Józef Kwidziński (ur. 1925, Kamienica Królewska) – żołnierz 1. Dywizji Pancernej gen. Stanisława Maczka. W 1943 roku jego ojciec podpisał volkslistę, w wyniku czego Józef Kwidziński został powołany przymusowo do Wehrmachtu. Służył na froncie zachodnim. Latem 1944 roku zdezerterował z Wehrmachtu, po czym wstąpił w szeregi 1. Dywizji Pancernej gen. Stanisława Maczka. Po krótkim przeszkoleniu wziął udział w wyzwoleniu Bredy. Następnie został odkomenderowany do Szkocji, gdzie ukończył różne kursy wojskowe. W 1947 roku powrócił do Polski.
00:00:06 Autoprezentacja boh. urodzonego w 1925 r. w Kamienicy Królewskiej.
00:00:15 Boh. ukończył siedmioklasową szkołę powszechną w Kamienicy Królewskiej. Podczas okupacji niemieckiej ojciec jechał z boh. do Sierakowic, by podpisać volkslistę, ale w tym czasie Niemcy napadły na Związek Radziecki – spotkanie z mężczyzną czytającym Biblię, który powiedział, że Niemcy przegrają wojnę.
00:01:37 Po ukończeniu 18 lat boh. został zmobilizowany do Wermachtu – wyjazd do Konstancji nad szwajcarską granicę, potem do Belgii i Holandii, gdzie boh. zdezerterował i przeszedł do Dywizji Pancernej gen. Maczka, która była już w okolicach Bredy.
00:06:13 Przejazd przez Bredę – powitanie przez mieszkańców miasta. Wyjazd do Szkocji, gdzie odbywało się przeszkolenie żołnierzy, którzy mieli być wzmocnieniem dywizji. Po zakończeniu wojny boh. został zdemobilizowany i wrócił do Polski w maju 1946 r. Gen. Anders nie zgodził się na wykorzystanie polskich żołnierzy w wojnie z Japonią.
00:09:40 Powitanie w Polsce, boh. pracował na kolei i na gospodarstwie. Powody zapisania się do PZPR – traktowanie byłych żołnierzy PSZ przez władze, zajście z ubekami. Rozmowy Piłsudskiego z Hitlerem.
[koniec samodzielnej narracji, początek wywiadu - świadek odpowiada na pytania]
00:12:27 Rodzice Anna i Jan prowadzili przed wojną gospodarstwo rolne. Stosunki polityczne polsko-rosyjskie w czasie wojny.
00:13:31 Sytuacja na Kaszubach po odzyskaniu przez Polskę niepodległości. Przyczyny gospodarcze nastrojów proniemieckich na Kaszubach. Opinia o nastawieniu Armii Czerwonej wobec powstania warszawskiego.
00:16:38 Agitacja księży, by stawić opór komunie, która pozamyka kościoły. Przygotowania w Szkocji do wyjazdu na front zostały przerwane, bo wojna się skończyła. Dywagacje na tematy Biblii i współczesnego traktowania kombatantów. Rozważania na temat II wojny na Kaszubach.
00:19:51 Boh. przyszedł z warty do bunkra i usłyszał piosenkę po polsku – rozmowa z niemieckim żołnierzem (tu dłuższa wypowiedź po niemiecku). Dywagacje na temat polityki.
00:21:12 Traktowanie Kaszubów w Wehrmachcie.
00:22:25 Bieda lat powojennych – ojciec miał dużo nieurodzajnej ziemi, czerwonoarmiści zabrali z gospodarstwa krowy i konia. Powojenne dostawy obowiązkowe. Boh. prowadził gospodarstwo hodowlane – stopniowa poprawa warunków materialnych. Opinia na temat powrotu do Polski. Stosunek Kaszubów do komuny i religii. Dywagacje na tematy religijne.
00:24:15 Boh. był po wojnie przez rok w Szkocji, tam spotykał gen. Maczka – niewielki żołd dla żołnierzy. Boh. spotykał się ze Szkotką, ale podjął decyzję o powrocie do Polski. Stosunek Szkotów do Polaków – wypłynięcie z Dundee, pożegnanie przez Szkotów. Po powrocie do kraju boh. poszedł na zabawę w angielskim mundurze i spotkał radzieckich żołnierzy.
00:29:14 Czterej koledzy z drużyny boh. zostali zabici. Powojenna bieda – duże dostawy obowiązkowe z nieurodzajnej ziemi, przeszukiwanie gospodarstw przez „trójki”.
00:30:01 W drużynie boh. byli Kaszubi, jeden został ranny. Boh. był pod alianckim ostrzałem, uzbrojenie w Wehrmachcie. Sposoby atakowania czołgów. Refleksje na temat postępu techniki.
00:33:00 Boh. pamięta kolegów z Wehrmachtu. Po powrocie do Polski boh. miał nieprzyjemne spotkanie z ubekami i zapisał się do PZPR, teraz popiera PiS. Stosunek do boh. jako żołnierza gen. Maczka.
00:36:43 Większość Niemców z okolicy wyjechała za Odrę. Czerwonoarmiści okradali Kaszubów. Bieda lat powojennych, zarobki na kolei. Boh. był radnym – podwyżki dla wdów po kombatantach. Niegospodarność jednego z wójtów.
00:41:21 Uzbrojenie żołnierzy gen. Maczka, różnice pomiędzy uzbrojeniem niemieckim i angielskim. Wycofanie się Niemców z Bredy. Boh. pojechał do Szkocji na szkolenie – odbyte kursy. Ćwiczenia w zestrzeliwaniu samolotów. Przebieg kursu samochodowego – jazdy z instruktorem, egzamin. Rodzaje pocisków na wyposażeniu wojska – specyfika obsługi działa. [+]
00:46:16 Opinia na temat Wałęsy, Solidarności i PZPR. Zyski spółdzielni produkcyjnej, w której pracował boh.
more...
less
The library of the Pilecki Institute
ul. Stawki 2, 00-193 Warszawa
Monday to Friday, 9:00 - 15:00
(+48) 22 182 24 75
The library of the Berlin branch of the Pilecki Institute
Pariser Platz 4a, 00-123 Berlin
Pon. - Pt. 10:30 - 17:30
(+49) 30 275 78 955
This page uses 'cookies'. More information
Ever since it was established, the Witold Pilecki Institute of Solidarity and Valor has been collecting and sharing documents that present the multiple historical facets of the last century. Many of them were previously split up, lost, or forgotten. Some were held in archives on other continents. To facilitate research, we have created an innovative digital archive that enables easy access to the source material. We are striving to gather as many archives as possible in one place. As a result, it takes little more than a few clicks to learn about the history of Poland and its citizens in the 20th century.
The Institute’s website contains a description of the collections available in the reading room as well as the necessary information to plan a visit. The documents themselves are only available in the Institute’s reading room, a public space where material is available free of charge to researchers and anyone interested in the topics collected there. The reading room also offers a friendly environment for quiet work.
The materials are obtained from institutions, public archives, both domestic and international social organizations, as well as from private individuals. The collections are constantly being expanded. A full-text search engine that searches both the content of the documents and their metadata allows the user to reach the desired source with ease. Another way to navigate the accumulated resources is to search according to the archival institutions from which they originate and which contain hierarchically arranged fonds and files.
Most of the archival materials are in open access on computers in the reading room. Some of our collections, e.g. from the Bundesarchiv, are subject to the restrictions on availability resulting from agreements between the Institute and the institutions which transfer them. An appropriate declaration must be signed upon arrival at the reading room in order to gain immediate access to these documents.
Before your visit, we recommend familiarizing yourself with the scope and structure of our archival, library and audio-visual resources, as well as with the regulations for visiting and using the collections.
All those wishing to access our collections are invited to the Pilecki Institute at ul. Stawki 2 in Warsaw. The reading room is open from 9–15, Monday to Friday. An appointment must be made in advance by emailing czytelnia@instytutpileckiego.pl or calling (+48) 22 182 24 75.
Please read the privacy policy. Using the website is a declaration of an acceptance of its terms.