Zofia Niewiadomska z d. Sawicka (ur. 1944, Warszawa) pochodzi z rodziny inteligenckiej o przekonaniach lewicowych. Jej ojciec należał przed wojną do Polskiej Partii Socjalistycznej, zginął w powstaniu warszawskim. Matka po wojnie pracowała m.in. w Ministerstwie Kultury i Sztuki, zmarła w 1954 roku, po jej śmierci 9-letnią Zofią zaopiekował się stryj. W 1967 roku Zofia Niewiadomska ukończyła studia na wydziale chemii (specjalizacja: jądrowa inżynieria chemiczna) i rozpoczęła pracę w Centralnym Biurze Naukowo-Badawczym i Produkcyjnym w Warszawie. W latach 1970-72 pracowała w Biurze Projektów „Pewa” (ZPP PEWA), a potem do 1989 roku w Fabryce Półprzewodników „Tewa”. Od 1989 roku przez czternaście lat prowadziła z pomocą męża przedsiębiorstwo uprawy sadzonek kwiatowych. Obecnie na emeryturze. W 1967 roku Zofia Niewiadomska wyszła za mąż za Jerzego Niewiadomskiego, małżeństwo przetrwało dziesięć lat. W 1997 roku poślubiła Janusza Żaka (zm. 2021). Ma syna Janusza (ur. 1982) i wnuka Jakuba (ur. 2003).
mehr...
weniger
[00:00:32] Sąsiedzi z kamienicy przy ul. Stalowej: p. Ledóchowska, dozorca, p. Rojkiewicz z 4 piętra, obserwowanie zachowania psa podczas zaćmienia słońca [+]. Wyprawy z ciotką do zoo, dyrektor Żabiński. Budowa osiedla Praga II i szkoły tysiąclatki. Lekcje pianina u sąsiadki.
[00:05:10] Tramwaj jeżdżący ulica Stalową od lat 50., korzenie złej sławy ulicy Stalowej. Patologie wśród budowniczych osiedla Praga II, szkoła przy ul. Ratuszowej, „przerośnięci” chłopcy.
[00:07:12] Pejzaż Pragi: liczne sklepiki (warzywniak z alkoholem), bazarek ze zwierzętami. Duża stalownia przy ul. Stalowej przed wojną. Dom dziadka z 1912-13 r. zbudowany na kredyt, notes dziadka z zapisanymi wydatkami. Dziadek Henryk Kobylański, babcia Joanna Opalińska, zmarła na hiszpankę razem z synkiem. [+]
[00:10:30] Bazar Różyckiego, przestrach mieszkańców z powodu smugi po samolocie odrzutowym na niebie – strach przed kolejną wojną. Pod koniec lat 40. strzały przy bazarze – przypuszczalnie ubeckie. Wałęsanie się po Pradze z koleżankami ze szkoły, kino „Syrena” przy ul. Inżynierskiej, kino „Praha”, bilet ulgowy za 1,80 zł. Popularność kina, kolejki po bilety. Niezainteresowanie boh. modą.
[00:12:56] Wystawa u szewca przy ul. Targowej. Wyjazdy do Świdra, panie Szumskie, zajęcia w dziecięcym zespole pieśni tańca przy Domu Słowa Polskiego, przedstawienia, zdjęcie w „Trybunie Ludu” [+]. Próby w sali bilardowej klubu oficerskiego w al. Szucha. Sentyment do Świdra.
[00:16:04] Noszenie cegieł do odbudowy bazyliki św. Floriana. Częste wizyty w ogrodzie zoologicznym, dyr. Żabiński. Fabryka Schichta, „źródło smrodu okropnego”. Pobyt w szpitalu w 1955 r., leczenie dyfterytu końską surowicą. Dziewczynka wchodząca do mieszkania po drabinie. Bójka mężczyzn na Stalowej rozstrzygnięta przez motorniczego poprzez nokaut. [+] Niebezpieczne wypadki na Pradze: jazda tramwajem, strzelanie na Wielkanoc, palce obcięte na szynach. Zaczepki mężczyzn, spoliczkowanie molestującego mężczyzny w tramwaju. [+]
[00:21:10] Napady przy Parku Praskim, zabicie dziewczyny. Następstwa wojny w latach 50.: zabawy dzieci w wojnę, inwalidzi wojenni bez protez nóg i rąk. Handel na bazarze Różyckiego „wszelkim chłamem”, starzyzną.
[00:23:00] Życie towarzyskie młodzieży: zabawy w okolicznych szkołach, spacery po lesie, biwaki harcerskie, spanie w stodołach. Ufność wobec ludzi. Dzieci rolników pod opieką harcerzy podczas żniw. Przystępne ceny w kawiarniach, skromne życie, niezamożne koleżanki, donaszanie ubrań sprzed wojny.
[00:25:45] Płaszcz ortalionowy i koszula non-iron – nowoczesne wynalazki w modzie. Obóz harcerski koło Cisnej w Bieszczadach, budowa obwodnicy bieszczadzkiej. Zaopatrzenie w sklepie w Dołżycy przynoszone w plecakach, sery i mleko w proszku od UNNRA, ciężkie, dziurawe namioty z demobilu, spanie pod kocami. Wilki i żmije w lasach, wysokie trawy. Druh Brykowski, historyk sztuki. Zdobywanie stopni i sprawności harcerskich. Obawa przed junackimi hufcami pracy. Anegdoty obozowe, lekarz erotoman.
[00:30:40] Ruiny opuszczonych wsi, wyludnione obszary. Poszukiwanie grobu ojca, kuzynka Chodorowska dd. Sawicka. Ślady ojca ps. „Rafał” w dokumentach batalionu „Miotła” AK, grób na Powązkach Wojskowych, napis nagrobny. Odtworzone losy ojca z relacji kuzynki mieszkającej przy ul. Drewnianej. Działalność ojca w WRN Wolność-Równość-Niepodległość.
[00:36:33] Szykany wobec matki: zdegradowana w PZPR, zmuszona do samokrytyki na zebraniu, terror stalinowski. Czułe listy ojca do mamy. Konspiracyjne szkolenie młodzieży PPS-owskiej przez ojca. [+]
[00:39:27] Praktyka studencka w zakładach chemicznych Oświęcim, opis stosunków wśród pracujących, wydajność pracy robotników w czasie okupacji i w PRL. Dom kultury w Oświęcimiu, niedostatki pieniędzy. Zwiedzanie obozów Auschwitz i Treblinka.
[00:43:40] Opowieści sąsiadów z Jerzysk o czasach okupacji: sąsiad z Łosiewic dorobił się, wyrywając zęby Żydom, ekshumacje we wsi Szynkarzyzna, egzekucje leśne. Mogiła w Jerzyskach, ukradzione litery z grobu. Zakup obejścia w Jerzyskach w latach 80.
[00:47:09] Pierwsza praca przy półprzewodnikach w zakładzie doświadczalnym CBNBiPK (Centralne Biuro Naukowo-Badawcze i Produkcyjne) przy ul. Stępińskiej, obróbka chemiczna tranzystorów, produkcja diod. Praca w Tewie na Służewcu Przemysłowym, 3-letni urlop wychowawczy w 1982 r., losy drugiego małżeństwa. Produkcja optoelektroniki, brak zaangażowania pracowników w pracę, nieprzyjemne relacje personalne. Zakup mieszkania przy ul. Twardej za 13 tys. dolarów. [+]
[00:52:47] Zwolnienie z pracy w 1989 r., upadek zakładów TEWA. Założenie hodowli kwiatów i cebulek w gospodarstwie odkupionym od stryja męża. Trudy prowadzenia firmy „Ogrodnictwo Żak”, zdobywanie klientów, niepewny rynek, przegapione szanse. Przypadkowi pracownicy, brak kultury pracy, zdolności handlowe męża. [+]
[00:58:40] Losy męża. Rekordowo wysokie bezrobocie czasu transformacji, rozpacz ludzi na prowincji. Życie boh. na przeciętnym poziomie, zabezpieczenie na emeryturze.
[01:04:20] Traktowanie pracowników: wspólne drugie śniadanie, pożegnanie przy wódce. Losy rodziny, spływy kajakowe, pasierbica za granicą, aktywność ruchowa męża, choroba nowotworowa, śmierć.
[01:07:50] Decyzja o likwidacji firmy ogrodniczej, wychowywanie wnuka, przejście na emeryturę, wdowia renta.
[01:10:08] Wyjazd zarobkowy do Stanów Zjednoczonych w 1981 r., znajomy reżyser Ira Wohl, autor oscarowego dokumentu [„Najlepszy chłopiec”] . Po 2 miesiącach w Nowym Jorku przyspieszony powrót. Wprowadzenie stanu wojennego.
[01:13:11] Wpływ trudnego dzieciństwa i osierocenia na pierwsze małżeństwo boh. Stosunki z pasierbicą. Młodszy brat babci, Karol Sokolnik, studiował przed I wojną w Charkowie, w Rubiżnym (Rubieżnoje) w Ukrainie został dyrektorem rafinerii, w czasie rewolucji październikowej delegat do lokalnej rady, po powrocie do Polski operatywny biznesmen, anegdoty o Sokolniku.
mehr...
weniger
Bibliothek des Pilecki-Instituts in Warschau
ul. Stawki 2, 00-193 Warszawa
Mo. - Fr. 9:00 - 15:00 Uhr
(+48) 22 182 24 75
Bibliothek des Pilecki-Instituts in Berlin
Pariser Platz 4a, 00-123 Berlin
Pon. - Pt. 10:30 - 17:30
(+49) 30 275 78 955
Diese Seite verwendet Cookies. Mehr Informationen
Das Archiv des Pilecki-Instituts sammelt digitalisierte Dokumente über die Schicksale polnischer Bürger*innen, die im 20. Jahrhundert unter zwei totalitären Regimes – dem deutschen und sowjetischen – gelitten haben. Es ist uns gelungen, Digitalisate von Originaldokumenten aus den Archivbeständen vieler polnischer und ausländischer Einrichtungen (u. a. des Bundesarchivs, der United Nations Archives, der britischen National Archives, der polnischen Staatsarchive) zu akquirieren. Wir bauen auf diese Art und Weise ein Wissenszentrum und gleichzeitig ein Zentrum zur komplexen Erforschung des Zweiten Weltkrieges und der doppelten Besatzung in Polen auf. Wir richten uns an Wissenschaftler*innen, Journalist*innen, Kulturschaffende, Familien der Opfer und Zeugen von Gräueltaten sowie an alle an Geschichte interessierte Personen.
Das Internetportal archiwum.instytutpileckiego.pl präsentiert unseren Bestandskatalog in vollem Umfang. Sie können darin eine Volltextsuche durchführen. Sie finden ebenfalls vollständige Beschreibungen der Objekte. Die Inhalte der einzelnen Dokumente können Sie jedoch nur in den Lesesälen der Bibliothek des Pilecki-Instituts in Warschau und Berlin einsehen. Sollten Sie Fragen zu unseren Archivbeständen und dem Internetkatalog haben, helfen Ihnen gerne unsere Mitarbeiter*innen weiter. Wenden Sie sich auch an sie, wenn Sie Archivgut mit beschränktem Zugang einsehen möchten.
Teilweise ist die Nutzung unserer Bestände, z. B. der Dokumente aus dem Bundesarchiv oder aus der Stiftung Zentrum KARTA, nur beschränkt möglich – dies hängt mit den Verträgen zwischen unserem Institut und der jeweiligen Institution zusammen. Bevor Sie vor Ort Zugang zum Inhalt der gewünschten Dokumente erhalten, erfüllen Sie bitte die erforderlichen Formalitäten in der Bibliothek und unterzeichnen die entsprechenden Erklärungsformulare. Informationen zur Nutzungsbeschränkung sind in der Benutzungsordnung der Bibliothek zu finden. Vor dem Besuch empfehlen wir Ihnen, dass Sie sich mit dem Umfang und Aufbau unserer Archiv-, Bibliotheks- und audiovisuellen Bestände sowie mit der Besucherordnung und den Nutzungsbedingungen der Sammlung vertraut machen.
Alle Personen, die unsere Bestände nutzen möchten, laden wir in den Hauptsitz des Pilecki-Instituts, ul. Stawki 2 in Warschau ein. Die Bibliothek ist von Montag bis Freitag von 9.00 bis 15.00 Uhr geöffnet. Bitte melden sie sich vor Ihrem Besuch per E-Mail: czytelnia@instytutpileckiego.pl oder telefonisch unter der Nummer (+48) 22 182 24 75 an.
In der Berliner Zweigstelle des Pilecki-Instituts befindet sich die Bibliothek am Pariser Platz 4a. Sie ist von Dienstag bis Freitag von 10.30 bis 17.30 Uhr geöffnet. Ihr Besuch ist nach vorheriger Anmeldung möglich, per E-Mail an bibliothek@pileckiinstitut.de oder telefonisch unter der Nummer (+49) 30 275 78 955.
Bitte lesen Sie unsere Datenschutzerklärung. Mit der Nutzung der Website erklären Sie sich mit ihren Bedingungen einverstanden..