Andrzej Paszkiewicz (ur. 1941, Kielce) urodził się w więzieniu kieleckim, dokąd trafili jego rodzice aresztowani za działalność w Związku Walki Zbrojnej. Ojciec zginął w Auschwitz, matka została wysłana do KL Ravensbrück, po wojnie, przez Szwecję, wróciła do swojej rodziny w Kielcach.
00:00:00 Bohater urodził się w 1941 r. w kieleckim więzieniu. Jego rodzice zostali aresztowani ok. 4 miesięcy przed jego urodzeniem tj. 10 lutego razem z grupą 86 członków ZWZ.
00:00:30 Ojca w kwietniu [1941] wywieziono do obozu w Oświęcimiu, gdzie po pół roku zmarł. Matka została na więziennym oddziale kobiecym, gdzie 6 czerwca 1941 urodziła dwóch synów-bliźniaków.
00:01:00 Byli karmieni piersią do sierpnia 1941 r. kiedy Gestapo zabrało matkę do obozu w Ravensbrück. Strażnik więzienny zawiadomił proboszcza, a ten rodzinę i chłopcy zostali zabrani z więzienia.
00:02:00 Razem z rodzicami był aresztowany najstarszy brat matki, Józef Bednarski. Po 2 tyg. śledztwa zmarł na skutek tortur. Był harcmistrzem, członkiem ZWZ, prowadził chór katedralny w Kielcach. Nikogo nie wydał.
00:03:20 Józef Bednarski zmarł 24 lutego. Podczas przesłuchania poszczuto na niego psa, któremu rozerwał pysk i został zatłuczony przez gestapowców. Ciało oddano rodzinie.
00:04:30 Siostry Bednarskiego otworzyły trumnę i obejrzały ciało - brat był skatowany, twarz miał zniekształconą i powyrywane paznokcie, był prawie nierozpoznawalny. [++]
00:05:15 Siostry matki szukały dla braci mamki. Była to pani Cedros z Nowej Słupi, a potem inne kobiety, ale chłopcy nie chcieli jeść obcego pokarmu i odwodnili się. Brat boh. zmarł w sierpniu 1941.
00:06:00 Chrzestna matka boh. załatwiła boh. szpital w Krakowie i dzięki transfuzji krwi został uratowany. Lekarzem prowadzącym był dr Antoni Chudoba, boh. odwiedził go o wojnie z matką.
00:07:15 Boh. miał starszego brata Edwarda - do końca wojny wychowywały ich niezamężne starsze siostry matki. Matka była w Ravensbrück. Ojciec wiedział o synach, przysłał z Oświęcimia 9-10 listów. Mógł wysłać jeden list na miesiąc.
00:08:00 Matka miała możliwość częstszego wysyłania listów, wysyłała je też nielegalnie, poza niemiecką kontrolą. Każdy list ojca z Oświęcimia zawiera formułkę „jestem zdrów i czuję się dobrze”. Po jego śmierci w telegramie z Oświęcimia napisano: „zmarł na serce”.
00:09:15 Matka boh. doczekała wyzwolenia i w maju 1945, dzięki akcji hrabiego Bernardotte, została przetransportowana do Szwecji. Ważyła 35 kg. Jesienią 1945 wróciła do Polski.
00:10:25 W punkcie repatriacyjnym w Gdyni dostała 100 zł na jedzenie, oddała je żebrzącej na dworcu w Łodzi kobiecie z dzieckiem. Po dwóch dniach matka dotarła do Kielc i do domu na ul. Śniadeckich, gdzie mieszkał boh.
00:12:00 Budynek domu na ul. Śniadeckich miał szerokie parapety, na których boh. przesiadywał z bratem i obserwowali ulicę. Któregoś dnia przed oknami zatrzymała się kobieta i zaczęła płakać. Brat pobiegł do ciotki, zapłakana kobieta stanęła w drzwiach wejściowych – była to ich matka. [+]
00:13:15 Wcześniej do obozu zostały przekazane matce zdjęcia boh. i jego brata. Ciotka boh., żona brata matki, miała w Krakowie zakład fotograficzny i prawo do noszenia aparatu fotograficznego. Kartkę ze zdjęciami synów wysłała matce do Ravensbrück.
00:14:20 Zdjęcia chłopców wysyłano też ukryte w mydle. Matka była rzemieślnikiem, przed wojną pracowała u modystki, robiła kapelusze. Po wojnie założyła zakład kapeluszniczy, ale dano jej domiar i musiała zamknąć zakład. Zaczęła pracę jako rejestratorka w służbie zdrowia, gdzie pracowała do emerytury (ok. 1974).
00:15:45 Boh. miał 3.5 roku, gdy skończyła się wojna. Pamięta nieliczne obrazy z tamtego okresu i pojedyncze zdarzenia. W okresie wojny ciocia boh. utrzymywała się robienia na drutach. Po wojnie było ciężko, ale zawsze było jedzenie, matka o to dbała.
00:17:20 Aresztowanie rodziców miało miejsce rano, kiedy jeszcze spali. Gestapo szukało matki, Haliny Paszkiewicz. Rodzice mieszkali na ul. Śniadeckich 7, ciocie – na ul. Śniadeckich 3.
00:19:00 W domu przeprowadzono rewizję. Hitlerowcy zabrali dokumenty ukryte w fotelu, nie odnaleźli gazet z pogrzebu J. Piłsudskiego.
00:19:35 O śmierci ojca, Aleksandra Paszkiewicza, wiadomo tylko to, co było w listach. Ostatni list był z bloku śmierci, z którego więźniowie szli „pod ścianę”. Prawdopodobnie pod tamtą ścianą zakończył życie ojciec boh. Wizyta boh. z matką w Oświęcimiu.
00:20:50 W 1972-73 roku boh. chciał obejrzrć pawilon, w którym przyszedł na świat - naczelnik więzienia nie wyraził zgody. Dopiero wiele lat potem, gdy obiekt został oddany do użytku publicznego, dr. Maciągowski pokazał boh. dokumenty i zrobił z nim wywiad.
00:22:15 Mówiło się, że ulica Zamkowa [na której znajduje się budynek dawnego więzienia] to najdłuższa ulica w Kielcach – kto nią idzie, długo nie wraca do domu.
00:23:00 Odwiedziny dawnego więzienia z członkami rodziny.
00:24:00 Gdy ojciec był w więzieniu, jego młodszy o rok brat Jan sprowokował na mieście żandarma, żeby trafić do więzienia. Liczył na to, że spotka brata i się z nim wymieni. Niestety plan się nie udał i po 2 tyg. został zwolniony. Ojciec miał 32 lata, Jan 31.
00:25:20 W rodzinie 10 lutego 1941 był dniem tragicznym. Na skutek aresztowania rodziców ich rodzina się rozpadła. Oprócz rodziców i wuja Bednarskiego, aresztowano też członków ich grupy towarzyskiej.
00:26:20 Do konspiracji brało się osoby znajome, do których miało się zaufanie. Znajomy, pan Poldek, został rozstrzelany w pierwszym dniu aresztowania. Wcześniej matka z ojcem wybierali się na spotkanie na Karczówce na spotkanie ZWZ, słuchali radia z Londynu.
00:27:20 Były to początki konspiracji, nie było akcji zbrojnych, organizacja zbierała ludzi chętnych do walki z Niemcami. Ani matka ani ojciec nie mieli broni.
mehr...
weniger
Bibliothek des Pilecki-Instituts in Warschau
ul. Stawki 2, 00-193 Warszawa
Mo. - Fr. 9:00 - 15:00 Uhr
(+48) 22 182 24 75
Bibliothek des Pilecki-Instituts in Berlin
Pariser Platz 4a, 00-123 Berlin
Pon. - Pt. 10:30 - 17:30
(+49) 30 275 78 955
Diese Seite verwendet Cookies. Mehr Informationen
Das Archiv des Pilecki-Instituts sammelt digitalisierte Dokumente über die Schicksale polnischer Bürger*innen, die im 20. Jahrhundert unter zwei totalitären Regimes – dem deutschen und sowjetischen – gelitten haben. Es ist uns gelungen, Digitalisate von Originaldokumenten aus den Archivbeständen vieler polnischer und ausländischer Einrichtungen (u. a. des Bundesarchivs, der United Nations Archives, der britischen National Archives, der polnischen Staatsarchive) zu akquirieren. Wir bauen auf diese Art und Weise ein Wissenszentrum und gleichzeitig ein Zentrum zur komplexen Erforschung des Zweiten Weltkrieges und der doppelten Besatzung in Polen auf. Wir richten uns an Wissenschaftler*innen, Journalist*innen, Kulturschaffende, Familien der Opfer und Zeugen von Gräueltaten sowie an alle an Geschichte interessierte Personen.
Das Internetportal archiwum.instytutpileckiego.pl präsentiert unseren Bestandskatalog in vollem Umfang. Sie können darin eine Volltextsuche durchführen. Sie finden ebenfalls vollständige Beschreibungen der Objekte. Die Inhalte der einzelnen Dokumente können Sie jedoch nur in den Lesesälen der Bibliothek des Pilecki-Instituts in Warschau und Berlin einsehen. Sollten Sie Fragen zu unseren Archivbeständen und dem Internetkatalog haben, helfen Ihnen gerne unsere Mitarbeiter*innen weiter. Wenden Sie sich auch an sie, wenn Sie Archivgut mit beschränktem Zugang einsehen möchten.
Teilweise ist die Nutzung unserer Bestände, z. B. der Dokumente aus dem Bundesarchiv oder aus der Stiftung Zentrum KARTA, nur beschränkt möglich – dies hängt mit den Verträgen zwischen unserem Institut und der jeweiligen Institution zusammen. Bevor Sie vor Ort Zugang zum Inhalt der gewünschten Dokumente erhalten, erfüllen Sie bitte die erforderlichen Formalitäten in der Bibliothek und unterzeichnen die entsprechenden Erklärungsformulare. Informationen zur Nutzungsbeschränkung sind in der Benutzungsordnung der Bibliothek zu finden. Vor dem Besuch empfehlen wir Ihnen, dass Sie sich mit dem Umfang und Aufbau unserer Archiv-, Bibliotheks- und audiovisuellen Bestände sowie mit der Besucherordnung und den Nutzungsbedingungen der Sammlung vertraut machen.
Alle Personen, die unsere Bestände nutzen möchten, laden wir in den Hauptsitz des Pilecki-Instituts, ul. Stawki 2 in Warschau ein. Die Bibliothek ist von Montag bis Freitag von 9.00 bis 15.00 Uhr geöffnet. Bitte melden sie sich vor Ihrem Besuch per E-Mail: czytelnia@instytutpileckiego.pl oder telefonisch unter der Nummer (+48) 22 182 24 75 an.
In der Berliner Zweigstelle des Pilecki-Instituts befindet sich die Bibliothek am Pariser Platz 4a. Sie ist von Dienstag bis Freitag von 10.30 bis 17.30 Uhr geöffnet. Ihr Besuch ist nach vorheriger Anmeldung möglich, per E-Mail an bibliothek@pileckiinstitut.de oder telefonisch unter der Nummer (+49) 30 275 78 955.
Bitte lesen Sie unsere Datenschutzerklärung. Mit der Nutzung der Website erklären Sie sich mit ihren Bedingungen einverstanden..