Emilia Pawłowska z d. Michalska (ur. 1924, Tarnów) wspomina okupację niemiecką w Tarnowie, którą przeżyła pracując w tamtejszym szpitalu jako pomoc krawiecka. Jej czterej bracia działali w partyzantce, stacjonowali w okolicznych lasach, pomagała im cała rodzina. Matka wielokrotnie była zatrzymywana przez Niemców i przesłuchiwana. Pani Emilia wspomina, jak nosiła wiadomości do obozów partyzanckich w garnczkach z jedzeniem.
Streszczenie relacji (UWAGA: czasy wg plików oryginalnych, a nie zmontowanej relacji!)
PLIK c0001
[00:01:12] Rodzice, dom rodzinny, dom otwarty dla każdego.
[00:05:20] Przed wojną ojciec był kolejarzem. Rodzeństwo (czterej bracia, boh. i siostra). Bracia poszli do partyzantki.
[00:06:40] Wybuch wojny, straszny popłoch, Żydzi kupowali złoto.
[00:08:15] Wrzesień 1939, uciekanie, chowanie się po kątach przed Niemcami. W domu w jednym z pokoi mieszkał oficer niemiecki. Dzielił się paczkami, które dostawał od żony.
[00:15:22] Handel wymienny: nie było sprzedaży, tylko wszystko na wymianę. Brat partyzant przychodził po chleb do domu, z kolegą wzięli chleb i wrócili do lasu.
[00:21:35] Boh. pracowała w niemieckim szpitalu jako pomoc krawiecka, miała Arbeitskarte, dzięki temu nie została wywieziona do Niemiec na roboty.
PLIK c0002
[00:00:50] Ojciec był kierownikiem pociągu.
[00:02:50] Boh. widziała, jak pijani Niemcy zabili chłopaka.
[00:07:25] Boh. dostała się do Zespołu Pieśni i Tańca „Mazowsze” – została „maskotką” zespołu.
[00:09:55] Strach przed Niemcami, bo obchodzili się brutalnie z ludźmi.
[00:11:17] Odejście braci do partyzantki. Niemcy wiedzieli, że synowie są w partyzantce, często pytali matkę o synów.
[00:14:44] Ojciec miał styczność z partyzantami, przewoził dla nich broń. Ojciec był oficerem u generała Hallera.
[00:18:20] Bracia przychodzili do domu, mama szykowała dla nich zawsze coś do jedzenia, choć sami w domu nie mieli co jeść.
[00:20:15] Zatrzymywanie matki przez Niemców. Partyzanci robili ognisko w Tarnowie dla lądujących samolotów.
PLIK c0003 [00:00:47] Boh. chodziła do lasu do partyzantów (las kielecki), nosiła im jedzenie w garnuszku, pod jedzeniem była karteczka z jakąś informacją. Raz Niemcy ją zatrzymali, szybko zniszczyła karteczkę.
[00:08:40] Powrót braci do domu, kiedy Niemcy uciekli. Wszyscy przeżyli wojnę.
[00:09:50] Władze PRL wiedziały o działalności konspiracyjnej rodziny. Brat zdał na studia, ale nie został przyjęty. Przesłuchania braci.
[00:12:30] Wejście Rosjan, „okropna dzicz”, gwałty na kobietach. Ucieczka kobiety przez Rosjanami, przybiegła do domu rodzinnego boh. [+]
[00:16:40] Rosjanin chciał, żeby ojciec wydał żonę i boh., chowały się w sianie. Siostra boh.
[00:22:18] Opis rodziny, matka odważna, rodzina religijna. Historia ojca boh.
PLIK c0004 [00:03:50] Boh. poznała męża przez swojego brata. Mąż był w obozie w Austrii.
[00:14:04] Po ślubie cała rodzina wyjechała do Warszawy, gdzie osiedlili się, urodziły się dzieci.
[00:17:25] Partyzanci w lesie. Śpiewanie partyzanckich piosenek, boh. śpiewała przy hitlerowcach.
[00:23:17] Obóz partyzancki w lesie – wygląd, liczebność obozu.
PLIK c0005
[00:00:50] Losy rodziny po wojnie, ojciec pracował na kolei aż do emerytury.
[00:02:10] Zakończenie wojny.
[00:04:30] Działalność braci w partyzantce, udział w akcjach. Gdy wrócili do domu z bronią, matka wpadła w panikę. Byli w jednym lesie, ale w różnych oddziałach.
[00:09:50] Ojciec pomógł Żydom w pociągu.
więcej...
mniej
Archiwum Instytutu Solidarności i Męstwa im. Witolda Pileckiego ul. Foksal 17 00-372 Warszawa
Pon. - Pt. 9:00 - 15:00
(+48) 22 182 24 75
Ta strona wykorzystuje pliki 'cookies'. Więcej informacji
Instytut Solidarności i Męstwa im. Witolda Pileckiego od początku swojego istnienia zajmuje się gromadzeniem i udostępnianiem dokumentów ukazujących oblicza zeszłego stulecia. Wiele z nich było dotąd rozproszonych, nieodkrytych lub zapomnianych. Cześć znajdowała się w archiwach na innych kontynentach. By ułatwić pracę badaczom, stworzyliśmy nowatorskie archiwum cyfrowe, dzięki któremu w łatwy sposób można zapoznawać się ze źródłami. Dążymy do zgromadzenia w jednym miejscu jak największej liczby archiwaliów. Dzięki temu wystarczy kilka kliknięć, by poznawać dzieje Polski i jej obywateli w XX wieku.
Na stronie internetowej Instytutu można zapoznać się z opisem zbiorów dostępnych w Czytelni oraz uzyskać informacje potrzebne do zaplanowania wizyty. Same dokumenty są dostępne tylko w Czytelni Instytutu. To ogólnodostępne miejsce, w którym bezpłatnie są udostępnianie materiały badawcze naukowcom i wszystkim zainteresowanym, oferuje ono także przyjazne środowisko do cichej pracy.
Materiały są pozyskiwane od instytucji, archiwów publicznych, organizacji społecznych, zarówno krajowych, jak i międzynarodowych, a także od osób prywatnych. Zbiory są systematycznie rozbudowywane. Pełnotekstowa wyszukiwarka przeszukująca zarówno treść dokumentów, jak i metadane pozwoli użytkownikowi na szybkie dotarcie do intersującego go źródła. Innym możliwym sposobem poruszania się po zgromadzonych zasobach jest wykorzystanie ich podziału na instytucje archiwalne, z których pochodzą dokumenty. W takiej kolekcji pochodzącej z danego archiwum znajdują się ułożone hierarchicznie zespoły i jednostki archiwalne.
Większość materiałów archiwalnych znajduje się w otwartym dostępie na komputerach w Czytelni. Część naszych zbiorów, np. te pochodzące z Bundesarchiv, jest jednak objęta ograniczeniami dostępności wynikającymi z umów między Instytutem a instytucjami je przekazującymi. Po przybyciu do Czytelni należy dopełnić formalności, podpisując stosowne oświadczenia. Dzięki nim dostęp do treści dokumentów będzie możliwy na miejscu.
Przed wizytą zalecamy zapoznanie się z zakresem i strukturą naszych zasobów archiwalnych, bibliotecznych i audiowizualnych, a także z regulaminem pobytu i korzystania ze zbiorów.
Wszystkich chętnych do zapoznania się z naszymi zbiorami zapraszamy do Instytutu Pileckiego na ul. Foksal 17 w Warszawie. Czytelnia jest otwarta od poniedziałku do piątku w godzinach 9–15. Przed wizytą należy się wcześniej umówić. Można to zrobić, wysyłając e-mail na adres czytelnia@instytutpileckiego.pl lub dzwoniąc pod numer (+48) 22 182 24 75.
Prosimy zapoznać się z polityką prywatności. Korzystanie z serwisu internetowego oznacza akceptację jego warunków.
ul. Foksal 17
00-372 Warszawa
tel. (+48) 22 182 24 75
czytelnia@instytutpileckiego.pl
Otwarte Pon. - Pt. 9:00 - 15:00