Grynkiewicz Otton

Świadkowie Epoki

IP/DF/SE/0337

4 grudnia 2018, Sędziszów

1:05

Otton Grynkiewicz (ur. 1930, Grodno), syn podoficera Wojska Polskiego sierżanta Domicjana Grynkiewicza. 20 czerwca 1941 razem z mamą i młodszą siostrą (ojciec był wówczas w więzieniu NKWD) został zesłany na Syberię do miejscowości Jakowlewka w Kraju Narymskim. Pracowali przy wycince tajgi. W rodzinne strony wrócili w 1944 i po zmianie granic zdecydowali się przenieść za Bug do Polski w nowych granicach.

00:00:01 Autoprezentacja boh. urodzonego w 1930 r. w Grodnie – powody zmienienia daty urodzenia w dokumentach.
00:00:48 Ojciec był sierżantem Wojska Polskiego. Wywózki 10 lutego 1940 r.
00:02:07 Mama pochodził ze wsi Kozłowiki koło Wołkowyska. Mama, boh. i jego siostra Julia zostali deportowani 20 czerwca 1941 r. Po kilku tygodniach transport dotarł do Nowosybirska, skąd przewieziono zesłańców do Inkino, a potem podwodami w głąb tajgi do posiołka Jakowlewka. Wygląd domów, warunki mieszkanie. Mama pracowała jako krawcowa w spółdzielni. Niewielkie racje żywnościowe. Boh. pracował przy wyrębie tajgi. Zesłańcy chorowali na malarię. Drogi z bali między wioskami, malaryczne okolice.
00:10:40 Ojciec został aresztowany przez NKWD w Prużanie i osadzony w więzieniu. Boh. i mama chorowali na malarię – przebieg ataku. Wspomnienia budzące emocje. Boh. przestał chorować na malarię, gdy wyjechał na Kaukaz – ostatni atak na torowisku kolejowym koło Stalingradu.
00:15:26 Mama wychodząc do pracy zostawiała dzieciom szklankę mąki i wodę – boh. gotował „pobołtuchę”. Gdy szedł do pracy, siostra zostawała sama w domu. Stosunek miejscowej ludności do zesłańców. Mama musiała się meldować w NKWD.
00:19:12 Dziadzio Dieriagin, woźnica, opiekował się boh. podczas pracy w lesie. [+]
00:20:45 Po ataku Niemiec na Związek Radziecki ojciec wyszedł z więzienia w Prużanie i wrócił do Kozłowików, gdzie mieszkał do końca wojny. W 1943 r. rodzina przeniosła się do Kołpaszewa, gdzie mieszkała deportowana ciotka. Mama pracowała jako krawcowa, a boh. w spółdzielni szewskiej – szpilki szewskie z krążka brzozy.
00:25:10 Wyjazd z Kołpaszewa na stepy Kałmucji latem 1944 r. Rodzina zamieszkała w domu opuszczonym przez deportowanych Kałmuków. Praca w sowchozie – mama była dojarką, boh. pastuchem, poprawa warunków bytowych, przyjaźń z krową. [+]
00:32:31 Wiadomość o podstawieniu pociągu dla repatriantów – radość zesłańców. Podróż do Polski w 1946 r. – opis wnętrza wagonu. Podczas podróży w czerwcu 1941 r. pociąg stał na stacji w Kijowie – bombardowanie miasta. Zachowanie repatriantów po przekroczeniu granicy. [+]
00:38:36 Pociąg przyjechał do Trzebiatowa nad Regą. Mama zaczęła pracować jako salowa w szpitalu, a boh. był pomocnikiem piekarza. [+]
00:40:32 Piętno wyciśnięte przez Syberię na młodszej siostrze Julii. Boh. na Syberii polował i łapał ryby.
00:42:25 Boh. rysował jako dziecko, malarstwem zajął się w latach 70. Stworzył cykl obrazów o tematyce sybirackiej – odpowiedź na traumę.
00:45:57 Boh. napisał z Trzebiatowa do dziadków w Kozłowikach i okazało się, że ojciec tam mieszka. Podczas repatriacji boh. uparł się, by jechać do Polski, choć mama chciała wrócić do domu w Kozłowikach. Ojciec repatriował się do Polski i zamieszkał w Jasnej kolo Elbląga – połączenie rodziny.
00:49:25 Edukacja boh. przed deportacją i po powrocie do Polski. W 1951 r. boh. ukończył gimnazjum przemysłowo-energetyczne w Elblągu. Po odbyciu służby wojskowej w 43 Pułku Piechoty w Stargardzie Szczecińskim pracował w elbląskiej elektrowni, potem w wodociągach. Praca w Zakładach Mechanicznych w Elblągu, studia na Politechnice Poznańskiej – dyplom w 1965 r.
00:54:05 Jeden z dyrektorów Zamechu przenosił się do Sędziszowa na stanowisko dyrektora Fabryki Kotłów i zaproponował boh. posadę głównego energetyka fabryki w budowie – praca do emerytury.
00:56:00 Podczas edukacji i drogi zawodowej boh. nie rozmawiał z nikim o pobycie na Syberii – pisanie życiorysów. 00:58:20 Boh. czyta swoje wiersze o tematyce syberyjskiej. Terapeutyczna rola malarstwa i poezji. Wspomnienie ojca Domicjana Grynkiewcza.
mehr...
weniger

Kosierkiewicz Dorota

Pęczalski Krzysztof

Instytut Pileckiego