Ryszard Woźniakowski ( ur. 1935, Hrynki) urodził się na Kresach Wschodnich w miejscowości znajdującej się na terenie prywatnych lasów hrabiego Tyszkiewicza, u którego jego ojciec był leśniczym. Rodzice poznali się k. Bodzentyna w woj. kieleckim, na Kresy przeprowadzili się później w związku z pracą ojca. W lutym 1940 cała rodzina (rodzice, dwóch synów, wuj i stryj) zostali wywiezieni do Związku Radzieckiego, do posiołka Karabasz w okolicach Czelabińska na Uralu. Podczas pobytu na zesłaniu rodzice pracowali w kopalni, a Ryszard z bratem Arturem chodzili do przedszkola. Latem 1942 rodzina opuściła Karabasz i ruszyła na południe w poszukiwaniu formującej się polskiej armii. Dotarli do Uzbekistanu i Turkmenistanu, skąd zostali ewakuowani statkiem z Krasnowodzka do Pahlevi w Iranie. Tam ojciec odłączył się i został w wojsku, zaś matka z synami przez Pakistan i Indie dostali się do Mombasy w Kenii, a następnie do obozu polskich uchodźców w Koji. Tu spędzili kolejne 6 lat. Powrócili do Polski w 1948 roku, zamieszkali w Częstochowie. Pan Ryszard ukończył studia leśniczce i przez 30 lat był nadleśniczym w Herbach. Obecnie jest na emeryturze.
mehr...
weniger
00:00:30 Autoprezentacja bohatera. Urodzony w 1935 r. na Kresach Wschodnich w Hrynkach, gdzie ojciec pracował jako leśniczy w prywatnych lasach hrabiego Tyszkiewicza. Rodzice prowadzili małe gospodarstwo.
00:02:20 Boh. nie pamięta 17 września, ale miał świadomość wybuchu wojny w 1939 r. Stryjek i wujek boh. byli w POW [Polska Organizacja Wojskowa] i uciekali przed Niemcami chroniąc się w gospodarstwie ojca. Byli jednak na rosyjskiej liście do wywózki i zostali wywiezieni razem z rodziną boh. w głąb Rosji. Był to okres wywozu polskiej inteligencji, wojskowych i leśników. Po amnestii wujowie wyjechali z Karabasza wcześniej, aby dołączyć do polskiej armii. Byli młodsi od ojca boh. i zdrowi. Wujek Cybulski [Marian] dotarł do Anglii i został lotnikiem. Po wojnie pracował w RAF-ie. Nie przeszedł do polskiego wojska, bo nie chciano mu zatwierdzić stopnia oficerskiego, który zdobył na służbie w wojsku angielskim. Po wojnie został instruktorem i szkolił lotników.
00:05:30 - 00:06:13 - przerwa / charakteryzacja
00:06:14 [głosy z offu - część ludzi, którzy wyszli z armią Andersa szli do brytyjskiego wojska. Prof. [Adam] Dobroński napisał artykuł w „Sybiraku” o wujku boh.].
00:07:00 Wujek [Cybulski] był bratem ciotecznym matki boh. Został w Anglii, ożenił się z Angielką i do Polski nie przyjeżdżał. Miał kontakt listowny z siostrą, matką boh.
00:08:05 Stryj boh. [Wacław Woźniakowski, brat ojca] dotarł pod Monte Cassino, był w żandarmerii wojskowej. Ożenił się we Włoszech z Polką i pojechali do Anglii. W 1949 r. wrócili do Polski, stryj zmarł kilka lat temu.
00:08:52 - 00:09:31 - przerwa / charakteryzacja
00:09:32 Gdy byli wywożeni na Syberię, w środku mroźnej zimy, matka chorowała na gruźlicę. Mimo tego dożyła prawie 100 lat. Rodzice zabrali tzw. baranicę, którą wszystko przykryli. Wspomnienie szkoły w Rosji i ukraińskiej nauczycielki Wiery Dymitrownej, która też była tam wywieziona. Wujek lotnik miał z nią romans, chodziły pogłoski, że mieli córkę.
00:12:00 Sierociniec w Samarkandzie mieścił się w dawnej cerkwi. Przebywały tam dzieci i młodzież. Panowała w nim gruźlica i tyfus, kilka osób tam zmarło. Enkawudzistę [Isakowa, komendanta w posiołku Karabasz] boh. zna z opowiadań.
00:14:00 Wyjazd rodziny po amnestii. Polska armia była tworzona w miejscowości Buzułuk i tam początkowo mieli jechać. Potem armię ewakuowano na południe [do Uzbekistanu] w okolice Taszkientu, do miejscowości Jangijul [Yangiyo'l].
00:15:30 Po pobycie w sierocińcu w Samarkandzie, rodzina zamieszkała [w Uzbekistanie] w obozie wojskowym, w pomieszczeniu przy bramie obozu. Mamę okradziono z dokumentów i niewiele brakowało, żeby stamtąd nie wyjechali. Po wojskowej interwencji udało im się wyruszyć do Krasnowodzka [dziś Turkmenbasza, miasto portowe w Turkmenistanie].
00:17:00 Z Teheranu [Iran] pociągiem pojechali do [Afhazu], miejscowości na południu Iranu, gdzie mieszkali na terenie powojskowym. Potem zawieziono rodzinę do Basry [Irak] i małym statkiem popłynęli do Karaczi [Pakistan], gdzie znajdował się obóz przejściowy. Boh. był chory i trafił do angielskiego szpitala, po nim zachorował też brat. Po jakimś czasie dużym statkiem popłynęli do Mombasy [Kenia]. Boh. z bratem byli ciekawi podróży. Z Mombasy jechali do Mukono, a stamtąd do polskiego obozu w Koji. Osada była w trakcie powstawania i dlatego rodzina spędziła jakiś czas w Karaczi, czekając na jej wybudowanie.
00:20:00 Stabilizacja życia rodziny w Afryce. Po skończeniu wojny Anglicy namawiali ludzi do wyjazdu. Organizowano spotkania, werbowano osoby na emigrację np. do Australii, gdzie pojechał jeden transport. Rodzice zdecydowali się na wyjazd do Polski. W marcu [1948] wyjechali z Koji, choć byli już na liście transportu do Anglii, jak wszystkie rodziny wojskowe. Ojciec był już wtedy zdemobilizowany.
00:23:00 W Koji Polacy mieli radio i kontakty z różnymi osobami odwiedzającymi obóz. Przyjeżdżali tam m. in. inspektorzy i kontrolerzy, przekazywali aktualne informacje o sytuacji na świecie. Ludzie w obozie wiedzieli, że toczy się wojna, że się skończyła. [głos brata boh. spoza kadru: koło kościoła w obozie była siedziba YMCA, w której było jedyne w obozie radio. Po mszy ludzie szli słuchać wiadomości, tłum był większy niż w kościele]. Gdy zginął gen. Sikorski, ludzie szli z kościoła i płakali. Ogłoszenie końca wojny w obozie [głos brata boh. spoza kadru: brat szedł koło kościoła i usłyszał bicie w dzwony. Komendant policji powiedział chłopcu, że skończyła się wojna, na co ten zapytał, czy z "Ruskimi" też się skończyła].
00:25:30 Rodzina boh. została w obozie jeszcze 3 lata po zakończeniu wojny. Z Polski przyjeżdżali panowie zachęcający do powrotu do ojczyzny, w obozie były agitujące do powrotu ulotki. Historia topienia się boh. podczas zrywania lilii wodnych.
00:27:55 Powrót do Polski. Boh. z bratem chcieli jechać, bo już długo byli w obozie, cieszyli się na podróż do Polski.
00:29:00 W Polsce ojciec pracował na stanowisku wicedyrektora Świętokrzyskiego Parku Narodowego. Został wezwany na rozmowę do działu kadr w Warszawie, chcieli go odwołać za to, że był w Armii Andersa. W tamtym okresie wiceministrem leśnictwa był kolega ojca z liceum i studiów, p. Rykowski. Dzięki niemu ojciec utrzymał stanowisko. Życie w PRL. Boh. skończył studia, jest z zawodu leśnikiem. Przez ostatnie 30 lat do emerytury był nadleśniczym w Herbach.
mehr...
weniger
Bibliothek des Pilecki-Instituts in Warschau
ul. Stawki 2, 00-193 Warszawa
Mo. - Fr. 9:00 - 15:00 Uhr
(+48) 22 182 24 75
Bibliothek des Pilecki-Instituts in Berlin
Pariser Platz 4a, 00-123 Berlin
Pon. - Pt. 10:30 - 17:30
(+49) 30 275 78 955
Diese Seite verwendet Cookies. Mehr Informationen
Das Archiv des Pilecki-Instituts sammelt digitalisierte Dokumente über die Schicksale polnischer Bürger*innen, die im 20. Jahrhundert unter zwei totalitären Regimes – dem deutschen und sowjetischen – gelitten haben. Es ist uns gelungen, Digitalisate von Originaldokumenten aus den Archivbeständen vieler polnischer und ausländischer Einrichtungen (u. a. des Bundesarchivs, der United Nations Archives, der britischen National Archives, der polnischen Staatsarchive) zu akquirieren. Wir bauen auf diese Art und Weise ein Wissenszentrum und gleichzeitig ein Zentrum zur komplexen Erforschung des Zweiten Weltkrieges und der doppelten Besatzung in Polen auf. Wir richten uns an Wissenschaftler*innen, Journalist*innen, Kulturschaffende, Familien der Opfer und Zeugen von Gräueltaten sowie an alle an Geschichte interessierte Personen.
Das Internetportal archiwum.instytutpileckiego.pl präsentiert unseren Bestandskatalog in vollem Umfang. Sie können darin eine Volltextsuche durchführen. Sie finden ebenfalls vollständige Beschreibungen der Objekte. Die Inhalte der einzelnen Dokumente können Sie jedoch nur in den Lesesälen der Bibliothek des Pilecki-Instituts in Warschau und Berlin einsehen. Sollten Sie Fragen zu unseren Archivbeständen und dem Internetkatalog haben, helfen Ihnen gerne unsere Mitarbeiter*innen weiter. Wenden Sie sich auch an sie, wenn Sie Archivgut mit beschränktem Zugang einsehen möchten.
Teilweise ist die Nutzung unserer Bestände, z. B. der Dokumente aus dem Bundesarchiv oder aus der Stiftung Zentrum KARTA, nur beschränkt möglich – dies hängt mit den Verträgen zwischen unserem Institut und der jeweiligen Institution zusammen. Bevor Sie vor Ort Zugang zum Inhalt der gewünschten Dokumente erhalten, erfüllen Sie bitte die erforderlichen Formalitäten in der Bibliothek und unterzeichnen die entsprechenden Erklärungsformulare. Informationen zur Nutzungsbeschränkung sind in der Benutzungsordnung der Bibliothek zu finden. Vor dem Besuch empfehlen wir Ihnen, dass Sie sich mit dem Umfang und Aufbau unserer Archiv-, Bibliotheks- und audiovisuellen Bestände sowie mit der Besucherordnung und den Nutzungsbedingungen der Sammlung vertraut machen.
Alle Personen, die unsere Bestände nutzen möchten, laden wir in den Hauptsitz des Pilecki-Instituts, ul. Stawki 2 in Warschau ein. Die Bibliothek ist von Montag bis Freitag von 9.00 bis 15.00 Uhr geöffnet. Bitte melden sie sich vor Ihrem Besuch per E-Mail: czytelnia@instytutpileckiego.pl oder telefonisch unter der Nummer (+48) 22 182 24 75 an.
In der Berliner Zweigstelle des Pilecki-Instituts befindet sich die Bibliothek am Pariser Platz 4a. Sie ist von Dienstag bis Freitag von 10.30 bis 17.30 Uhr geöffnet. Ihr Besuch ist nach vorheriger Anmeldung möglich, per E-Mail an bibliothek@pileckiinstitut.de oder telefonisch unter der Nummer (+49) 30 275 78 955.
Bitte lesen Sie unsere Datenschutzerklärung. Mit der Nutzung der Website erklären Sie sich mit ihren Bedingungen einverstanden..