Aniela Homycz z d. Bielak (ur. 1942, Jasna Polana) pochodzi z polskiej rodziny deportowanej w 1936 roku ze wsi Biłka w żytomierskiej obłasti do Jasnej Polany w Kazachstanie. Matka została aresztowana za umożliwienie siostrze kradzieży ziarna i przez półtora roku przebywała w więzieniu. Aniela Homycz ukończyła ośmioklasową szkołę w Jasnej Polanie i podjęła pracę w magazynie zbożowym. Często wysyłano ją w delegacje i pracowała m.in. w cegielni w Kokczetawie oraz w kołchozie. Po ukończeniu kursów w Tajynszy oraz Celinogradzie pracowała jako laborantka w laboratorium zbożowym. W 2019 roku zamieszkała w Polsce.
[00:00:07] Boh. urodziła się w 1942 r. w Jasnej Polanie.
[00:00:18] Rodziców przesiedlono ze wsi Biłka koło Nowogrodu Wołyńskiego. Matka, z domu Włodziewska, przyjechała z rodzicami i dwójką rodzeństwa. Zesłańców zostawiono w stepie, niektórzy postawili namioty inni budowali ziemianki. Klimat Kazachstanu – wysoka śmiertelność wśród osób starszych i dzieci. Boh. miała sześć lat, gdy rodzice się rozwiedli.
[00:02:54] Zabawy dzieciaków. Rodzina mieszkała w ziemiance – warunki bytowe. Ze względu na stan zdrowia matka pracowała jako stróż w magazynie zbożowym. Gdy ciotka ukradła trochę ziarna, matka jej nie wydała, za to ją aresztowano i skazano na 5 lat więzienia. Tam chorowała i leczono ją w szpitalu więziennym. Matka wyszła po 1,5 roku na skutek amnestii. Boh. poszła do szkoły dopiero po wypuszczeniu matki z więzienia. [+]
[00:08:07] Boh. ukończyła osiem klas. Miała trudności z matematyką i była bardzo chorowita – problemy z okiem i owrzodzeniem na twarzy, konieczność picia tranu. [+]
[00:10:35] Uroczystości w szkole po śmierci Stalina. W domu było radio-kołchoźnik, boh. odrabiała lekcje przy lampie. Jedzenie w domu: zupy, ziemniaki, matka hodowała drób, świnię i krowę.
[00:12:20] W Jasnej Polanie mieszkali Niemcy, którzy między sobą rozmawiali po niemiecku. W szkole uczono niemieckiego i boh. trochę mówiła w tym języku. Boh. czasem chodziła z matką do komendantury, by się zameldować.
[00:14:09] Po skończeniu szkoły boh. poszła do pracy w magazynie zbożowym i początkowo go zamiatała – inne prace. Była wysyłana przez dyrekcję w delegację do innych zakładów – w Kokczetawie pracowała w cegielni. Była także oddelegowana do kołchozu – warunki bytowe. Pensje za delegacje. Przyjazdy studentów do pracy – ich wygląd. W czasie wolnym chodzono na tańce.
[00:19:40] Zimą odśnieżano i przerzucano ziarno w magazynach – mechanizacja pracy. Boh. namówiono, by została laborantką – kursy w Tajynszy i Celinogradzie, program nauczania. Wspomnienie ciężkiej pracy wykonywanej w młodości. Gdy nie było pracy w laboratorium, chodzono przerzucać ziarno. Latem sprzątano i bielono magazyny latem.
[00:23:25] Po ślubie kupiono niewielki dom, potem zbudowano dom dla rodziny. Mąż także pochodził z Jasnej Polany. Zakup butów i szycie sukienki ślubnej. W 1970 i 1972 urodziły się córki boh. Śluby rejestrowano w klubie, ale urzędnik przyszedł do domu i tu zawarto małżeństwo. Obyczaje weselne.
[00:27:25] Tajne przyjazdy księdza, który spowiadał i udzielał sakramentów. Boh. jeździła z matką, a potem z koleżankami do księdza w Tajynszy – tajne bierzmowanie. Przed wybudowaniem kościoła spotykano się w jednym z domów. Spotkania starszych kobiet i wspólna modlitwa.
[00:31:00] Sytuacja po rozpadzie Związku Radzieckiego. Specyfika pracy przy taśmociągu zbożowym. Odejście na emeryturę – wspomnienie ciężkiej pracy.
[00:34:45] Boh. i jej mąż pomagali przy budowie kościoła w Jasnej Polanie. Mąż szklił okna w kościele w Tajynszy. Księża w Jasnej Polanie.
[00:36:55] Dzieci chciały przyjechać do Polski, jedna z córek wyszła za Niemca i wyjechała z rodziną do Niemiec. Złożenie dokumentów na wyjazd do Polski – wyjazdy mieszkańców Jasnej Polany. Sytuacja w czasie pandemii. W czasie wyjazdu boh. we wsi było wiele domów na sprzedaż. Ludzie wyjeżdżali do Polski, Rosji i Niemiec.
[00:41:08] Mąż boh. nie chciał wyjeżdżać z Jasnej Polany. Jego stan zdrowia i okoliczności śmierci z powodu zawału. Uprawy w przydomowym ogrodzie.
[00:49:25] Przyjazd do Polski – tęsknota za Jasną Polaną, gdzie zostali znajomi i gdzie spoczywają członkowie rodziny. Boh. nie chciała wyjeżdżać, ale uległa namowom córki. Remont mieszkania w Polsce. Praca córki i zięcia.
więcej...
mniej
Biblioteka Instytutu Pileckiego w Warszawie
ul. Stawki 2, 00-193 Warszawa
Pon. - Pt. 9:00 - 15:00
(+48) 22 182 24 75
Biblioteka Instytutu Pileckiego w Berlinie
Pariser Platz 4a, 00-123 Berlin
Wt. - Pt. 10:30 - 17:30
(+49) 30 275 78 955
Ta strona wykorzystuje pliki 'cookies'. Więcej informacji
W Archiwum Instytutu Pileckiego gromadzimy i udostępniamy dokumenty w wersji cyfrowej. Zapisane są w nich losy obywateli polskich, którzy w XX wieku doświadczyli dwóch totalitaryzmów: niemieckiego i sowieckiego. Pozyskujemy kopie cyfrowe dokumentów, których oryginały znajdują się w zbiorach wielu instytucji polskich i zagranicznych, m.in.: Bundesarchiv, United Nations Archives, brytyjskich National Archives i polskich archiwów państwowych. Budujemy w ten sposób centrum wiedzy i ośrodek kompleksowych badań nad II wojną światową i podwójną okupacją w Polsce. Dla naukowców, dziennikarzy, ludzi kultury, rodzin ofiar i świadków zbrodni oraz wszystkich innych zainteresowanych historią.
Portal internetowy archiwum.instytutpileckiego.pl prezentuje pełny katalog naszych zbiorów. Pozwala się po nich poruszać z wykorzystaniem funkcji pełnotekstowego przeszukiwania dokumentów. Zawiera także opisy poszczególnych obiektów. Z treścią dokumentów zapoznać się można tylko w czytelniach Biblioteki Instytutu Pileckiego w Warszawie i w Berlinie, w których nasi pracownicy służą pomocą w przypadku pytań dotyczących zbiorów, pomagają użytkownikom w korzystaniu z naszych katalogów internetowych, umożliwiają wgląd do materiałów objętych ograniczeniami dostępności.
Niektóre dokumenty, np. te pochodzące z kolekcji Bundesarchiv czy Ośrodka Karta, są jednak objęte ograniczeniami dostępności, które wynikają z umów między Instytutem a tymi instytucjami. Po przybyciu do Biblioteki należy wówczas dopełnić formalności, podpisując stosowne oświadczenia, aby uzyskać dostęp do treści dokumentów na miejscu. Informacje dotyczące ograniczeń dostępu są zawarte w regulaminie Biblioteki. Przed wizytą zachęcamy do zapoznania się z zakresem i strukturą naszych zasobów archiwalnych, bibliotecznych i audiowizualnych, a także z regulaminem[hiperłącze] pobytu i korzystania ze zbiorów.
Wszystkich zainteresowanych skorzystaniem z naszych zbiorów zapraszamy do siedziby Instytutu Pileckiego przy ul. Stawki 2 w Warszawie. Biblioteka jest otwarta od poniedziałku do piątku w godzinach 9.00–15.00. Przed wizytą należy się umówić. Można to zrobić, wysyłając e-mail na adres czytelnia@instytutpileckiego.pl lub dzwoniąc pod numer (+48) 22 182 24 75.
Biblioteka Instytutu Pileckiego w Berlinie znajduje się przy Pariser Platz 4a. Jest otwarta od wtorku do piątku w godzinach 10.30–17.30. Wizytę można odbyć po wcześniejszym umówieniu się, wysyłając e-mail na adres bibliothek@pileckiinstitut.de lub dzwoniąc pod numer (+49) 30 275 78 955.
Prosimy zapoznać się z polityką prywatności. Korzystanie z serwisu internetowego oznacza akceptację jego warunków.