Stefan Chmiel (ur. 1933, Warszawa) wspomina okupację i Powstanie Warszawskie, sytuację ludności cywilnej na Czerniakowie, kontakty rodziny z AK, tułaczkę po powstaniu z mamą i młodszym bratem i trudny powrót do Warszawy. Opisuje też powojenne problemy mieszkaniowe, wyjazdy do PGR-ów w ramach Ochotniczych Hufców Pracy, pracę w zakładach energetycznych, m.in. instalacje wykonywane w kolejnych mieszkaniach ministrów, a przy okazji porównuje warunki życia PRL-owskich prominentów z sytuacją „szarego człowieka”.
Streszczenie relacji (UWAGA: czasy wg plików oryginalnych, a nie zmontowanej relacji!) C0001
[00:00:30] - przedstawienie osoby, w 1933r. Czerniaków był wioską w Warszawie
[00:01:16] - opis rodziny
[00:03:00] - sprzeczka w kościele, boh. został posądzony niesłusznie, że wraz z kolegą zabrał jabłka z ogrodu. Został zwolniony z funkcji ministranta
[00:06:20] – kontynuacja opisu rodziny, dziadek pana Stefana miał piekarnię przy ul. Polkowskiej, jako „najmilszy” wnuczek pan Stefan nosi medalik z datą śmierci dziadka. Matka pracowała w fabryce żydowskiej przy ul. Czerskiej (robili tuby do past do zębów), ojciec pracował na poczcie
[00:11:25] – wybuch wojny, 1 września 1939 r. Czerniaków nie był bombardowany. Gdy wybuchła wojna, przenieśli się do kościoła do stryjka, nocowali w podziemiach kościoła
[00:13:55] – wspomnienia z czasów wojny, pan Stefan uczęszczał do szkoły, rodzice pracowali, w 1942 r. zmarł ojciec, co pogorszyło sytuację rodzinną
[00:14:54] – wyprowadzenie Żyda, gestapo zabiera właściciela domu, w którym mieszkali
[00:15:32] – stryjeczni bracia działają w AK
[00:15:50] – działalność pocztowców, w tym ojca. Transporty z Rosji do Niemiec, przechwytywanie poczty niebezpieczne - groziło śmiercią
[00:18:00] – wyprowadzenie Żyda, kontynuacja, p. Srul
[00:19:48] – kilka dni przed wybuchem powstania nerwowe rozmowy w domu. [30 lipca 1944 r.] zastrzelono na rogu ul. Chełmskiej i Czerniakowskiej Niemca
[00:21:27] – przeniesienie do kościoła [Św. Kazimierza, Chełmska], akowcy dali znać, że będą atakowane wodociągi, dlatego rodzina musi się przenieść
[00:22:30] – pierwsze dni powstania, Niemcy zajmują kościół. Mieszkańcy w kościele opiekują się rannymi Niemcami, dzięki czemu ich nie rozstrzelano
[00:25:34] – pomoc AK, pan Stefan pomaga AK jako mały chłopiec
[00:27:08] – Niemcy ostrzeliwują kościół, strzał ranił ciotkę, organistę, koleżanka Marysia zginęła
[00:28:24] – Niemcy zabrali mieszkańców z kościoła do fortu, gdzie pojawił się generał von dem Bach [Zalewski] i powiedział, że wyzwolili ich od bandytów
c0002
[00:00:30] – pociąg do Pruszkowa, podział na matki z dziećmi, na starców i na osoby, które zostaną wywiezione do obozu. stryjek i jego syn trafiają do obozu
[00:02:13] – kontynuacja podróży, pan Stefan zostaje wywieziony wagonem bydlęcym, postój w szczerym polu. Zatrzymują się w pobliskim gospodarstwie, następnie trafiają do Opoczna, gdzie mieszkają przez 3 tygodnie. Potem zostają zabrani w inne miejsce, gdzie zostają rozdzieleni po różnych gospodarstwach, pan Stefan osobno od matki
[00:04:32] – w nowym gospodarstwie
[00:06:44] – liczne zgrupowanie partyzantów w lesie, mieszkający w wiosce obok pan Stefan zaprzyjaźnia się z nimi, odnalezienie przez ciotkę.
[00:14:02] – partyzant zauważa Niemców, partyzanci uciekają do lasu, ostrzał Niemców, pan Stefan ucieka do mamy do chałupy. Gospodyni wynosi rzeczy na zewnątrz w obawie przed pożarem domu
[00:15:20] –pan Stefan z matką i ciotką uciekają przed strzelającymi Niemcami (ogniste kule) pociągiem do Skierniewic
[00:16:50] – Skierniewice, tu zatrzymuje się ocalała rodzina. Brat choruje, umiera w wieku 7 lat
[00:19:35] – 17 stycznia 1945 r., wyzwolenie, oficerowie radzieccy są na kolacji u rodziny. Jeden z oficerów zainteresowany ciotką pana Stefana, kobieta się chowa
[00:21:13] – narada o powrocie do Warszawy, ciężka wyprawa do stolicy
[00:24:13] – Warszawa, po gruzach docierają do domu babci, do kościoła, których już nie znajdują
[00:28:19] – koleżanka mamy oddaje im mieszkanie
c0003
[00:00:16] – dom na Czerniakowskiej, na dom mówiono „czerwoniak”
[00:01:16] – wyjazd do wujka do Kocka, pan Stefan chodzi do szkoły, miło wspomina ten czas
[00:03:40] – wszy, pan Stefan próbuje sam je zwalczyć
[00:05:30] – powrót do Warszawy, matka pana Stefana zajmuje się handlem, pan Stefan jej pomaga
[00:07:30] – rozpoczęcie edukacji i pracy, praca elektryka w budownictwie, jest przez murarzy nazywany „pajączkiem”, bo pracuje na drabinie
[00:11:35] – praca w ministerstwie energetyki
[00:14:06] – Ochotnicze Hufce Pracy, OHP, pomaganie przy żniwach i wykopkach. Spory o posiłki z kierownikiem
c0004
[00:00:25] – piłka nożna, pan Stefan gra w reprezentacji Czerniakowa, ma większe aspiracje, zapisuje się do Legii
[00:03:30] –pan Stefan organizuje w domu spotkanie z kolegami z drużyny, niespodziewanie pojawia się mama
[00:08:40] – sparing Legii z reprezentacją Korei, pan Stefan gra w drużynie Korei, gdyż Koreańczykom zabrakło zawodnika
[00:12:08] – nastroje powstańcze na Czerniakowie, wiara, że nadejdą Rosjanie, pozytywne nastroje
[00:17:30] – losy braci stryjecznych po powstaniu
[00:19:00] – losy stryjka z synem, zginęli w obozie na terenie Niemiec, nie wiadomo jakim
[00:22:24] – rodzice
[00:23:08] – koniec wojny, podczas zabawy natknięcie się na żołnierza
[00:25:18] – przyjazd NKWD w nocy i otoczyli wieś, wujek musiał się chować. Na wujka mówili „pan Mączka”
c0006
[00:00:45] – śmierć Stalina, „odszedł nasz opiekun”
[00:02:53] – szczury, mieszkanie ze szczurami, pluskwami
[00:03:35] – nowa władza, trzeba było uważać, co, z kim, jak, gdzie…
[00:04:40] – naprawianie telefonów w domach ministrów, pan Stefan reperował i zakładał telefony ministrom
mehr...
weniger
Bibliothek des Pilecki-Instituts in Warschau
ul. Stawki 2, 00-193 Warszawa
Mo. - Fr. 9:00 - 15:00 Uhr
(+48) 22 182 24 75
Bibliothek des Pilecki-Instituts in Berlin
Pariser Platz 4a, 00-123 Berlin
Pon. - Pt. 10:30 - 17:30
(+49) 30 275 78 955
Diese Seite verwendet Cookies. Mehr Informationen
Das Archiv des Pilecki-Instituts sammelt digitalisierte Dokumente über die Schicksale polnischer Bürger*innen, die im 20. Jahrhundert unter zwei totalitären Regimes – dem deutschen und sowjetischen – gelitten haben. Es ist uns gelungen, Digitalisate von Originaldokumenten aus den Archivbeständen vieler polnischer und ausländischer Einrichtungen (u. a. des Bundesarchivs, der United Nations Archives, der britischen National Archives, der polnischen Staatsarchive) zu akquirieren. Wir bauen auf diese Art und Weise ein Wissenszentrum und gleichzeitig ein Zentrum zur komplexen Erforschung des Zweiten Weltkrieges und der doppelten Besatzung in Polen auf. Wir richten uns an Wissenschaftler*innen, Journalist*innen, Kulturschaffende, Familien der Opfer und Zeugen von Gräueltaten sowie an alle an Geschichte interessierte Personen.
Das Internetportal archiwum.instytutpileckiego.pl präsentiert unseren Bestandskatalog in vollem Umfang. Sie können darin eine Volltextsuche durchführen. Sie finden ebenfalls vollständige Beschreibungen der Objekte. Die Inhalte der einzelnen Dokumente können Sie jedoch nur in den Lesesälen der Bibliothek des Pilecki-Instituts in Warschau und Berlin einsehen. Sollten Sie Fragen zu unseren Archivbeständen und dem Internetkatalog haben, helfen Ihnen gerne unsere Mitarbeiter*innen weiter. Wenden Sie sich auch an sie, wenn Sie Archivgut mit beschränktem Zugang einsehen möchten.
Teilweise ist die Nutzung unserer Bestände, z. B. der Dokumente aus dem Bundesarchiv oder aus der Stiftung Zentrum KARTA, nur beschränkt möglich – dies hängt mit den Verträgen zwischen unserem Institut und der jeweiligen Institution zusammen. Bevor Sie vor Ort Zugang zum Inhalt der gewünschten Dokumente erhalten, erfüllen Sie bitte die erforderlichen Formalitäten in der Bibliothek und unterzeichnen die entsprechenden Erklärungsformulare. Informationen zur Nutzungsbeschränkung sind in der Benutzungsordnung der Bibliothek zu finden. Vor dem Besuch empfehlen wir Ihnen, dass Sie sich mit dem Umfang und Aufbau unserer Archiv-, Bibliotheks- und audiovisuellen Bestände sowie mit der Besucherordnung und den Nutzungsbedingungen der Sammlung vertraut machen.
Alle Personen, die unsere Bestände nutzen möchten, laden wir in den Hauptsitz des Pilecki-Instituts, ul. Stawki 2 in Warschau ein. Die Bibliothek ist von Montag bis Freitag von 9.00 bis 15.00 Uhr geöffnet. Bitte melden sie sich vor Ihrem Besuch per E-Mail: czytelnia@instytutpileckiego.pl oder telefonisch unter der Nummer (+48) 22 182 24 75 an.
In der Berliner Zweigstelle des Pilecki-Instituts befindet sich die Bibliothek am Pariser Platz 4a. Sie ist von Dienstag bis Freitag von 10.30 bis 17.30 Uhr geöffnet. Ihr Besuch ist nach vorheriger Anmeldung möglich, per E-Mail an bibliothek@pileckiinstitut.de oder telefonisch unter der Nummer (+49) 30 275 78 955.
Bitte lesen Sie unsere Datenschutzerklärung. Mit der Nutzung der Website erklären Sie sich mit ihren Bedingungen einverstanden..