłamstwem, obłudą, wszechwładzą PZPR.
[00:05:50] Harcerstwo, coroczne wyjazdy na obozy harcerskie, działalność w hufcu, kurs żeglarski, drużyna łączności SP6ZAJ, harcerstwo, ZMS
[00:11:22] Praca w internacie, służba wojskowa w pułku łączności. Anegdoty ze służby: nasłuchiwanie radia Wolna Europa, strach przed WSW, zatarg z oficerem politycznym.
[00:17:20] Odejście z harcerstwa, konflikt z PZPR. W 1979 r. przymusowy udział w zebraniu partyjnym POP PZPR w zespole szkół budowlanych, konflikt z dyrektorem.
[00:19:50] Zmiany w harcerstwie, powstanie Harcerskiej Służby Polsce Socjalistycznej (HSPS), bez tradycyjnych zasad, propaganda komunistyczna. Szykany w pracy (w szkole), odebranie wychowawstwa, opieki nad harcerzami, obniżenie zarobków.
[00:23:38] Zaangażowanie w działalność Komisji Zakładowej „Solidarności”, przejście na urlop wychowawczy, nowe warunki pracy, odejście z pracy w szkole.
[00:26:22] NSZZ „Solidarność”. W sierpniu 1980 wakacje z młodzieżą na Mazurach – tam niewiele się słyszało („przerwy w pracy”). Na pierwszej radzie pedagogicznej z kolegą Tadeuszem Śliwińskim ogłosili założenie komisji „S”, rejestracja koła „S” w zespole szkół budowlanych na początku października, przewodniczący: Tadeusz Śliwiński.
[00:30:00] Wybór boh. do Komisji Międzyszkolnej „S”. Od lutego 1981 r. etatowa działalność w związku. MKZ „S”. Zadanie wyprowadzenia PZPR z siedziby w Brzegu przy Plantach – odebranie całego budynku.
[00:33:47] W listopadzie 1982 r. w domu kultury spotkanie przedstawicieli zakładów pracy z władzami lokalnymi, boh. je prowadził. Spór o kontrolę zasobów żywnościowych, z których korzystały stacjonujące w okolicy jednostki Armii Radzieckiej.
[00:35:43] Boh. był w MKZ reprezentantem oświaty razem z T. Śliwińskim, który został internowany za posiadanie bibuły, wyjechał potem do Niemiec.
[00:37:26] Struktury oświatowe „S” – konkurencja między Wrocławiem a Opolem. „S” Dolnośląska, 148 postulatów branżowych na dolnośląskim i krajowym zjeździe „S” oświaty. Wspomnienie z przebiegu zjazdu (cyt. z Lenina). Rozmowy z wiceministrem oświaty.
[00:42:13] Powstawanie UKOS-ów (Uczniowski Komitet Odnowy Społecznej) w szkołach, pismo nielegalne „MROK”. Dwójkę wychowanków boh. ze szkoły budowlanej skazano za robienie napisów na murach (wyroki w zawieszeniu). Odejście boh. ze szkoły w 1983 r., praca w nadleśnictwie.
[00:44:13] Książka o brzeskiej „S”. Wprowadzenie stanu wojennego 13 grudnia 1980 r. – telefon o przejęciu pomieszczenia, pakowanie materiałów, przeniesienie ich do sąsiedniego pokoju opieki społecznej, wyniesienie do domu. Przeszukanie, rewizja, zaplombowanie pomieszczenia.
[00:49:15] Rozpoczęcie wydawania pisma „Prostownik”, red. polonista Henryk Mazurkiewicz, budowa sprzętu drukarskiego – ramki. Wojtek Kuczyński, próby sprzętu w łazience boh. [+] Matryce białkowe. Wiesław Jóźwicki – komendant straży pożarnej – dostarczał matryce białkowe.
[00:53:25] Działalność podziemna drukarska przez 6 lat. Kolportaż. W 1986 r. szkolenie z sitodruku prowadziła Sarapuk Barbara
[00:56:15] Drukowanie w pustostanach, niewykończonych budynkach. Sita młynarskie. Adam Wełeszczuk. Technika sitodruku, pod koniec lat 80. skład komputerowy.
[00:59:05] Wieczór przed godziną milicyjną. Anegdoty z okresu stanu wojennego, kolportaż bibuły. Przesłuchanie na SB, rewizja.
[01:04:33] Punkt kontaktowy przy ul. Białowieskiej, odbiór książek drugiego obiegu. Edward Jędryszczak.
[01:07:05] Zaprzysiężenie 13 osób na członków „Solidarności Walczącej” u Zbigniewa Hryciuka w listopadzie 1983. Wojciech Myślecki.
[01:08:44] Zatrzymanie boh. przez Służbę Bezpieczeństwa w Lubszy. Ostrzeżenie przez Adama Wełeszuka. Nikt z zaprzysiężonych nie sypnął grupy.
[01:12:55] Wyrzucenie z pracy kolegi za to, że niósł kwiaty do kościoła.
[01:15:09] Tajna NKK: Wojciech Oliwa, [Piotr, Władysław, Jerzy] Jaworasowie, Hryciuk, Sobik, Henryk Mazurkiewicz i inni. Książka Wokół „Prostownika”. Tworzenie się Solidarności Walczącej. Adam Wełeszczuk. Rozbudowa struktur SW, Kazimierz Nawrocki, Mariusz Sokołowski, Sobik.
[01:18:55] Przywożenie z Wrocławia bibuły i matryc.
[01:22:10] Wpadka Edwarda Jędryszczaka.
[01:22:20] Kolportaż, Stanisław Będkowski ps. „Spławik”. Przesłuchanie przez esbeka.
[01:25:50] Pomoc uwięzionym i internowanym, wsparcie struktur kościelnych. Biskup Adam Dyczkowski. Boh. dzielił działalność podziemną z opieką nad trójką dzieci.
[01:27:20] Duszpasterstwo ludzi pracy – odczyty, spotkania ze znanymi ludźmi kultury niezależnej, filmy w salce katechetycznej przy dzisiejszej ul. Jana Pawła. Wyjazdy do Warszawy, parafia ks. Adama Wiktora. Poezja i przedstawienia patriotyczne Henryka Mazurkiewicza.
[01:31:19] Strach o rodzinę, wsparcie żony. Akcja przewiezienia ukrywającego się Edwarda Jędryszczaka na komunię córki. W maju 1987 otworzenie firmy budowlanej – odejście boh. od działalności w końcu lat 80. Wsparcie wyborów 1989 r. – „pospolite ruszenie”. Stosunek do Okrągłego Stołu.
[01:35:38] Ostatnie zebranie zarządu regionu 7 grudnia 1981 r. – gorąca atmosfera, gotowość ludzi do strajku, Karol Modzelewski: „Bój to będzie ich ostatni”. Wystąpienie kobiety z zakładu w Bielawie przeciw „wojnie”. Rozważania o Okrągłym Stole. Postawa odchodzących funkcjonariuszy PZPR, uwłaszczenia. Grabież majątku krajowego przez kacyków partyjnych „za trudy władzy”. [+]
[01:40:36] Radio „Solidarność Walcząca”, przekazanie nadajnika w kozaku. Zaginięcie nadajnika. Zagrożenie wykrycia nadajnika przed stacjonujące w pobliżu wojsko. Pasja: działalność krótkofalarska.
[01:46:43] Ewakuacja maszyny do pisania. Babcia Aleksandra Palińska pisała teksty do gazetek na maszynie, zmylenie śledzących ubeków w kościele Św. Krzyża. Irena Dankowska. Schowanie maszyny do zakrystii. [+]
mehr...
weniger

Łagojda Krzysztof

Latusek Adam

Instytut Pileckiego

Film