Krystyna Raczko z d. Kowalska (ur. 1927, Orzeszówka, Mazowsze) wychowała się w dobrze sytuowanej rodzinie, posiadającej sad i dużą pasiekę. W czasie wojny uczęszczała na tajne komplety w Węgrowie, od 1942 roku działała w Armii Krajowej. W działalność konspiracyjną był także zaangażowany ojciec pani Krystyny, a w domu rodzinnym odbywały się narady komendantów Armii Krajowej. W latach 1945-47 uczęszczała do liceum rachunkowego w Warszawie przy ul. Emilii Plater. Po jego ukończeniu wyszła za mąż i przeprowadziła się do Ostrowi Mazowieckiej. Wraz z mężem należała do miejscowego Klubu Motocyklowego. Od 1969 r. przez kolejne 22 lata pracowała jako taksówkarz. Obecnie na emeryturze, mieszka w Ostrowi Mazowieckiej.
[00:00:50] Ur. 27 stycznia 1927 r. we wsi Orzeszówka, gm. Miedzna, powiat Węgrów, rodzice ojciec Wacław Kowalski i Filomena Kowalska. Po ukończeniu 6 klasy nauka w gimnazjum, w drugiej klasie tajne komplety w Węgrowie dla 9 uczniów, przerwanie nauki ze względu na zainteresowanie władz okupacyjnych, burmistrz Bahne, znajomy ojca.
[00:03:03] Poznanie męża Mariana Raczko z Ostrowi Mazowieckiej. W domu rodzinnym boh. spotkania komendantów AK z rejonu. Zdobywanie przepustki na przejazdy pociągami dla „narzeczonego” boh. − pułkownika AK z Warszawy, zezwolenie Gestapo. [+] Przechowywanie przez rodziców mężczyzny z grupą akowców poszukiwanych przez Niemców. Boh. była łączniczką z jego rodziną, woziła rowerem listy z lasu do Miedzny.
[00:05:40] Mąż boh. był akowcem, wywieziony w listopadzie 1944 r. przez Rosjan do obozu w głębi Rosji, powrót w 1946 r. Wywiezienie wówczas 5700 akowców, do Polski wróciło ok. 2000 osób. Mąż pochodził ze Stoczka Węgrowskiego.
[00:07:10] Poznanie męża, ślub i przenosiny do Ostrowi. Inwigilacja milicji – dom teściów naprzeciwko posterunku, represje wobec całej rodziny związanej z AK. Aresztowanie boh i męża, przechowywanie ciężarnej boh. na mrozie w chlewiku, w następstwie zapalenia pęcherza.
[00:09:33] Pilnowanie drogi we wsi podczas spotkań AK w domu rodzinnym. Ukrywanie przed boh. nauczyciela przyjeżdżającego na spotkania. Tartak męża przy ul. Różańskiej, zabrany przez władze razem z wyposażeniem: utrata mieszkania i źródła dochodu w początku lat 50. Wynajęcie mieszkania, zatrudnienie męża w [Bepie].
[00:13:46] Pomoc rodziny przy zakupie placu i maszyn, otwarcie stolarni, kłopoty ze zgodą na budowę domu. Działalność kombatancka boh. – byłej członkini AK.
[00:16:19] Przeprowadzka do Ostrowi po ślubie w 1947 r., poniemiecki motocykl dekawka w prezencie ślubnym od rodziców. Urodzenie syna w 1948 r. Klub motocyklowy, osiągnięcia boh. w zawodach zręcznościowych i na czas. Spotkania klubowiczów w domu rodziców.
[00:21:45] Fotograf ostrowski Dembek (zakład fotograficzny przy ul. Warszawskiej) zainicjował działalność klubu. Nauka w liceum w Warszawie, po powrocie przeprowadzka do Ostrowi. Powojenna odbudowa miasta.
[00:24:20] Utrata zdrowia przez męża w ZSRR, odwszawianie po powrocie [+]. Zawody w obozie, kto zabije więcej wszy. Obóz aresztowanych akowców „między Moskwą a Leningradem” (od listopada 1944 do kwietnia 1946 r.), praca w kopalni przez pół roku. Przez kradzież pieczonego kartofla ukrywanie się przed kierownikiem. [+]
[00:28:58] Działalność męża w AK w Stoczku Węgrowskim, liceum w Wilnie, jego rodzice mieli duży sklep. Kontakty zawodowe ojców, ojciec boh. prowadził cegielnię. Zarobkowanie obwoźnym młóceniem zboża. Historia poznania się i zakochania boh. [+]
[00:34:25] Edukacja: w 1945 r. przyjazd do Warszawy, nauka w dwuletnim liceum dla dziewcząt przy ul. Emilii Plater, zamieszkanie u ciotecznego brata Jerzego, który odbudowywał Warszawę.
[00:37:02] Warszawa w gruzach, cztery linie autobusowe w całym mieście. Spadające cegły zagrażały życiu. Organizowanie jadalni przez kobiety w ocalałych częściach budynków. Nauka palenia papierosów, walka z nałogiem.
[00:40:52] Praca przez 22 lata jako kierowca taksówki. Trudna nauka w liceum rachunkowym w Warszawie.
[00:43:25] Aresztowania męża za przynależność do AK. Działalność boh. w AK, komendantem był brat proboszcza, prowadził zebrania komendantów z okolicy. Przysięga boh., pseudonim „Sława”, ps. ojca „Nowak”.
[00:45:23] Napady złodziei na domy bogatszych gospodarzy. Napad na dom boh. Wytropienie śladów złodziei przez ojca, złapanie złodziei w lesie, zastrzelenie przez milicję. Porachunki partyzantów AK i AL, przetrzymywanie ojca boh. w areszcie przez 2 tygodnie.
[00:50:00] Zatrzymanie boh. przez Niemców podczas łapanki we wsi ciotki, przetrzymywanie w Warszawie przez dwa tygodnie. Pomoc ojca w wydostaniu boh., fałszywe badanie lekarskie: niezdolność do pracy boh., chore serce.
[00:52:24] Kurs pielęgniarski w AK w Miedznej, lekarz ze szpitala na Klimowiźnie w Węgrowie uczył pielęgniarstwa. Praktyka w szpitalu, udział boh. w amputacji ręki, operacji ust mężczyzny, usunięcia ciąży pozamacicznej. [+]
[00:56:50] Pomoc kobiecie rannej podczas przechodzenia frontu, Rosjanie w Woli Orzeszowskiej, ustalenia kontyngentów dla Armii Czerwonej.
[00:59:45] Spalenie domu rodzinnego i gospodarstwa przez żołnierzy niemieckich, „bo zasłaniało widok” na pole walki. Ule zniszczone przez Rosjan. Miód dla domu dziecka w Al. Jerozolimskich w Warszawie. [++]
[01:04:49] Powojenna Warszawa: „coś potwornego, same ruiny”. Cegły spadające na chodniki z wyburzanych domów. Jadłodajnie z zupą przy ul. Marszałkowskiej.
[01:06:17] Edukacja: brak książek, notatki w zeszytach, profesorowie akademiccy. Nauczyciele z gimnazjum w Węgrowie (germanista Żagan, dyrektor Wangrat, Ratajski). Burmistrz Bahne. Tajne komplety w domu dyrektora. [+]
[01:09:02] Wybuch wojny: spokój we wsi. Kontakty Niemców z sołtysem. Represje ze strony Niemców: poszukiwanie „komunistów”, rewizja w domu boh., wywiezienie mężczyzn do obozu.
[01:13:50] Wykorzystywanie Polaków do podwożenia Żydów do Kosowa Lackiego na transporty do Treblinki: nieudana ucieczka zaprzyjaźnionego Żyda z wozu ojca. [++]
[01:17:00] Antysemicka akcja „nie kupuj u Żyda”, karanie kupujących. Ukrywany przez ojca młynek do mielenia zboża. Dokarmianie przez ojca Żyda chowającego się w stodole nieopodal, zastrzelony przez rosyjskich kolaborantów. [+]
[01:21:48] Żydzi ukrywani przez sąsiada Pogorzelskiego, „ludzie nie lubili Żydów”.
[01:24:05] Ucieczki Żydów, a później jeńców rosyjskich, z transportów we wsi Kostki. Zatrudnienie przez 2 tygodnie zbiegłych jeńców rosyjskich do pracy w sadzie ojca. Zadenuncjowanie ojca przez sąsiada z Kolonii – powód aresztowania. Pieniądze na wykupienie ojca.
[01:27:50] Dochodowe gospodarstwo rodziców: 14 ha sadu i 194 ule, sprzedaż jabłek i miodu. Rozwój gospodarstwa, zakup pobliskiej cegielni. Mama pochodziła z Woli Orzeszowskiej. Wypas krów z Orzeszówki „na wyrębie”.
[01:33:42] Obozy pracy męża: w Borowiczach, Ostaszkowie. Praca na jeziorze przy wyciąganiu lodu, w kopalni po kolana w wodzie. Krwawe rany na nogach leczone naparem z siana. [+]
[01:35:52] Marzenie boh. o prowadzeniu taksówki, praca na taksówce przez 22 lata od 1969 r., wożenie ludzi do księdza irydologa Jana Kukawskiego z Mińska Mazowieckiego, który leczył ziołami. Życie codzienne taksówkarki, nieuczciwy pasażer. [+]
[01:42:20] Pasja motorowa porzucona po urodzeniu dzieci, motory rodzinne: dekawka, BMW 750. Fotograf Dembek z klubu motocyklowego.
mehr...
weniger
Bibliothek des Pilecki-Instituts in Warschau
ul. Stawki 2, 00-193 Warszawa
Mo. - Fr. 9:00 - 15:00 Uhr
(+48) 22 182 24 75
Bibliothek des Pilecki-Instituts in Berlin
Pariser Platz 4a, 00-123 Berlin
Pon. - Pt. 10:30 - 17:30
(+49) 30 275 78 955
Diese Seite verwendet Cookies. Mehr Informationen
Das Archiv des Pilecki-Instituts sammelt digitalisierte Dokumente über die Schicksale polnischer Bürger*innen, die im 20. Jahrhundert unter zwei totalitären Regimes – dem deutschen und sowjetischen – gelitten haben. Es ist uns gelungen, Digitalisate von Originaldokumenten aus den Archivbeständen vieler polnischer und ausländischer Einrichtungen (u. a. des Bundesarchivs, der United Nations Archives, der britischen National Archives, der polnischen Staatsarchive) zu akquirieren. Wir bauen auf diese Art und Weise ein Wissenszentrum und gleichzeitig ein Zentrum zur komplexen Erforschung des Zweiten Weltkrieges und der doppelten Besatzung in Polen auf. Wir richten uns an Wissenschaftler*innen, Journalist*innen, Kulturschaffende, Familien der Opfer und Zeugen von Gräueltaten sowie an alle an Geschichte interessierte Personen.
Das Internetportal archiwum.instytutpileckiego.pl präsentiert unseren Bestandskatalog in vollem Umfang. Sie können darin eine Volltextsuche durchführen. Sie finden ebenfalls vollständige Beschreibungen der Objekte. Die Inhalte der einzelnen Dokumente können Sie jedoch nur in den Lesesälen der Bibliothek des Pilecki-Instituts in Warschau und Berlin einsehen. Sollten Sie Fragen zu unseren Archivbeständen und dem Internetkatalog haben, helfen Ihnen gerne unsere Mitarbeiter*innen weiter. Wenden Sie sich auch an sie, wenn Sie Archivgut mit beschränktem Zugang einsehen möchten.
Teilweise ist die Nutzung unserer Bestände, z. B. der Dokumente aus dem Bundesarchiv oder aus der Stiftung Zentrum KARTA, nur beschränkt möglich – dies hängt mit den Verträgen zwischen unserem Institut und der jeweiligen Institution zusammen. Bevor Sie vor Ort Zugang zum Inhalt der gewünschten Dokumente erhalten, erfüllen Sie bitte die erforderlichen Formalitäten in der Bibliothek und unterzeichnen die entsprechenden Erklärungsformulare. Informationen zur Nutzungsbeschränkung sind in der Benutzungsordnung der Bibliothek zu finden. Vor dem Besuch empfehlen wir Ihnen, dass Sie sich mit dem Umfang und Aufbau unserer Archiv-, Bibliotheks- und audiovisuellen Bestände sowie mit der Besucherordnung und den Nutzungsbedingungen der Sammlung vertraut machen.
Alle Personen, die unsere Bestände nutzen möchten, laden wir in den Hauptsitz des Pilecki-Instituts, ul. Stawki 2 in Warschau ein. Die Bibliothek ist von Montag bis Freitag von 9.00 bis 15.00 Uhr geöffnet. Bitte melden sie sich vor Ihrem Besuch per E-Mail: czytelnia@instytutpileckiego.pl oder telefonisch unter der Nummer (+48) 22 182 24 75 an.
In der Berliner Zweigstelle des Pilecki-Instituts befindet sich die Bibliothek am Pariser Platz 4a. Sie ist von Dienstag bis Freitag von 10.30 bis 17.30 Uhr geöffnet. Ihr Besuch ist nach vorheriger Anmeldung möglich, per E-Mail an bibliothek@pileckiinstitut.de oder telefonisch unter der Nummer (+49) 30 275 78 955.
Bitte lesen Sie unsere Datenschutzerklärung. Mit der Nutzung der Website erklären Sie sich mit ihren Bedingungen einverstanden..