Kułaga Jan cz. 2

Świadkowie Epoki

IP/DF/SE/1666

1 października 2022, Anielin gm. Annopol

2:14

Jan Kułaga (ur. 1935, Anielin) pochodzi z rodziny rolniczej, gospodarującej na obrzeżu Lasów Świeciechowskich. Był jednym z czworga rodzeństwa. Najstarsza siostra Genowefa (ur. 1918) wyjechała po wojnie wraz z mężem na Ziemie Odzyskane, młodsze siostry Agnieszka (1925) i Helena (1928) założyły rodziny i pozostały w rodzinnych stronach. Okres okupacji niemieckiej upłynął rodzinie dość spokojnie, w położonej na uboczu i w pobliżu lasów wsi Niemcy przebywali rzadko. Latem 1944, po wkroczeniu Armii Radzieckiej, rodzina została wysiedlona do Terpentyny w gm. Dzierzkowice, gdzie Jan z kolegami spędzał czas w pobliżu dwóch dużych lotnisk radzieckich. W lutym 1945, po powrocie do rodzinnego domu, Jan rozpoczął naukę w Szkole Podstawowej w Anielinie. W wieku 15 lat, po ukończeniu szkoły, wstąpił do Związku Młodzieży Polskiej. Zajmował się uprawą roli, pracą w gospodarstwie domowym. W roku 1953 wstąpił do Polskiej Zjednoczonej Partii Robotniczej. W tym samym roku odbył w zastępstwie zasadniczej służby wojskowej (był głównym żywicielem rodziny) obowiązkową, półroczną służbę w Powszechnej Organizacji „Służba Polsce”. Po odbyciu służby podjął pracę w nowo otwartej, jedynej w tej części Europy, Kopalni Fosforytów „Annopol”, jednak ze względu na ciężkie warunki wkrótce powrócił do pracy w gospodarstwie rolnym. W 1958 roku ożenił się z pochodzącą z Annopola Janiną Ciastek. Ich córka Grażyna (1960) mieszka w Annopolu, syn Waldemar zmarł w wieku 55 lat. Państwo Kułagowie mają 9 wnuków i 10 prawnuków. Od ślubu mieszkają w tym samym domu pod lasem. Oprócz pracy w gospodarstwie rolnym Jan świadczył usługi transportowo-leśnicze dla Państwowego Gospodarstwa Leśnego Lasy Państwowe, pracował również w fabryce broni w Stalowej Woli. W 1995 roku, w wieku 60 lat, przeszedł na wcześniejszą emeryturę. W roku 2008 państwo Kułagowie świętowali jubileusz 50-lecia małżeństwa i zostali odznaczeni przyznanymi przez Prezydenta RP Lecha Kaczyńskiego Medalem za Długoletnie Pożycie Małżeńskie. więcej...
mniej

[00:00:30] Rodzina: ojciec pochodził ze Świeciechowa, matka z Anielina. Sąsiedzi Kuśmierczykowie: dziadek August, dzieci (Bolesław, Jan, Lutosław, Franciszka). Losy sąsiadów: August Kuśmierczyk wyjeżdżał do pracy do Niemiec, w czasie wojny pracował w lesie. Syn Bolesław ożeniony z Niemką – po wojnie wygnał ją do Niemiec.
[00:07:11] Sąsiad Władysław Drapała stracił rękę podczas młócenia na robotach w Niemczech, skromna renta inwalidzka w czasie PRL. Praca w lesie w czasie wojny – nadzór Ślązaków. Samochody opalane drewnem (gaz drzewny). Przedsiębiorstwo Lasy Polskie. Zwęglona głowa Niemca zabrana przez Ślązaków (złote zęby).
[00:11:54] Pościg za partyzantem, sąsiedzi zastrzeleni przez Ukraińca. Rozstrzelanie Ukraińca przez partyzantów – zwłoki rozwleczone przez zwierzęta.
[00:17:10] Komendant w Annopolu chroniony przez ukraińskich kolaborantów. Ucieczka komendanta folksdojcza do PGR na Ziemiach Zachodnich.
[00:20:00] Żyd sklepikarz mieszkający w Wólce. Zastrzelony na drodze do Nowego Rachowa przez Ukraińców. Sąsiad Dolecki.
[00:23:00] Ubogie cuchnące sklepy żydowskie w Annopolu w czasie okupacji, „śmierdzące Żydy”. Komendant [Lazarczyk] zbudował przechowalnię zboża.
[00:26:50] Komendant zniszczył wszystkie budynki w Nowym Rachowie i Nowej Wsi, wysiedlenie wszystkich mieszkańców. Budynki zamieszkałe przez Niemców nieopodal Nowej Wsi. Sąsiad Bogdan Struzik.
[00:31:33] Zwrot ziemi właścicielom po wojnie. Na polu komendanta pracowali zarobkowo ludzie m.in. ze Starego Rachowa, uprawa owsa i pszenicy.
[00:35:05] Informacja o miejscu pobytu komendanta w PGR na Ziemiach Zachodnich. Masowa mogiła żydowska. Partyzanci z baraków z rodziny Tęczów rozstrzelani, pogrzebani w tej mogile.
[00:42:14] Partyzantka działająca w okolicy: AK i BCh Bataliony Chłopskie. Dowódca Przepiórka, partyzanci AK przybyli do Annopola. Wymiana broni między partyzantami, zaatakowanie Niemców przez oddział „Przepiórki”.
[00:47:15] Partyzanci AK z Księżomierza, Dzierzkowic, Urzędowa, Chruślanek, Bobów. W oddziale „Przepiórki” partyzanci z Świeciechowa, Suchej Wólki, Popowa, Bliskowic, Annopola, Grabówki.
[00:48:48] Atak oddziału „Przepiórki” na Niemców w Lasach Janowskich. Partyzant Jan Kapica z Anielina zginął na oczach brata Ignacego Kapicy. Przebieg akcji, „rzeka pełna krwi Niemców”. Uroczystości upamiętniające na Porytowym Wzgórzu.
[00:53:17] Władysław Drapała mieszkał pod Wólką. Kolega Henryk Drapała. Broń znajdowana w lesie po wojnie. Zniszczony przez Niemców most w Annopolu, utrudniona przeprawa Armii Radzieckiej przez Wisłę.
[00:56:35] Konfrontacja ojca z Ukraińcem. Domy rodziny Drapałów. „Iskra” zabił swojego wuja z Popowa dla pieniędzy, ciało znaleziono w lesie. „Iskra” przesiedział pół roku w lochach więzienia, potem zaginął bez wieści.
[01:04:26] Partyzanci z oddziału „Przepiórki” Stanisław Skała (milicjant z Annopola) oraz Maciąg z Natalina zabici przez akowców. Nie wykryto sprawców.
[01:15:05] Boh. należał do ORMO, koło domu Jana Wawrzonka w Świeciechowie odbywały się rocznicowe obchody święta MO i ORMO przy pomniku – grobie Skały.
[01:18:42] Działalność w ORMO: nauka strzelania na strzelnicy w Annopolu, 170 ormowców, nagroda dla boh. za najlepszy wynik. [+] Mundury i kaski ormowców.
[01:22:01] Ćwiczenia Ligi Obrony Kraju LOK, dowódca Czesław Marzec. Karabinek kbks z nabojami, nocne polowanie żony na zająca. Rozwiązanie ORMO.
[01:26:16] Bunkry [ziemianki] żołnierzy radzieckich we wsi. Ostrzał niemiecki zza Wisły. Bombardowanie radzieckiego lotniska przez Niemców. Bolesław Kobylarz nastraszony przez ojca boh.
[01:31:10] Partyzant „Przepiórki” Edward Dudziński z Grabówki uniknął złapania przez Niemców, udając pastucha. Boh. był sołtysem Anielina przez 11 lat (od 1957 r.). „Przepiórka” chodził na bosaka, nie nosił broni. Partyzant Edward Strzelecki z Anielina, jego brat Marian, późniejszy kapitan WP.
[01:42:27] Partyzant Malinowski postrzelony przez Ukraińca (jego żona była wdową po Ignacym Kapicy) został oficerem Wojska Polskiego. Opinia boh. na temat bitwy pod Monte Cassino.
[01:47:30] Apolinary Flisiński z Annopola (Polek).
[01:50:30] Pacyfikacja Borowa przez Niemców, spalenie „do ostatniej chałupy”, zabicie uczestników mszy i księdza. Piosenka o uratowanej z pożaru babce z dziećmi.
[01:53:10] Polek Flisiński miał gospodarstwo, w czasie wojny pracował na poczcie. Zaminowanie i wysadzenie mostu na Wiśle przez Niemców, Rosjanie przeszli dopiero po lodzie. Ataki Rosjan w Sandomierzu (Góry Pieprzowe). Major radziecki [Wasyl Skopenko] ochronił Sandomierz przed zniszczeniem w czasie ofensywy. [+]
[02:02:35] Gajowy Woźniak znalazł w wąwozie w lesie martwego nagiego mężczyznę. W tym miejscu ukrywali się Żydzi – mieszkali w norach. Studnia koło Baraków z krystaliczną wodą.
[02:07:40] Zabłądzenie boh. w wąwozie, pomoc sąsiada Maruszewskiego.
więcej...
mniej

Zgardziński Dariusz

Latusek Adam

Instytut Pileckiego

Film