Danuta Żochowska (ur. 1941, Warszawa) opowiada o ojcu, który pochodził z arystokratycznej, dobrze sytuowanej rodziny. Podczas okupacji działał w Armii Krajowej. Zatrzymany podczas łapanki, trafił do KL Mauthausen. Przeżył obóz, ale po powrocie podupadł na zdrowiu. Żył w obawie przed aresztowaniem i i prześladowaniami, co stało się przyczyną jego wstąpienia do ORMO.
Streszczenie relacji (UWAGA: czasy wg plików oryginalnych, a nie zmontowanej relacji!) PLIK CAM_1_C0001 [00:00:45] Rodzina, emigracja w rodzinie, praca zawodowa rodziców.
[00:03:45] Dziadkowie mieszkali przy ul. Dworkowej, gdzie mieszkała też boh. z rodzicami. Przy pobliskim jeziorku [staw Morskie Oko] Niemcy rozstrzeliwali ludzi. Rodzice nie mogąc na to patrzeć przeprowadzili się do Rembertowa.
[00:04:55] Ojciec boh. złapany podczas łapanki trafił do obozu pod Wałbrzychem, następnie do Austrii, gdzie pracował w kamieniołomach przez niecały rok. Wrócił po wojnie, ale wskutek donosu, że współpracował z AK, musiał wyjechać. Ukrył się na „Ziemiach Odzyskanych” (między Jelenią Górą a Zieloną Górą), by uniknąć aresztowania. Potem wrócił do Warszawy.
[00:06:23] Działalność ojca w AK była tematem tabu w domu rodzinnym. Pożegnanie z żoną i córką podczas łapanki na ul. Radzymińskiej.
[00:08:53] Życie podczas okupacji, w Rembertowie w lesie produkowano amunicję. Ostrzeliwanie domu.
[00:12:25] Powrót na Mokotów - dziadkowie chcieli, aby cała rodzina była razem w razie śmierci.
[00:15:07] Sytuacja rodzinna po zabraniu ojca, mama zajmowała się robieniem papierosów.
[00:18:43] Powstanie warszawskie, Niemcy zajęli Mokotów, dziadkowie zostali wyrzuceni z domu.
[00:22:36] Przeprowadzka do Wrocławia.
[00:23:00] Powrót ojca z Austrii w 1945 roku.
PLIK CAM_1_0002 [00:00:03] Ojciec po powrocie z obozu ukrywał przeszłość związaną z AK – decyzja o wyprowadzce między Jelenią a Zieloną Górę, powrót po roku.
[00:02:09] Znajoma żona dowódcy akowskiego była w więzieniu przez 3 lata za wspomnienie o znajomości z kimś z AK.
[00:03:02] Dowódca, p. Szawara, uciekł z sądu przez okno.
[00:08:04] Pobyt ojca w obozie: wybite zęby, głód, z braku jedzenia jedli trawę. Po powrocie z obozu problemy ze zdrowiem. Zapisał się do PZPR, został komendantem ORMO w Rembertowie. Zachorował na stwardnienie rozsiane.
[00:11:19] Przynależność do partii, obowiązki w ORMO: brał udział w łapaniu bandytów w okolicach Rembertowa. Gdy wrócił poturbowany, matka postawiła ultimatum: rodzina albo ORMO. Porzucił ORMO. Opis oddziału ORMO.
[00:19:17] Data urodzenia ojca: 10.04.1914. Postać ojca: pamiętał głód, bywał nerwowy. Gdy czuł się dobrze, był idealnym ojcem.
[00:21:44] Problemy finansowe w rodzinie. Losy rodzeństwa. Boh. pracowała w banku, siostra w wytwórni filmów, brat jako kierowca.
PLIK CAM_1_0003 [00:00:02] Śmierć ojca w 1979.
[00:01:30] Donos kolegi na ojca, nie zdążyli go przesłuchać, gdyż uciekł.
[00:03:33] Rodzice ojca, dziadkowie, hrabiowska rodzina. Sytuacja finansowa przed wojną bardzo dobra, mieszkali na Saskiej Kępie. Nagła śmierć dziadka: ojciec pewnego dnia zaniósł mu obiad, po którym źle się poczuł i zmarł. Podejrzenie o otrucie dziadka (ojciec odsiedział 48h) – okazało się, że to był zawał.
[00:14:06] Powołanie ojca do wojska, jednostka w Grudziądzu.
[00:15:44] Ślub rodziców w kwietniu 1939 roku.
[00:16:40] Losy brata ojca (stryja) po wojnie: ukończył technikum samochodowe na Hożej, do emerytury był kierowcą. Prawdopodobnie należał do partii.
[00:17:30] Boh. nie chciała należeć do PZPR, nie chciała mieszać się w politykę. Profity dla członków partii. Ojciec odradzał jej wstępowanie do partii.
PLIK CAM_1_0004 [00:01:25] Relacje rodzinne, trudna relacja mamy z jej siostrą z Paryża.
[00:07:33] Zajęcia rodziny w czasie wojny, ciotki uczyły francuskiego.
[00:12:09] Trauma po wojnie: lęki, wspomnienie palących się domów. Potrzeba większej przestrzeni – wojnę przeżyli w ciasnocie.
[00:14:47] Niemiec chciał dać małej boh. cukierek, powiedziała: „od Niemców się cukierków nie bierze”.
[00:15:57] W czasie okupacji ojciec pracował w fabryce przyprawy Maggi [Stanisława Strójwąsa]. Wspomnienie matki i ojca.
[00:18:18] Syn boh., relacje z rodzicami.
more...
less
The library of the Pilecki Institute
ul. Stawki 2, 00-193 Warszawa
Monday to Friday, 9:00 - 15:00
(+48) 22 182 24 75
The library of the Berlin branch of the Pilecki Institute
Pariser Platz 4a, 00-123 Berlin
Pon. - Pt. 10:30 - 17:30
(+49) 30 275 78 955
This page uses 'cookies'. More information
Ever since it was established, the Witold Pilecki Institute of Solidarity and Valor has been collecting and sharing documents that present the multiple historical facets of the last century. Many of them were previously split up, lost, or forgotten. Some were held in archives on other continents. To facilitate research, we have created an innovative digital archive that enables easy access to the source material. We are striving to gather as many archives as possible in one place. As a result, it takes little more than a few clicks to learn about the history of Poland and its citizens in the 20th century.
The Institute’s website contains a description of the collections available in the reading room as well as the necessary information to plan a visit. The documents themselves are only available in the Institute’s reading room, a public space where material is available free of charge to researchers and anyone interested in the topics collected there. The reading room also offers a friendly environment for quiet work.
The materials are obtained from institutions, public archives, both domestic and international social organizations, as well as from private individuals. The collections are constantly being expanded. A full-text search engine that searches both the content of the documents and their metadata allows the user to reach the desired source with ease. Another way to navigate the accumulated resources is to search according to the archival institutions from which they originate and which contain hierarchically arranged fonds and files.
Most of the archival materials are in open access on computers in the reading room. Some of our collections, e.g. from the Bundesarchiv, are subject to the restrictions on availability resulting from agreements between the Institute and the institutions which transfer them. An appropriate declaration must be signed upon arrival at the reading room in order to gain immediate access to these documents.
Before your visit, we recommend familiarizing yourself with the scope and structure of our archival, library and audio-visual resources, as well as with the regulations for visiting and using the collections.
All those wishing to access our collections are invited to the Pilecki Institute at ul. Stawki 2 in Warsaw. The reading room is open from 9–15, Monday to Friday. An appointment must be made in advance by emailing czytelnia@instytutpileckiego.pl or calling (+48) 22 182 24 75.
Please read the privacy policy. Using the website is a declaration of an acceptance of its terms.