Wojciech Gędek (ur. 1946, Łowicz) – inżynier, ukończył Politechnikę Świętokrzyską. Od września 1980 tworzył struktury NSZZ „Solidarność” w miejscu pracy - Rejonie Dróg Publicznych w Łowiczu. 13 grudnia 1981 r. został internowany w Ośrodku Odosobnienia w Łowiczu, zwolniony 20 stycznia 1982. Od listopada 1982 do lutego 1983 powołany na ćwiczenia wojskowe, które odbywał w JW nr 3466 w Czerwonym Borze. Po powrocie aktywnie działał w podziemnych strukturach „Solidarności” i Klubie Inteligencji Katolickiej. Inwigilowany przez Służbę Bezpieczeństwa. Działacz społeczny, m.in. założyciel Klubu Gazety Polskiej w Łowiczu. Kandydował na stanowisko burmistrza swego miasta. Od kilkudziesięciu lat organizuje zjazdy b. internowanych w Zakładzie Karnym w Łowiczu.
[00:00:05] Ur. 2 września 1946 r. w Łowiczu, żona, troje dzieci, ośmioro wnucząt, jeden prawnuk. Absolwent Politechniki Świętokrzyskiej, inżynier mechanik. Zamieszkanie w Lipsku n. Wisłą, mieszkanie przyzakładowe. Pierwszy raz czytane pismo „Robotnik”.
[00:03:30] Pierwsze strajki w Radomiu [w 1976]. Spotkanie wyrzuconego z pracy robotnika w kompleksie budynków w drodze do Zwolenia, sine plecy po spałowaniu. Oddanie mu pieniędzy zakładowych przeznaczonych na zakup części do maszyny, „uważałem pierwszy raz w życiu, że coś bardzo dobrego zrobiłem”. [+]
[00:06:10] Ciągłe od tej pory przekonanie o konieczności pomagania robotnikom. Otrzymanie mieszkania spółdzielczego w Łowiczu w 1979 r. Tragedia w rodzinie robotnika, któremu pomógł boh. – żona zdradziła go z esbekiem, porzuciła jego i dzieci. [+]
[00:09:30] Nawiązanie współpracy z [KOR]. Artykuł o Moczarze w „Robotniku”.
[00:12:49] Prezentacja boh. Wojciech Wacław Gędek, rodzice urodzeni w Łowiczu. Babcia Kwiatkowska dd. Romanowska, pochodziła z Kozłowa Biskupiego, rodzina ziemiańska, prababcia była chłopką (mezalians). Część rodziny (dziadkowie) osiadła w Szczecinie.
[00:15:39] Rodzina ojca, cztery siostry po wojnie osiadłe w Elblągu. Postęp cywilizacyjny Elbląga i Szczecina w stosunku do Łowicza obserwowany w czasie odwiedzin u rodziny (łazienka z bieżącą wodą, gaz). W domu boh. sławojka, pompa w ulicy. Pięcioro rodzeństwa, mama prowadziła dom, czasem głód, ojciec pracował jako kolejarz, dojeżdżał na Odolany w Warszawie. „Dzieciństwo nienadzwyczajne”.
[00:17:50] Przyjęcie boh. do technikum w Łowiczu – reakcja sąsiadów. „Zakapiorstwo” boh. Ślub boh. 50 lat temu, syn Łukasz w Zduńskiej Woli, dwie córki nauczycielki w Łowiczu.
[00:21:06] Prześladowania boh. w czasie „Solidarności”. W młodości boh. był ministrantem, nauka liturgii przedsoborowej po łacinie. W 1956 r. wstąpił do harcerstwa, odwilż gomułkowska, funkcja drużynowego w drużynie nr 1 im. Zawiszy Czarnego. Organizacja biwaku na Mogiłach nad rzeką Rawką – miejscu, gdzie Niemcy użyli po raz pierwszy gazów bojowych. [+]
[00:25:40] Wyjście z harcerzami do Bolimowa na mszę w mundurach harcerskich, poruszenie w okolicy – pierwszy kontakt z UB. Rozwiązanie drużyny.
[00:28:35] Samotność boh. w latach szkolnych, izolacja ludzi, zastraszenia. Wspomnienie z 1953/54 roku: żołnierz wrócił z lasu do rodzinnego domu, „żeby umrzeć na rękach matki”, funkcjonariusze UB asystowali w pogrzebie, żołnierze KBW uzbrojeni w pepesze. [+]
[00:33:42] Spotkanie z matką zmarłego żołnierza – „miejsce bez kolejki dla matki bohatera”. Zabawy z dzieciństwa, podkradanie owoców sąsiadom, „grandy”.
[00:35:27] Służba wojskowa w Giżycku, czołgiści. W latach 1982-83 szkolenie saperskie w Czerwonym Borze. Zdegradowanie ze stopnia kaprala za internowanie. Wywiady kontrwywiadu, „dywersja” opozycyjna boh. Krzyż z pięciogroszówki. „Szkolenia” z opozycji dla żołnierzy, zamieszkanie w wagonach kolejowych.
[00:40:05] Poligon radziecki w Czerwonym Borze, „przypadkowe” odnajdywanie śladów po wojsku radzieckim. Pilnowanie jednostki przez KBW. Sroga zima, spanie w butach, ogrzewanie kozą. „Pluton gwardyjski”.
[00:44:40] Brak zajęcia podczas „szkolenia” saperskiego, boh. doprowadził do poluźnienia rygorów w jednostce. Wyrok 8 dni „więzienia wojskowego” za „szkolenie opozycyjne”. Zbiorowe śpiewanie „Kiedy ranne wstają zorze” podczas gimnastyki wojskowej. Od następnego dnia przedłużono sen o 2 godziny. [+]
[00:49:30] Poniżenie dowódcy, „majora sznurówki”, odwaga cywilna żołnierzy. [+] Obowiązek codziennego oglądania „Dziennika telewizyjnego”, zbiorowa kontestacja – tyłem do telewizora i w nausznikach.
[00:54:13] Areszt boh. za podżeganie do buntu, piosenka „Zielona wrona”. Trzej żołnierze wywiezieni karnie do Lublina za odmowę przyjmowania jedzenia.
[00:59:15] Nakłanianie przez SB do współpracy, ok. 40 wezwań na przesłuchanie w Łowiczu i Skierniewicach. Zatrzymanie boh. w sobotę 12 grudnia [1981] przed południem, przetrzymywanie w więzieniu. Po powrocie z internowania przyrzeczenie boh. w kościele pijarów (obraz Matki Boskiej Palikańskiej) trwania w polskości i wierności zasadom. [+]
[01:03:23] W województwie skierniewickim internowano w więzieniu w Czerwonym Borze trzy osoby (m.in. Janusz Żak z Żyrardowa). Propozycja wyjazdu z rodziną za granicę, naciski na żonę, straszenie.
[01:06:30] Przeżycia syna Łukasza, spotkanie w szkole uczniów z prokuratorem, wystąpienie syna boh. Córka gnębiona przez dyrektora na lekcji historii. Przyjście boh. do szkoły, rozmowa z dyrektorem.
[01:10:05] Kipisz w domu boh., liczne druki bezdebitowe w domu. Malangiewicz (właściciel motocrossu w Strykowie), ojciec Macieja Malangiewicza, kierownika kina. Doniesienie boh. do prokuratora o szerzeniu wartości niezgodnych z konstytucją przez Macieja Malangiewicza. Wyrzucenie boh. z Rejonu [Dróg Publicznych], naciski oficerów SB na dyrektora. Brak możliwości znalezienia pracy, rodzina na garnuszku teściowej. [+]
[01:15:20] Ciągłe zmiany pracy, m.in. w Energopolu, wypowiedzenie w gabinecie dyrektora Perekitko w obecności esbeków. Pomoc prawnika Karola Głogowskiego – zatrudnienie jako dozorca, praca nocna.
[01:18:03] Samozatrudnienie – handel kosmetykami. Po wyjściu z więzienia doświadczanie ostracyzmu (wyzwiska, opluwanie) lub strachu ludzi przed zaangażowaniem w działalność opozycyjną. Akta w IPN - dziesiątki esbeków „do tej pory są przeciwko mnie”.
[01:23:50] Maciej Malangiewicz, syn esbeka. Plotki na temat przeszłości boh. w czasie PRL, represje władz.
[01:29:27] Pobyt w Gdańsku podczas strajków 1980 r. „Całe życie przeciwko komunie”. Propozycja pracy w ZSRR dla Energopolu. [+] Strajk w RDP w Łodzi, porozumiewanie się drogą radiową. Niepewna sytuacja po powstaniu NSZZ „Solidarność”.
[01:36:55] Przewodniczący „S” w zakładach Syntex Skierski, pomoc boh. w organizowaniu „S” w Łowiczu, region łódzki. Kontakt z [Grzegorzem] Palką z Łodzi, w jego mieszkaniu mieścił się początkowo zarząd łódzki „S”.
[01:41:22] Powołanie „S” w wszystkich zakładach w Łowiczu, Tymczasowy Komitet Założycielski, wielogodzinne zaangażowanie boh., konsultacje z Palką i Andrzejem Słowikiem. Wybory delegatury, boh. otrzymał ponad 90 proc. głosów. Blisko 6 tys. członków „S” w zakładach Łowicza i okolic.
[01:46:13] Oddelegowanie boh. do pracy w działalności związkowej. Prace w komisji krajowej budowy dróg.
[01:48:28] Stan wojenny, wystąpienie w telewizji przewodniczącego regionu z Poznania.
[01:50:12] Przed stanem wojennym Łowicz podlegał Regionowi Łódzkiemu, po wyjściu z więzienia boh. stale śledzony. Nawiązanie kontaktu z Regionem Mazowsze, „fantastyczni ludzie”, zasady konspiracji, nielegalna drukarnia, przeprowadzanie przez tajne przejścia. Przewożenie i kolportowanie książek, prasy, stempli, znaczków okolicznościowych, przypinek. Finansowanie wyjazdów do Warszawy z własnej kieszeni, konflikty z żoną. Zaangażowanie rodziny, codziennie niebezpieczne materiały w domu boh., podczas kipiszu 11-letni syn schował bibułę do zamrażalnika. [+]
[02:00:00] Konspiracyjne występy teatru z Warszawy w mieszkaniu boh. przy otwartych drzwiach.
mehr...
weniger
Bibliothek des Pilecki-Instituts in Warschau
ul. Stawki 2, 00-193 Warszawa
Mo. - Fr. 9:00 - 15:00 Uhr
(+48) 22 182 24 75
Bibliothek des Pilecki-Instituts in Berlin
Pariser Platz 4a, 00-123 Berlin
Pon. - Pt. 10:30 - 17:30
(+49) 30 275 78 955
Diese Seite verwendet Cookies. Mehr Informationen
Das Archiv des Pilecki-Instituts sammelt digitalisierte Dokumente über die Schicksale polnischer Bürger*innen, die im 20. Jahrhundert unter zwei totalitären Regimes – dem deutschen und sowjetischen – gelitten haben. Es ist uns gelungen, Digitalisate von Originaldokumenten aus den Archivbeständen vieler polnischer und ausländischer Einrichtungen (u. a. des Bundesarchivs, der United Nations Archives, der britischen National Archives, der polnischen Staatsarchive) zu akquirieren. Wir bauen auf diese Art und Weise ein Wissenszentrum und gleichzeitig ein Zentrum zur komplexen Erforschung des Zweiten Weltkrieges und der doppelten Besatzung in Polen auf. Wir richten uns an Wissenschaftler*innen, Journalist*innen, Kulturschaffende, Familien der Opfer und Zeugen von Gräueltaten sowie an alle an Geschichte interessierte Personen.
Das Internetportal archiwum.instytutpileckiego.pl präsentiert unseren Bestandskatalog in vollem Umfang. Sie können darin eine Volltextsuche durchführen. Sie finden ebenfalls vollständige Beschreibungen der Objekte. Die Inhalte der einzelnen Dokumente können Sie jedoch nur in den Lesesälen der Bibliothek des Pilecki-Instituts in Warschau und Berlin einsehen. Sollten Sie Fragen zu unseren Archivbeständen und dem Internetkatalog haben, helfen Ihnen gerne unsere Mitarbeiter*innen weiter. Wenden Sie sich auch an sie, wenn Sie Archivgut mit beschränktem Zugang einsehen möchten.
Teilweise ist die Nutzung unserer Bestände, z. B. der Dokumente aus dem Bundesarchiv oder aus der Stiftung Zentrum KARTA, nur beschränkt möglich – dies hängt mit den Verträgen zwischen unserem Institut und der jeweiligen Institution zusammen. Bevor Sie vor Ort Zugang zum Inhalt der gewünschten Dokumente erhalten, erfüllen Sie bitte die erforderlichen Formalitäten in der Bibliothek und unterzeichnen die entsprechenden Erklärungsformulare. Informationen zur Nutzungsbeschränkung sind in der Benutzungsordnung der Bibliothek zu finden. Vor dem Besuch empfehlen wir Ihnen, dass Sie sich mit dem Umfang und Aufbau unserer Archiv-, Bibliotheks- und audiovisuellen Bestände sowie mit der Besucherordnung und den Nutzungsbedingungen der Sammlung vertraut machen.
Alle Personen, die unsere Bestände nutzen möchten, laden wir in den Hauptsitz des Pilecki-Instituts, ul. Stawki 2 in Warschau ein. Die Bibliothek ist von Montag bis Freitag von 9.00 bis 15.00 Uhr geöffnet. Bitte melden sie sich vor Ihrem Besuch per E-Mail: czytelnia@instytutpileckiego.pl oder telefonisch unter der Nummer (+48) 22 182 24 75 an.
In der Berliner Zweigstelle des Pilecki-Instituts befindet sich die Bibliothek am Pariser Platz 4a. Sie ist von Dienstag bis Freitag von 10.30 bis 17.30 Uhr geöffnet. Ihr Besuch ist nach vorheriger Anmeldung möglich, per E-Mail an bibliothek@pileckiinstitut.de oder telefonisch unter der Nummer (+49) 30 275 78 955.
Bitte lesen Sie unsere Datenschutzerklärung. Mit der Nutzung der Website erklären Sie sich mit ihren Bedingungen einverstanden..