Stanisława Bornecka z d. Robak (ur. 1930, Stryjówka) wychowała się jako jedynaczka w dużym gospodarstwie rolnym we wsi Stryjówka na Podolu. Jej rodzina została deportowana 10 lutego 1940 do sowchozu w Oziorkach w obłasti swierdłowskiej. W 1945 zostali przerzuceni do Żmyranki na Ukrainie. Stamtąd udało im się przedostać do rodzinnej wsi, gdzie zastali swoje gospodarstwo w rękach ukraińskich. Repatriowani jesienią 1946 do Polski, objęli gospodarstwo poniemieckie w Sławie Śląskiej. Pani Stanisława ukończyła gimnazjum i liceum przemysłu odzieżowego we Wrocławiu. Po wyjściu za mąż w 1954 roku przeniosła się wraz z mężem do Zielonej Góry. Pracowała w zakładach krawieckich. Mieszka w Nowej Soli.
STRESZCZENIE NA MATERIALNE NIE ZMONTOWANYM! P1010482 [00:00:17] Bohaterka opowiada o wsi [Stryjówka], gdzie przed wojną w zgodzie mieszkali Polacy, Ukraińcy i Żydzi.
[00:02:10] Wybuch wojny. Całą rodzinę deportowano na Syberię. Na sanie zapakowali cały dorobek, zawieźli do wagonów i tam trzeba było czekać trzy doby.
[00:04:30] Dojechali do Swierdłowska, tam musieli się przesiąść do innych wagonów i dojechali do Taboryńska, a później na saniach jechali przez dwa tygodnie do sowchozu Oziorki. Ojciec bohaterki robił obuwie, dziadek łapcie, matka pracowała przy ścince drzewa, babcia w polu.
[00:08:04] Tam mieszkali do 1945 roku. Armia Andersa. Bohaterka skończyła szkołę, dziadkowie zmarli. Liczne zgony z głodu.
[00:10:35] Cukierki. Zapomoga. Życie w sowchozie.
[00:12:55] W 1945 wszystkich wsadzono na barkę i przywieźli do wsi Żmierinka pod Winnicą. Zostali przemyceni do swojej rodzinnej wsi, ale gospodarstwo już było zajęte przez Ukraińców. Zaproponowano im albo przyjąć obywatelstwo Związku Radzieckiego, albo wyjechać na Zachód. Wyjechali do Sławy Śląskiej.
[00:16:19] Tam bohaterka skończyła szkołę, wyszła za mąż i wyjechała do Zielonej Góry.
P1010483 [00:00:18] Życie w Stryjówce. Szkoła, rodzinne gospodarstwo: 15 hektarów, 2 krowy. Ksiądz Szczerbiński.
[00:04:45] Dziadek urodził się w Kanadzie, ożenił się w Polsce i chciał wrócić do Kanady z babcią i całą rodziną bohaterki, ale nie zdążył, bo wybuchła wojna.
[00:06:40] Relacje polsko-ukraińskie. Z rodziny nikt nie ucierpiał od UPA.
[00:08:25] Życie na Syberii. Ubrania, które rodzice wymienili na krowę.
[00:10:58] Śmierć dziadków. Szkarlatyna.
[00:13:00] Wilki. Praca przy ścince drzew. Kartki na chleb. Premie w postaci kiszonej kapusty.
[00:17:41] Rodziny, które mieszkały w sowchozie. Koleżanka – córka komendanta Rimce.
[00:20:38] W rodzinie się modlili rano i wieczorem, obchodzili wszystkie święta kościelne. Nie było represji z tego powodu. Nie było żadnych wiadomości, nie było radia.
[00:22:05] Informacja o tworzeniu się armii Andersa. O wybuchu wojny niemiecko-radzieckiej nie mieli żadnych informacji. Polaków nie brali do wojsk sowieckich.
[00:25:15] Ogłoszenie końca wojny, można wracać do domu. Trudny powrót do Polski. Dylematy.
[00:27:15] Przed wojną ojciec wybudował nowy dom, w którym zamieszkali Ukraińcy.
[00:32:15] Nocna straż cywilów. Napady UPA.
[00:33:30] Zabrane rzeczy do deportacji. Ojciec zostawił cały swój warsztat. Skrzypce, które zrobił ojciec. Na Syberii robił buty, potrafił zbudować piec.
[00:38:05] Koleżanka Niemka. Praca w Niemczech.
P1010484 [00:00:25] Zabawki, lalki ze szmatek. Kora z brzozy, używano jej zamiast papieru. Sok z brzozy.
[00:04:20] Wybuch wojny.
[00:06:23] Gospodarstwo. Robieniu tkanin ze lnu.
[00:08:15] Deportacja. Nikt nie sądził, że ich przesiedlają na długie lata.
[00:09:53] Wszy. Kurza ślepota.
[00:12:20] Transport do Polski w bydlęcych wagonach. Przybycie na tereny poniemieckie i szukanie miejsca do zamieszkania.
[00:15:05] Świadectwo ze szkoły na Syberii. Szkoła w Polsce.
[00:16:50] Pierwsze wrażenia po przyjedzie do Polski. Zapomoga.
[00:19:45] Gospodarstwo w Polsce.
[00:21:19] Wyniszczony Wrocław, życie w internacie. Niemiłe doświadczenia.
[00:26:17] Ojciec bohaterki był „złotą rączką”. Zmarł w dość wczesnym wieku. Grał na skrzypcach. Pracował w fabryce i tkał piękne tkaniny, szył dla pani Stanisławy zjawiskowe buty.
[00:32:00] Kanada. KsiążkI meldunkowe po wojnie.
[00:34:15] Bohaterka otrzymała zaproszenie do Zachodniego Berlina. Wyjazd do Danii do koleżanki. Problemy po powrocie.
[00:39:18] Wyjazdy pociągami do krajów obozu socjalistycznego.
[00:43:20] Wyjazd z mężem do Stryjówki.
[00:46:50] Wolny czas w internacie.
[00:48:43] Poznanie męża.
[00:51:24] Mąż bohaterki był w obozie jenieckim. Teść był w wojsku austriackim podczas I wojny światowej, przez to męża wyrzucili z wojska. Mąż trafił do obozu.
[00:55:51] Szabrownicy.
[00:59:25] Zamieszki w Zielonej Górze w 1960 roku.
więcej...
mniej
Biblioteka Instytutu Pileckiego w Warszawie
ul. Stawki 2, 00-193 Warszawa
Pon. - Pt. 9:00 - 15:00
(+48) 22 182 24 75
Biblioteka Instytutu Pileckiego w Berlinie
Pariser Platz 4a, 00-123 Berlin
Wt. - Pt. 10:30 - 17:30
(+49) 30 275 78 955
Ta strona wykorzystuje pliki 'cookies'. Więcej informacji
W Archiwum Instytutu Pileckiego gromadzimy i udostępniamy dokumenty w wersji cyfrowej. Zapisane są w nich losy obywateli polskich, którzy w XX wieku doświadczyli dwóch totalitaryzmów: niemieckiego i sowieckiego. Pozyskujemy kopie cyfrowe dokumentów, których oryginały znajdują się w zbiorach wielu instytucji polskich i zagranicznych, m.in.: Bundesarchiv, United Nations Archives, brytyjskich National Archives i polskich archiwów państwowych. Budujemy w ten sposób centrum wiedzy i ośrodek kompleksowych badań nad II wojną światową i podwójną okupacją w Polsce. Dla naukowców, dziennikarzy, ludzi kultury, rodzin ofiar i świadków zbrodni oraz wszystkich innych zainteresowanych historią.
Portal internetowy archiwum.instytutpileckiego.pl prezentuje pełny katalog naszych zbiorów. Pozwala się po nich poruszać z wykorzystaniem funkcji pełnotekstowego przeszukiwania dokumentów. Zawiera także opisy poszczególnych obiektów. Z treścią dokumentów zapoznać się można tylko w czytelniach Biblioteki Instytutu Pileckiego w Warszawie i w Berlinie, w których nasi pracownicy służą pomocą w przypadku pytań dotyczących zbiorów, pomagają użytkownikom w korzystaniu z naszych katalogów internetowych, umożliwiają wgląd do materiałów objętych ograniczeniami dostępności.
Niektóre dokumenty, np. te pochodzące z kolekcji Bundesarchiv czy Ośrodka Karta, są jednak objęte ograniczeniami dostępności, które wynikają z umów między Instytutem a tymi instytucjami. Po przybyciu do Biblioteki należy wówczas dopełnić formalności, podpisując stosowne oświadczenia, aby uzyskać dostęp do treści dokumentów na miejscu. Informacje dotyczące ograniczeń dostępu są zawarte w regulaminie Biblioteki. Przed wizytą zachęcamy do zapoznania się z zakresem i strukturą naszych zasobów archiwalnych, bibliotecznych i audiowizualnych, a także z regulaminem[hiperłącze] pobytu i korzystania ze zbiorów.
Wszystkich zainteresowanych skorzystaniem z naszych zbiorów zapraszamy do siedziby Instytutu Pileckiego przy ul. Stawki 2 w Warszawie. Biblioteka jest otwarta od poniedziałku do piątku w godzinach 9.00–15.00. Przed wizytą należy się umówić. Można to zrobić, wysyłając e-mail na adres czytelnia@instytutpileckiego.pl lub dzwoniąc pod numer (+48) 22 182 24 75.
Biblioteka Instytutu Pileckiego w Berlinie znajduje się przy Pariser Platz 4a. Jest otwarta od wtorku do piątku w godzinach 10.30–17.30. Wizytę można odbyć po wcześniejszym umówieniu się, wysyłając e-mail na adres bibliothek@pileckiinstitut.de lub dzwoniąc pod numer (+49) 30 275 78 955.
Prosimy zapoznać się z polityką prywatności. Korzystanie z serwisu internetowego oznacza akceptację jego warunków.