Teresa Danuta Mirowska z d. Dul (ur. 1936, Annopol) - jej ojciec Stefan (ur. 1914 w Jakubowicach) od najmłodszych lat zajmował się handlem, a matka Bogumiła Przybylska urodziła się w 1916 roku w Annopolu w rodzinie rolniczej. Od 1943 do 1960 roku rodzina mieszkała w pożydowskim domu, przyznanym przez administrację niemiecką. W 1943 roku Teresa rozpoczęła naukę w Szkole Powszechnej im. ks. Poniatowskiego w Annopolu. Była świadkiem utworzenia i likwidacji getta w Annopolu. Podczas frontu w 1944/45 roku rodzina została wysiedlona do Kowalina w gminie Kraśnik. Wcześniej ukrywała się w pobliskiej wsi Opoka Duża. Podczas wygnania zmarł kilkuletni brat pani Teresy. W Kowalinie Teresa kontynuowała naukę w szkole. Następnie kontynuowała ją w szkole w Annopolu, a także w Ostrowcu Świętokrzyskim. W 1950 roku Teresa ukończyła siedmioklasową szkołę powszechną i dostała się do Liceum Ogólnokształcącego w Ćmielowie, ukończonego egzaminem maturalnym w 1954 roku. Przez rok studiowała prawo na Uniwersytecie Marii Curie-Skłodowskiej w Lublinie. W 1955 roku porzuciła studia i wyszła za mąż za Edwarda Mirowskiego. Urodzony w 1933 roku małżonek pochodził z rodziny rolniczej. Jego ojciec Ignacy był ochotnikiem na wojnie polsko-bolszewickiej 1920 roku, później ułanem 24 Pułku Ułanów w Kraśniku i uczestnikiem kampanii wrześniowej 1939 roku. Mąż Teresy ukończył studia inżynierskie (budownictwo lądowe) na krakowskiej Politechnice i całe życie pracował jako projektant, budowlaniec. Był budowniczym kilkunastu kościołów, m.in. w Lublinie i Zamościu. Państwo Mirowscy mieli troje dzieci: Władysława (ur. 1956, rolnik), Joannę (ur. 1961, psycholog) i Marię Magdalenę (1962). W 1972 roku pobudowali dom. W 1992 roku po śmierci męża Teresa przejęła po nim przedsiębiorstwo budowlane. W 1994 przeszła na rentę rodzinną po mężu. W kolejnych latach zajmowała się wychowywaniem dzieci i prowadzeniem gospodarstwa domowego. Ma dwanaścioro wnucząt i dwanaścioro prawnucząt.
mehr...
weniger
[00:00:07] Ur. 19 lipca 1936 r. w Annopolu, ubogim miasteczku. Dom w rynku, „lepianki żydowskie”, mieszkańcy ul. Lubelskiej. Plac „Palestyna” w żydowskiej części miasta. Bożnica w miejscu dawnej hydroforni, szkoła żydowska w rynku, zabawy dzieci w niewykończonej bożnicy po 1942 r., zabawy w dwa ognie, klasy.
[00:04:22] Żydowski obóz pracy, chodzenie czwórkami „na lipkę” do kopalni fosforytów, piosenka „Lipka zielona”. Żydzi z Annopola w obozie pracy w Janiszowie. Obóz otoczony drutem kolczastym.
[00:06:12] Wysiedlenie mieszkańców z Nowej Wsi do baraków w części zwanej „Krzywdą”. Komisarz Lazarczyk zarządzał pożydowskim majątkiem. Ubrania robocze, drewniaki żydowskich robotników z obozu. Żydzi w Annopolu przed wojną: żydowskie sklepy, woziwoda woził wodę z jedynej studni w Annopolu beczką na „taczkach”. Zniszczenia powojenne miasta, „nie było tu żadnego dachu”. Rosjanie rozbierali stodoły, z których budowali prowizoryczne tratwy do przeprawy przez Wisłę.
[00:09:43] Przed wojną rodzina zajmowała się drobnym handlem. W 1939 r. ojciec walczył w obronie Lwowa, wrócił do domu pieszo w 3 dni. Żołnierz niemiecki pochodzenia austriackiego mieszkał u dziadków, zabawy z boh., miś w prezencie. Zamieszkanie rodziców w rynku w mieszkaniu pożydowskim.
[00:12:07] Lazarczyk – szczupły, w wysokiej czapce, administrował majątkiem pożydowskim w Annopolu, zatrudniał robotników rolnych, ogrodnika. Piętrowy pałac w majątku, kolumny przed wejściem, ogród i sad. Nieznane losy rodziny Rosenbergów po sprzedaży majątku m.in. teściom boh., potem przydzielony po reformie rolnej. Teściowie pracowali u Rosenberga. Dworskie czworaki: zamieszkałe przez rodziny Nowakowskich i Lipców.
[00:19:38] Zabawy w dzieciństwie: w dwa ognie uszytą piłką, w palanta – piłki robione z sierści krowiej zmoczonej wodą. [+] Względny spokój w czasie okupacji.
[00:21:22] Rozpoczęcie edukacji w 1943 r., murowany budynek szkoły w Annopolu, drewniany budynek urzędu gminy, Adam Jaworczak – kierownik szkoły, matematyk Mucha, Bałkowa. Julia Flisińska prowadziła z bratem tajne komplety. Ich córki Basia i Magda. Nauczyciele Kurczowie wyjechali po wojnie.
[00:27:00] Koleżanka mamy Żydówka Drejzla przyszła się pożegnać z mamą po likwidacji getta. Osiedle bloków w miejscu zabudowań żydowskich, mykwa używana w czasie okupacji przez Niemców. Wizyta szkolna w łaźni, szkoła żydowska, młyn w dawnej gorzelni przy majątku – zapamiętany obraz: kielich na dachu strącony przez piorun w czasie burzy. [+]
[00:32:15] Targowisko na rynku, handel z furmanek. Po wojnie handel kiełbasami i kaszanką ma gorąco. Dozorca z rynku odsprzedawał nawóz koński zebrany po dniu targowym. Wspomnienie: kobiety sprzedające jagody na płotku wokół dębu w rynku. [+] Studnia w rynku zlikwidowana po wojnie.
[00:35:09] Lekarz Walewski, felczer żydowski Orentrajch – stawiał mamie cięte bańki. Apteka Binkowskich. Wyprawa statkiem po Wiśle z Annopola do Warszawy, spanie w kajutach. Odwiedzanie ciotki Anny Gajewskiej w Warszawie. [+]
[00:40:00] Rodzeństwo: siostra (ur. 1939) zmarła na odrę w 1944 r., po pół roku zmarł brat, depresja dziecięcia boh.: „teraz kolej na mnie”. Podczas przechodzenia frontu zamieszkanie u rodziny w Kowalinie pod Kraśnikiem. Przechodzenie kolumn wojska niemieckiego, przyjście Rosjan – utworzenie się frontu na Wiśle.
[00:42:50] Plan przystąpienie ojca do partyzantki w Kosinie – spotkania w domu granatowego policjanta Legera [Legiera?]. Powrót ojca do domu. Front od lipca 1944 do stycznia 1945 r., w listopadzie ogłoszenie mobilizacji. Aresztowanie wuja Henryka Przybylskiego za unikanie mobilizacji, przetrzymywany na Zamku w Lublinie. Wcielenie ojca do wojska przez Rosjan, był radiotelegrafistą w czołgu. Stacjonowali w Stańkowie k. Chełma, głód.
[00:47:00] Spanie w stodole z partyzantami w Opoce, rodzina Gołąbków na skraju lasu, przyjście zbłąkanych Niemców, pomoc nauczycielki Jaśkiewiczowej. Wyzwolenie Annopola w lipcu [1944 r.]
[00:49:30] Widok radzieckiego żołnierza, buty „parciane”, onuce, karabin na sznurku. Słyszało się o ukrywaniu Żydów. Córka Estery Arbuz, właścicielki sklepy włókienniczego przy ul. Lubelskiej, oddała swoje dziecko na przechowanie. Boh. widziała, jak sąsiad ze „straży społecznej” zabrał je, zaniósł z Lazarczykiem na kirkut i tam zastrzelił. [+]
[00:54:21] Żyd Mosiek Kestenbaum ukrywany przez rodzinę Likosów. Ich córka Natalia utrzymywała kontakt z jego dziećmi, korespondowali z Palestyny. Handlował, przeżył wojnę. Ojciec boh. kupił od Mośka ziemię. Zamordowanie rodziny Likosów za pomoc Żydom.
[00:56:50] Żyd Rachmil siał postrach wśród dzieci, straszenie dzieci Żydami. Spotkanie ocalałych Żydów po wojnie w Ostrowcu – „duchy”. 17 stycznia zakończenie frontu, powrót do zniszczonego domu: kilka rodzin w jednym pokoju. Zrujnowany Annopol, „cmentarzysko” pełne radzieckich grobów. Powrót wozem drabiniastym. Ekshumacje, utworzenie zbiorowej mogiły na cmentarzu przy bramie. „Grób w każdym wolnym miejscu miasta”. Zniszczenia w mieście, ocalały kościół. Porzucona w walkach broń, niewypały. Brat męża Aleksander rozerwany przez pocisk wrzucony do ogniska. Budynki pożydowskie przy rynku. Wyburzanie po wojnie lepianek żydowskich
[01:06:48] Dwa kirkuty w Annopolu.
mehr...
weniger
Bibliothek des Pilecki-Instituts in Warschau
ul. Stawki 2, 00-193 Warszawa
Mo. - Fr. 9:00 - 15:00 Uhr
(+48) 22 182 24 75
Bibliothek des Pilecki-Instituts in Berlin
Pariser Platz 4a, 00-123 Berlin
Pon. - Pt. 10:30 - 17:30
(+49) 30 275 78 955
Diese Seite verwendet Cookies. Mehr Informationen
Das Archiv des Pilecki-Instituts sammelt digitalisierte Dokumente über die Schicksale polnischer Bürger*innen, die im 20. Jahrhundert unter zwei totalitären Regimes – dem deutschen und sowjetischen – gelitten haben. Es ist uns gelungen, Digitalisate von Originaldokumenten aus den Archivbeständen vieler polnischer und ausländischer Einrichtungen (u. a. des Bundesarchivs, der United Nations Archives, der britischen National Archives, der polnischen Staatsarchive) zu akquirieren. Wir bauen auf diese Art und Weise ein Wissenszentrum und gleichzeitig ein Zentrum zur komplexen Erforschung des Zweiten Weltkrieges und der doppelten Besatzung in Polen auf. Wir richten uns an Wissenschaftler*innen, Journalist*innen, Kulturschaffende, Familien der Opfer und Zeugen von Gräueltaten sowie an alle an Geschichte interessierte Personen.
Das Internetportal archiwum.instytutpileckiego.pl präsentiert unseren Bestandskatalog in vollem Umfang. Sie können darin eine Volltextsuche durchführen. Sie finden ebenfalls vollständige Beschreibungen der Objekte. Die Inhalte der einzelnen Dokumente können Sie jedoch nur in den Lesesälen der Bibliothek des Pilecki-Instituts in Warschau und Berlin einsehen. Sollten Sie Fragen zu unseren Archivbeständen und dem Internetkatalog haben, helfen Ihnen gerne unsere Mitarbeiter*innen weiter. Wenden Sie sich auch an sie, wenn Sie Archivgut mit beschränktem Zugang einsehen möchten.
Teilweise ist die Nutzung unserer Bestände, z. B. der Dokumente aus dem Bundesarchiv oder aus der Stiftung Zentrum KARTA, nur beschränkt möglich – dies hängt mit den Verträgen zwischen unserem Institut und der jeweiligen Institution zusammen. Bevor Sie vor Ort Zugang zum Inhalt der gewünschten Dokumente erhalten, erfüllen Sie bitte die erforderlichen Formalitäten in der Bibliothek und unterzeichnen die entsprechenden Erklärungsformulare. Informationen zur Nutzungsbeschränkung sind in der Benutzungsordnung der Bibliothek zu finden. Vor dem Besuch empfehlen wir Ihnen, dass Sie sich mit dem Umfang und Aufbau unserer Archiv-, Bibliotheks- und audiovisuellen Bestände sowie mit der Besucherordnung und den Nutzungsbedingungen der Sammlung vertraut machen.
Alle Personen, die unsere Bestände nutzen möchten, laden wir in den Hauptsitz des Pilecki-Instituts, ul. Stawki 2 in Warschau ein. Die Bibliothek ist von Montag bis Freitag von 9.00 bis 15.00 Uhr geöffnet. Bitte melden sie sich vor Ihrem Besuch per E-Mail: czytelnia@instytutpileckiego.pl oder telefonisch unter der Nummer (+48) 22 182 24 75 an.
In der Berliner Zweigstelle des Pilecki-Instituts befindet sich die Bibliothek am Pariser Platz 4a. Sie ist von Dienstag bis Freitag von 10.30 bis 17.30 Uhr geöffnet. Ihr Besuch ist nach vorheriger Anmeldung möglich, per E-Mail an bibliothek@pileckiinstitut.de oder telefonisch unter der Nummer (+49) 30 275 78 955.
Bitte lesen Sie unsere Datenschutzerklärung. Mit der Nutzung der Website erklären Sie sich mit ihren Bedingungen einverstanden..