Kazimierz Dorczyk (ur. 1938, Poznań) opowiada o swoim ojcu, który został zamordowany w Katyniu.
[00:00:00] – boh. ur. w Poznaniu, boh. ma rodowód chłopski notowany od XVI w. Rodowód boh. od strony matki i ojca. Rodzina babci od strony matki, Antoniny Łukomskiej, wywodziła się ze środowiska rzemieślniczego.
[00:02:00] – W XIX w. w rodzinie było dużo nauczycieli kształconych w seminarium w Paradyżu, kształciło się tam czterech Łukomskich, dzieje absolwentów. Józef Łukomski, pionier leśnictwa w Wielkopolsce, miał 10-oro dzieci, jedno z nich zostało biskupem łomżyńskim.
[00:04:00] – biskup był endekiem, nie po myśli Piłsudskiego, szanowali się, ale nie dostał promocji na prymasa Polski. Miejsce pochówku Łukomskich. Rodzice boh. byli nauczycielami.
[00:06:00] - obydwoje rodzice urodzili się w 1927 r. Historia poznania rodziców, dzieciństwo boh. w Tarnowie. Śmierć matki w 1952 r. Praca po technikum, nauka boh. w Poznaniu.
[00:08:00] – egzaminy na studia. 31 sierpnia 1939 r. ojciec został zmobilizowany. We wrześniu ’39 r. boh. widział oficera Wermachtu. Rodzina została wyrzucona ze szkoły.
[00:10:00] – mieszkanie z matką pokotem u znajomych w Tarnowie Podgórnym, ojciec nigdy nie wrócił. Korespondencja od ojca z Kozielska, pierwszy list dostają na święta. Zdjęcie z katyńskiego grobu. Dzieje jeńców z Kozielska i Starobielska.
[00:12:00] – druga i ostatnia kartka od ojca w styczniu [1940]. Matka próbuje ojca szukać, korespondencja z Czerwonym Krzyżem, konsulatem radzieckim w Berlinie. Dopiero w 1943 r. sprawa się wyjaśnia. Niemiecka gazeta wymienia ojca z nazwiska jako zwłoki odkopane w katyńskim grobie.
[00:14:00] – dobre życie boh. do 1943 r., wojna była daleko, nie doskwierała dzieciom. Matka do pracy chodzi 4 km. Szkoła była niemiecka, tajne komplety. Po wojnie boh. idzie do 3 klasy, jak kończy podstawówkę ma 12 lat.
[00:16:00] – życie po śmierci ojca, smutek w rodzinie. Po 1948/49 po interwencji partyjnego nauczyciela w Tarnowie Podgórnym rodzina boh. zmuszona była opuścić duże mieszkanie. Matka umarła na żółtaczkę w wieku 45 lat. Zainteresowanie boh. historią ojca.
[00:18:00] – badania przekłamujące rzeczywistość. Propaganda rosyjska zwalająca mord katyński na Niemców. Po pierwszym roku studiów boh. wraca znad morza do Poznania. Jedzie autostopem.
[00:20:00] – kierowcą był pułkownik WP w wieku ok. 50 lat. Boh. opowiedział mu o ojcu, a pułkownik powiedział mu, jaka jest prawda [na temat mordu w Katyniu]. Praca boh. na Politechnice Poznańskiej, tu pracuje też pani Berowa, która była na Sybirze.
[00:22:00] – ogłoszenie spotkania osób, które były na wywózce. Przyszło ok. 100 osób. Wybrano zarząd, powstał Związek Sybiraków, ukonstytuowanie się organizacji.
[00:24:00] – nie było w niej nikogo, kto miał historię podobną do ojca boh. z Katynia. Władysław Klimczak, założyciel muzeum historii fotografii. Wystawa w Krakowie.
[00:26:00] – rozmowy boh. z dyrektorem i przewiezienie wystawy do Poznania, dorzucenie do wystawy treści rodzin katyńskich. Wystawa miała miejsce na Starym Rynku w Muzeum Historii Ruchu Robotniczego.
[00:28:00] – otwarcie licznie odwiedzanej wystawy fotografii, dokumentów i wspomnień.
[00:30:00] – uroczyste otwarcie wystawy, w czasie pierwszej wystawy rodziny katyńskie zebrały materiał na drugą wystawę, do której jednak nigdy nie doszło. Odtabuizowanie tematu mordu w Katyniu.
[00:32:00] – Lata 90-te, remont gmachu prokuratury w Krakowie, odnalezienie w ścianie na strychu skrzynki z aktami. Były to akta Komisji Robla. Komisja została powołana w 1944 r. w Krakowie, Niemcy zlecili jej opracowanie i opisanie tego, co przywieźli z Katynia.[++]
[00:34:00] – plany kradzieży Niemcom tej dokumentacji. Ktoś z Komisji Robla zdublował część dokumentów robionych dla Niemców i zamurował w ścianie. Wśród nich był dokument o ojcu boh., opis tego co znaleziono przy nim w grobie. Treść dokumentu, boh. wymienia to, co znaleziono przy ojcu, zdjęcie ze sklejoną emulsją.
[00:36:00] – boh. opisał to w poznańskiej gazecie w 1995 r. Pan Śmigielski, archeolog, jeździł na ekshumacje do Charkowa, biogram ojca boh. w jego książce. Fotografie w muzeum katyńskim.
[00:38:00] – kolekcjonowanie zdjęć po ojcu, zdjęcia komisji Robla. Odnalezienie po latach poszukiwanego negatywu. Grób ojca, symboliczny, razem z matką i żoną boh.
[00:40:00] – opisane dokumenty zostały przez Niemców zabrane z Krakowa, były śledzone przez wywiad sowiecki. Droga dokumentów, zbombardowanie przez sowieckie samoloty stacji [w Radeboil], gdzie stały skrzynie z dokumentami. Stacja zrównana z ziemią, z dokumentów nie zostało nic. [++] Boh. o ojcu dowiedział się najwięcej z księgi „Dzieje gminy Tarnowo Podgórne”.
[00:42:00] – aktywność społeczna ojca. Dodatek do Głosu Wielkopolskiego, tu artykuł boh. o historii zdjęcia. W rodzinie boh. jest jeszcze dwóch katyńczyków, boh. ich wymienia.
[00:44:00] – kontakty boh. z Muzeum Katyńskim przez Radę Ochrony Miejsc Pamięci, organizacja zlikwidowana przez władzę.
[00:46:00] – pomysł podróży do Katynia. 1991 rok - przygotowania, gotowość do wyjazdu i informacja, że lotnisko w Smoleńsku nie przyjmie samolotu z Poznania. Ojciec trafił do niewoli sowieckiej 18 września 1939 w okolicach Włodawy. Obóz przejściowy w [Putyblu], część osób trafiła potem do obozów niemieckich.
[00:48:00] - ojciec do tej grupy nie dołączył. Trafił na parę miesięcy do budynków prawosławnego klasztoru w Kozielsku. Został zamordowany 21 kwietnia 1940 przed południem. Ustalił to archeolog Śmigielski. W momencie wywiadu jest 80-ta rocznica trafienia ojca do niewoli sowieckiej.
[00:50:00] – Katyń w grze politycznej. Starania, aby w Norymberdze Katyń nie trafił na wokandę. Wyjawienie prawdy po okresie pierestrojki.
[00:52:00] – sądzenie Rosjan za Katyń, nie ma odważnych do prowadzenia takich procesów. Dramatyczne przyjęcie przez matkę informacji o śmierci ojca, nie chciała wierzyć w artykuł w gazecie.
[00:54:00] – panowało przekonanie, że Niemcy nie kłamią w sprawie Katynia. Pociąg z Wielkopolski do Smoleńska. Miejscowa ludność dokładnie wiedziała, gdzie kto leży, ale bali się mówić.
[00:56:00] – historia chłopa, który mówił o zbrodni.
mehr...
weniger
Bibliothek des Pilecki-Instituts in Warschau
ul. Stawki 2, 00-193 Warszawa
Mo. - Fr. 9:00 - 15:00 Uhr
(+48) 22 182 24 75
Bibliothek des Pilecki-Instituts in Berlin
Pariser Platz 4a, 00-123 Berlin
Pon. - Pt. 10:30 - 17:30
(+49) 30 275 78 955
Diese Seite verwendet Cookies. Mehr Informationen
Das Archiv des Pilecki-Instituts sammelt digitalisierte Dokumente über die Schicksale polnischer Bürger*innen, die im 20. Jahrhundert unter zwei totalitären Regimes – dem deutschen und sowjetischen – gelitten haben. Es ist uns gelungen, Digitalisate von Originaldokumenten aus den Archivbeständen vieler polnischer und ausländischer Einrichtungen (u. a. des Bundesarchivs, der United Nations Archives, der britischen National Archives, der polnischen Staatsarchive) zu akquirieren. Wir bauen auf diese Art und Weise ein Wissenszentrum und gleichzeitig ein Zentrum zur komplexen Erforschung des Zweiten Weltkrieges und der doppelten Besatzung in Polen auf. Wir richten uns an Wissenschaftler*innen, Journalist*innen, Kulturschaffende, Familien der Opfer und Zeugen von Gräueltaten sowie an alle an Geschichte interessierte Personen.
Das Internetportal archiwum.instytutpileckiego.pl präsentiert unseren Bestandskatalog in vollem Umfang. Sie können darin eine Volltextsuche durchführen. Sie finden ebenfalls vollständige Beschreibungen der Objekte. Die Inhalte der einzelnen Dokumente können Sie jedoch nur in den Lesesälen der Bibliothek des Pilecki-Instituts in Warschau und Berlin einsehen. Sollten Sie Fragen zu unseren Archivbeständen und dem Internetkatalog haben, helfen Ihnen gerne unsere Mitarbeiter*innen weiter. Wenden Sie sich auch an sie, wenn Sie Archivgut mit beschränktem Zugang einsehen möchten.
Teilweise ist die Nutzung unserer Bestände, z. B. der Dokumente aus dem Bundesarchiv oder aus der Stiftung Zentrum KARTA, nur beschränkt möglich – dies hängt mit den Verträgen zwischen unserem Institut und der jeweiligen Institution zusammen. Bevor Sie vor Ort Zugang zum Inhalt der gewünschten Dokumente erhalten, erfüllen Sie bitte die erforderlichen Formalitäten in der Bibliothek und unterzeichnen die entsprechenden Erklärungsformulare. Informationen zur Nutzungsbeschränkung sind in der Benutzungsordnung der Bibliothek zu finden. Vor dem Besuch empfehlen wir Ihnen, dass Sie sich mit dem Umfang und Aufbau unserer Archiv-, Bibliotheks- und audiovisuellen Bestände sowie mit der Besucherordnung und den Nutzungsbedingungen der Sammlung vertraut machen.
Alle Personen, die unsere Bestände nutzen möchten, laden wir in den Hauptsitz des Pilecki-Instituts, ul. Stawki 2 in Warschau ein. Die Bibliothek ist von Montag bis Freitag von 9.00 bis 15.00 Uhr geöffnet. Bitte melden sie sich vor Ihrem Besuch per E-Mail: czytelnia@instytutpileckiego.pl oder telefonisch unter der Nummer (+48) 22 182 24 75 an.
In der Berliner Zweigstelle des Pilecki-Instituts befindet sich die Bibliothek am Pariser Platz 4a. Sie ist von Dienstag bis Freitag von 10.30 bis 17.30 Uhr geöffnet. Ihr Besuch ist nach vorheriger Anmeldung möglich, per E-Mail an bibliothek@pileckiinstitut.de oder telefonisch unter der Nummer (+49) 30 275 78 955.
Bitte lesen Sie unsere Datenschutzerklärung. Mit der Nutzung der Website erklären Sie sich mit ihren Bedingungen einverstanden..